Tiếp cận xã hội học về công bằng xã hội - Tương Lai

Nhằm giúp các bạn chuyên ngành Xã hội học có thêm tài liệu tham khảo, mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết "Tiếp cận xã hội học về công bằng xã hội" dưới đây, nội dung bài viết trình bày về các cách tiến cận xã hội học khác nhau, vận dụng, ứng dụng xã hội học,... Hy vọng nội dung bài viết phục vụ hữu ích nhu cầu học tập và nghiên cứu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tiếp cận xã hội học về công bằng xã hội - Tương LaiX· héi häc sè 2 (58), 1997 3 TiÕp cËn X∙ héi häc vÒ c«ng b»ng x∙ héi T−¬ng Lai C«ng b»ng x· héi, −íc m¬ ngµn ®êi cña nh©n lo¹i, lµ mét ph¹m trï c¬ b¶n trong tri thøc X·héi häc. Tõ lý t−ëng “®¹i ®ång” cña thêi cæ ®¹i Trung Hoa, ®Õn môc tiªu “lµm theo n¨ng lùc, h−ëngtheo nhu cÇu” cña lý t−ëng céng s¶n, loµi ng−êi tr¶i qua biÕt bao t×m tßi thö nghiÖm. Kh«ng chØb»ng må h«i, n−íc m¾t mµ b»ng c¶ nói x−¬ng, s«ng m¸u ®Ó thùc hiÖn kh¸t väng cao c¶ ®ã. Cho ®Õn thêi ®¹i chóng ta ®ang sèng hiÖn nay, cuéc t×m tßi, thö nghiÖm con ®−êng ph¸ttriÓn ®i tíi kh¸t väng ®ã vÉn ®ang lµ mét nç lùc liªn tôc. Lµ mét bé m«n khoa häc ®−îc h×nh thµnhtõ nhu cÇu nãng báng cña x· héi, tõ x· héi n«ng nghiÖp chuyÓn sang x· héi c«ng nghiÖp, ph¬i bµy®Çy rÉy nh÷ng nghÞch lý mµ vÊn ®Ò næi cém vÉn lµ sù bÊt c«ng x· héi, x· héi häc cè g¾ng ph©n tÝchlý gi¶i hiÖn thùc ®ã. C¸c m« h×nh ph¸t triÓn trªn thÕ giíi trong nhiÒu thËp kû qua cña thÕ kû 20, ®Æc biÖt lµ saucuéc chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø nhÊt råi lÇn thø hai, xÐt ®Õn cïng ®Òu xoay hai vÊn ®Ò c¬ b¶n mµX· héi häc còng nh− nhiÒu ngµnh khoa häc kh¸c ®ang cè g¾ng t×m ra lêi gi¶i ®¸p: mèi quan hÖgi÷a t¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ c«ng b»ng x· héi. Sau thÊt b¹i cña m« h×nh X« ViÕt ng−êi ta nãi nhiÒu ®Õn m« h×nh B¾c ¢u, ®Æc biÖt lµ Thôy§iÓn, n¬i mµ sù kÕt hîp gi÷a t¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ c«ng b»ng x· héi ®¹t ®−îc nhiÒu thµnh tùunæi bËt. Êy thÕ mµ råi còng mét thêi gian, §¶ng X· héi D©n chñ Thôy §iÓn ph¶i nÕm mïi thÊt b¹iv× sù hµi hßa gi÷a hai môc tiªu trªn bÞ ph¸ vì. “Nhµ n−íc phóc lîi” qu¸ nhÊn m¹nh vÒ c«ng b»ngx· héi, h×nh thµnh hÖ thèng phóc lîi x· héi rÊt hoµn chØnh, song trong chõng mùc nµo ®Êy, l¹i t¹ora nh÷ng t©m lý û l¹i, h¹n chÕ tÝnh n¨ng ®éng vµ ý thøc tr¸ch nhiÖm cao cña c¸ nh©n c«ng d©n -§iÒu Êy cã t¸c ®éng ®Õn ®éng lùc cña s¶n xuÊt, lµm gi¶m tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ - GÇn ®©y, víinh÷ng ®iÒu chØnh lín vÒ mÆt ®−êng lèi vµ s¸ch l−îc, §¶ng X· héi D©n chñ Thôy §iÓn giµnh l¹i®−îc vÞ thÕ cña m×nh, song B¾c ¢u vÉn ®ang trªn con ®−êng t×m tßi mét m« h×nh míi cña sù ph¸ttriÓn bÒn v÷ng. Trë