Tìm hiểu hệ thống an sinh xã hội Trung Quốc - Dương Chí Thiện

Tham khảo nội dung bài viết "Tìm hiểu hệ thống an sinh xã hội Trung Quốc" dưới đây để nắm bắt được lịch sử phát triển của hệ thống an sinh xã hội Trung Quốc, những vấn đề chung của việc cải cách hệ thống an sinh xã hội Trung Quốc, cơ cấu hệ thống an sinh xã hội Trung Quốc.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tìm hiểu hệ thống an sinh xã hội Trung Quốc - Dương Chí ThiệnX· héi häc sè 1 (93), 2006 113 T×m hiÓu hÖ thèng an sinh x· héi Trung Quèc D−¬ng ChÝ ThiÖn Tõ khi b¾t ®Çu thùc hiÖn c«ng cuéc “C¶i c¸ch vµ më cöa” n¨m 1978 ®Õn nay,Trung Quèc ®· cã b−íc t¨ng tr−ëng v−ît bËc vÒ kinh tÕ, ®ång thêi còng ph¶i ®èi mÆtvíi nhiÒu “vÊn ®Ò x· héi” ngµy cµng bøc xóc nh−: sù ph©n hãa giµu - nghÌo, n¹n thÊtnghiÖp cña bé phËn ng−êi lao ®éng, di d©n n«ng th«n - ®« thÞ, tû lÖ ng−êi giµ t¨ngnhanh, sù gia t¨ng cña nh÷ng nhãm x· héi yÕu thÕ … Sù qu¸ ®é sang nÒn kinh tÕ thÞtr−êng tÊt yÕu ®ßi hái ChÝnh phñ Trung Quèc ph¶i chó ý nhiÒu h¬n ®Õn viÖc x©ydùng l¹i c¸c chÝnh s¸ch x· héi cña ®Êt n−íc, trong ®ã cã néi dung quan träng lµ x©ydùng hÖ thèng an sinh x· héi toµn diÖn. Mét sè nghiªn cøu gÇn ®©y ®· kh¸i qu¸t hãathùc tiÔn cña qu¸ tr×nh c¶i c¸ch hÖ thèng an sinh x· héi vµ ®−a ra bøc tranh kh¸toµn diÖn vÒ c¶i c¸ch hÖ thèng an sinh x· héi Trung Quèc. Bµi viÕt giíi thiÖu nh÷ngnÐt c¬ b¶n nhÊt vÒ qu¸ tr×nh c¶i c¸ch hÖ thèng an sinh x· héi Trung Quèc hiÖn nay,tõ ®ã gîi ý mét sè bµi häc kinh nghiÖm cho qu¸ tr×nh x©y dùng hÖ thèng an sinh x·héi ë ViÖt Nam. I. Tãm l−îc lÞch sö ph¸t triÓn (tõ n¨m 1949 ®Õn nay) Tõ khi giµnh ®−îc ®éc lËp (1949) ®Õn nay, lÞch sö x· héi Trung Quèc cã thÓchia lµm hai thêi kú chÝnh, vµ hÖ thèng an sinh x· héi còng ®−îc chia lµm hai thêi kút−¬ng øng. 1.1. Thêi kú tr−íc c¶i c¸ch (tõ n¨m 1949 ®Õn n¨m 1978) Nãi mét c¸ch tæng qu¸t, tõ n¨m 1949 ®Õn n¨m 1978, hÖ thèng an sinh x· héicña Trung Quèc ®−îc ®Æt trong c¬ chÕ kinh tÕ kÕ ho¹ch. Cã thÓ chia lµm ba giai®o¹n: tõ 1949 ®Õn 1957; tõ n¨m 1957 ®Õn n¨m 1965; tõ n¨m 1966 ®Õn n¨m 1978.Thêi kú nµy, hÖ thèng an sinh x· héi Trung Quèc cã 4 khuyÕt tËt chñ yÕu sau: - Ph¹m vi bao phñ hÑp - CÊp ®é b¶o hiÓm ®¬n nhÊt - ThiÕu sù ch¨m lo cña toµn x· héi - C¸c h¹ng môc b¶o hiÓm ch−a ®Çy ®ñ (Tèng HiÓu Ng«, 2001, 9-13). 