ng¹i ph¶i v−ît qua cßn qu¸ lín. Trong lóc ®ã, “chñ nghÜa t©n tù do hiÖn ®¹i” ®−îc ¸p dông ë mét sè n−íc ¢u, Mü ®ang vÊpph¶i nh÷ng nghÞch lý kh«ng v−ît qua næi khi qu¸ nhÊn m¹nh ®Õn môc tiªu tù do c¸ nh©n ®−îcnh×n nhËn nh− lµ ®éng lùc chñ yÕu thóc ®Èy sù t¨ng tr−ëng kinh tÕ mµ coi nhÑ vÊn ®Ò c«ng b»ngx· héi - “Chñ nghÜa T©n tù do hiÖn ®¹i” ®ang thÊt b¹i bëi lÏ, sù ph¸t triÓn cña c¸c “trµo l−u Cæ®iÓn vµ T©n cæ ®iÓn” nhÊn m¹nh mét chiÒu ®Õn tù do c¸ nh©n ®Ó thóc ®Èy t¨ng tr−ëng kinh tÕ, chor»ng chØ khi nµo ®¹t tíi mét tr×nh ®é kinh tÕ cao, th× míi cã ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn c«ng b»ng x·héi - Hä cho r»ng muèn cã t¨ng tr−ëng kinh tÕ th× ph¶i bít c«ng b»ng x· héi ®i. LuËn ®iÓm Êy ®·thùc sù bÞ ph¸ s¶n v× nã kh«ng t¹o ra ®−îc sù æn ®Þnh x· héi. Cuéc bÇu cö ë Anh, råi ë Ph¸p võa qua víi th¾ng lîi cña C«ng §¶ng Anh vµ §¶ng X· héiPh¸p, ®· cho thÊy môc tiªu x· héi lµ mét nh©n tè hÊp dÉn trong cuéc vËn ®éng tranh cö vµ ®¸pøng ®−îc ®ßi hái cña ®«ng ®¶o cö tri. NÒn kinh tÕ Anh d−íi thêi thñ t−íng John Major ®¹t ®−îc Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn4 TiÕp cËn x· héi häc vÒ c«ng b»ng x· héinhiÒu thµnh tùu næi bËt, song cö tri Anh ®· kh«ng hµi lßng vÒ nh÷ng chÝnh s¸ch x· héi. Sù thÊtb¹i cña Thñ t−íng Alain JuppÐ trong nh÷ng khÝa c¹nh nµo ®ã, còng cã nguyªn nh©n t−¬ng tù. Nh÷ng vÝ dô dÉn ra ë trªn còng chØ ®Ó kh¼ng ®Þnh l¹i mét vÊn ®Ò lý luËn ®ang cßn nhiÒutranh c·i vµ mét vÊn ®Ò thùc tiÔn ®ang qua nhiÒu tr¶i nghiÖm. M« h×nh ph¸t triÓn bÒn v÷ng cñamét quèc gia ®ßi hái ph¶i lý gi¶i thËt tháa ®¸ng bµi to¸n kinh tÕ vµ x· héi. T×m ra m« h×nh ph¸ttriÓn, ®ã thËt sù lµ mét qu¸ tr×nh t×m tßi khoa häc mµ biÕt bao khèi ãc lín cña nh©n lo¹i ®· dµyc«ng suy t−, thö nghiÖm. Ngay c¶ m« h×nh X· héi chñ nghÜa mµ chóng ta ®ang h−íng tíi còng®ang ®ßi hái nh÷ng nghiªn cøu nghiªm tóc ®Ó nhËn thøc cho ®Çy ®ñ vÒ nh÷ng luËn ®iÓm c¬ b¶ncña häc thuyÕt Marx ®Ó vËn dông s¸ng t¹o trong bèi c¶nh cña thêi ®¹i hiÖn nay. Bëi lÏ “trong lÞchsö ch−a cã mét m« h×nh x· héi chñ nghÜa nµo, thËm chÝ nh÷ng nhµ s¸ng lËp häc thuyÕt M¸c Lª nincòng ch−a bao giê ®Ò ra mét ®Þnh nghÜa cã tÝnh chÊt h×nh mÉu vÒ chñ nghÜa X· héi khoa häc,chÝnh khoa häc lµ ë chç ®ã”1 Cho ®Õn hiÖn nay, ë c¸c n−íc ph¸t triÓn hay c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn, vÉn ®ang ph¶i ®−¬ng®Çu víi sù nghÌo khæ vµ sù bÊt b×nh ®¼ng x· héi ë nh÷ng møc ®é kh¸c nhau. Cã mét thùc tÕ lµ,trªn mét tØ ng−êi hiÖn ®ang ph¶i sèng trong sù ®ãi nghÌo. Sù c¸ch biÖt gi÷a giµu vµ nghÌo ®angngµy mét trÇm träng, trong ®ã n¹n nh©n cña sù c¸ch biÖt nµy tr−íc hÕt ph¶i kÓ ®Õn lµ phô n÷ vµtrÎ em. Cã mét nghÞch lý vÉn ®ang diÔn ra, tiÕn bé kü thuËt, mét mÆt t¹o ra ...