1.2. Thêi kú c¶i c¸ch (tõ n¨m 1978 ®Õn nay) Thêi kú nµy, hÖ thèng an sinh x· héi Trung Quèc còng b¾t ®Çu ®−îc c¶i c¸ch®Ó thÝch øng víi qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng x· héi Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn114 T×m hiÓu hÖ thèng an sinh x· héi Trung Quècchñ nghÜa mang ®Æc s¾c Trung Quèc. Cã thÓ chia lµm hai giai ®o¹n: * Tõ n¨m 1978®Õn n¨m 1992, lµ thêi kú mß mÉm, t×m tßi ®Ó c¶i c¸ch hÖ thèng an sinh x· héi. * Tõn¨m 1993 ®Õn nay, lµ thêi kú c¶i c¸ch hÖ thèng an sinh x· héi ®¹t ®−îc sù tiÕn triÓncã tÝnh chÊt ®ét ph¸. (Tèng HiÓu Ng«, 2001, 13-19; China Government. 2004, 185 -189; YUKUN ZHU, 2002, 39 - 54). II. Nh÷ng vÊn ®Ò chung cña c¶i c¸ch hÖ thèng an sinh x· héi Trung Quèc 2.1. Môc tiªu, nguyªn t¾c vµ khung bËc c¬ b¶n, c¬ chÕ qu¶n lý, hÖ thèng ph¸plý cña c¶i c¸ch hÖ thèng an sinh x· héi Môc tiªu: VÒ c¬ b¶n x©y dùng xong hÖ thèng an sinh x· héi toµn diÖn/hoµnchØnh víi c¸c môc tiªu chñ yÕu: 1. Më réng diÖn bao phñ cña an sinh x· héi 2. C¸c h¹ng môc an sinh x· héi chñ yÕu lµ c¶ x· héi cïng lo toan, vµ cã lîi choc¹nh tranh b×nh ®¼ng gi÷a c¸c xÝ nghiÖp (tr−íc ®©y do “xÝ nghiÖp tù lo”). 3. Nguån quü cña h¹ng môc an sinh x· héi ®−îc thùc hiÖn c¶ 3 bªn: nhµ n−íc,®¬n vÞ vµ c¸ nh©n c«ng nh©n viªn chøc cïng hîp lùc g¸nh v¸c mét c¸ch hîp lý (tr−íc®©y nhµ n−íc bao cÊp toµn bé). 4. Tõng b−íc t¨ng c−êng qu¶n lý quü an sinh x· héi, hoµn thiÖn chÕ ®é tµichÝnh an sinh x· héi. 5. Thèng nhÊt thÓ chÕ qu¶n lý an sinh x· héi: thµnh lËp Bé Lao ®éng vµ Ansinh x· héi. T¸ch rêi qu¶n lý b¶o hiÓm x· héi víi qu¶n lý hµnh chÝnh. (Tèng HiÓuNg«, 2001, 19-21; YUKUN ZHU, 2002, 39 - 54). Nguyªn t¾c: C¸c nguyªn t¾c sau ®©y ®−îc xem nh− c¬ së ®Ó thùc hiÖn c¶i c¸chhÖ thèng an sinh x· héi: 1. Møc b¶o hiÓm x· héi ph¶i t−¬ng øng víi tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ.KÕt hîp gi÷a nguyªn t¾c c«ng b»ng x· héi vµ nguyªn t¾c hiÖu suÊt cña thÞ tr−êng. 2. CÇn ph¶i t¸ch riªng chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n−íc víi viÖc thu nép kinhdoanh lu©n chuyÓn quü b¶o hiÓm. 3. Cã sù ph©n biÖt gi÷a an sinh x· héi ë thµnh phè, thÞ trÊn, víi an sinh x·héi ë n«ng th«n. 4. Gi÷a b¶o hiÓm x· héi vµ b¶o hiÓm th−¬ng m¹i cÇn cã sù ph©n biÖt vµ cïngnhau chia sÎ rñi ro mét c¸ch hîp lý. (Tèng HiÓu Ng«, 2001, 21-24). Khung bËc c¬ b¶n: Gåm 3 bé phËn: 1. C¸c h¹ng môc an sinh x· héi do ng©n s¸ch Nhµ n−íc chi tr¶, bao gåm balo¹i mµ ph¸p luËt b¾t buéc thùc hiÖn lµ: cøu tÕ x· héi, phóc lîi x· héi vµ chÝnh s¸ch−u ®·i x· héi. 2. Nh÷ng h¹ng môc chñ yÕu cña an sinh x· héi do 3 bªn Nhµ n−íc, xÝ nghiÖp Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn D−¬ng ChÝ ThiÖn 115vµ c¸ nh©n cïng chi tr¶: Trong ®ã: C¸c h¹ng môc b¶o hiÓm x· héi do ...