Tìm hiểu sách giáo khoa môn toán ở tiểu học tại một số nước và đề xuất cho mô hình sách giáo khoa ở Việt Nam theo định hướng phát triển năng lực người học

Bài viết trình bày những kinh nghiệm quốc tế qua một số bộ sách giáo khoa môn Toán ở tiểu học theo định hướng phát triển năng lực người học ở Mĩ, Pháp, Singapore và một số đề xuất mô hình cho sách giáo khoa môn Toán ở tiểu học tại Việt Nam giai đoạn sau năm 2020.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tìm hiểu sách giáo khoa môn toán ở tiểu học tại một số nước và đề xuất cho mô hình sách giáo khoa ở Việt Nam theo định hướng phát triển năng lực người họcVJETạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 1 tháng 5/2018, tr 13-16TÌM HIỂU SÁCH GIÁO KHOA MÔN TOÁN Ở TIỂU HỌC TẠI MỘT SỐ NƯỚCVÀ ĐỀ XUẤT CHO MÔ HÌNH SÁCH GIÁO KHOA Ở VIỆT NAMTHEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGƯỜI HỌCKiều Thu Linh - Phùng Thị Thu Trang - Phạm Thị HoaViện Khoa học Giáo dục Việt NamNgày nhận bài: 28/12/2017; ngày sửa chữa: 09/01/2018; ngày duyệt đăng: 23/01/2018.Abstract: Textbooks are one of the important learning materials in the school. To buildcompetency-based approach programs, textbooks are necessary to help students develop their selflearning ability, and their competence of applying knowledge in solving practical problems. Thispaper presents international experiences through primary mathematics textbooks towards learner’scompetence development in the United States, France, Singapore, and also the authors offer theproposal for mathematics textbooks model in Vietnam post 2020.Keywords: Textbooks, capacity development, primary school.thích)”. Còn Blomhøj và Jensen cho rằng: NL toán họclà khả năng sẵn sàng hành động để đáp ứng với tháchthức toán học của các tình huống nhất định.Cũng theo Mogens Niss [2], có 08 thành phần của NLtoán học nhưng có thể chia thành hai cụm, tập trung vàonhững gì cần thiết để cá nhân có thể làm, học tập và ứngdụng toán học. Các NL liên quan chặt chẽ, tạo thành mộtchuỗi liên tục, chồng chéo, nhưng có phần riêng và tách rời.2.2. Tìm hiểu cấu trúc một số bộ sách giáo khoa mônToán ở tiểu học tại Mĩ, Pháp, Singapore2.2.1. Sách giáo khoa môn Toán ở tiểu học tại MĩỞ Mĩ, giáo dục tiểu học thực hiện một chương trìnhchung cốt lõi với các tiêu chuẩn và module cụ thể. Chươngtrình chung cốt lõi gồm các tiêu chuẩn về thực hành toánhọc (NL toán học) và nội dung toán học, được xây dựngthành các lớp, mỗi lớp lại chia thành các module, mỗimodule có nhiều chủ đề. Chương trình chung chú trọngvào các NL toán học như: Giải quyết vấn đề và kiên nhẫntrong việc giải quyết vấn đề, xây dựng các luận cứ khả thivà phản biện lí luận của người khác.Dựa trên chương trình chung cốt lõi, mỗi Bang đều xâydựng chương trình riêng. Các bộ SGK rất phong phú vàđược nhiều nhà xuất bản tham gia biên soạn, nhưng đềubám sát chuẩn và chương trình ở mỗi bang. Mỗi trường,cụm trường hay quận (school district) lại dùng các bộ SGKkhác nhau. Ngoài SGK cho HS còn có các sản phẩm kèmtheo như: Sách hướng dẫn giáo viên (GV); Bộ tài liệu chotừng đối tượng như: HS giỏi, HS kém,...Khi tìm hiểu bộ sách Go Math được sử dụng ở NewYork, chúng tôi nhận thấy: bộ sách bám sát chuẩn chungcốt lõi và các module trong chương trình. SGK được viếttheo các lớp. Nội dung SGK ở từng lớp được phân chiatheo các chương, mỗi chương đều chỉ rõ chương đó thuộc1. Mở đầuCó nhiều quan điểm khác nhau về sách giáo khoa(SGK). Tuy nhiên, theo chúng tôi, về bản chất, SGK gồmtập hợp các bài học, hướng dẫn quá trình giảng dạy hayhọc tập dựa vào nguyên tắc của môn học, được sử dụngnhư một tài liệu trong khóa học. Với định hướng pháttriển năng lực (NL) cho người học, SGK cần chú trọngcác hoạt động dành cho học sinh (HS). SGK không chỉcung cấp kiến thức mà còn thể hiện con đường để hìnhthành phẩm chất, NL cho HS. Hiện nay, Việt Nam đangtiến hành đổi mới việc biên soạn SGK giáo dục phổthông theo định hướng phát triển NL người học nhằmthực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản,toàn diện GD-ĐT. Do đó, việc học tập kinh nghiệm quốctế về các mô hình SGK, trong đó có mô hình SGK mônToán ở tiểu học là cần thiết.2. Nội dung nghiên cứu2.1. Năng lực toán họcCó nhiều quan điểm khác nhau về khái niệm NL.Theo OECD: NL là khả năng cá nhân đáp ứng các yêucầu phức hợp và thực hiện thành công nhiệm vụ trongmột bối cảnh cụ thể [1]. Bản chất của NL là khả năng huyđộng tổng hợp các kiến thức, kĩ năng và các thuộc tínhtâm lí cá nhân khác như: hứng thú, niềm tin, ý chí,… đểthực hiện thành công một công việc trong bối cảnh nhấtđịnh. Biểu hiện của NL của HS là biết sử dụng các nộidung và kĩ thuật trong một tình huống có ý nghĩa, chứkhông chỉ là tiếp thu kiến thức một cách rời rạc.NL toán học là một loại NL chuyên biệt. TheoMogens Niss [2]: “NL toán học là khả năng của cá nhâncó thể sử dụng các khái niệm toán học trong một loạt cáctình huống có liên quan đến toán học, kể cả những lĩnhvực bên trong hay bên ngoài (để hiểu, quyết định và giải13Email: thutrangcgd@gmail.comVJETạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 1 tháng 5/2018, tr 13-16nhánh kiến thức, đáp ứng tiêu chuẩn nào của chươngtrình chung cốt lõi. Mỗi bài học thường được cấu trúcthành các hoạt động: - Tìm hiểu vấn đề; - Chia sẻ và trìnhbày; - Giải quyết vấn đề; - Tạo kết nối; - Trao đổi toánhọc; - Làm việc cá nhân; - Toán học trong thế giới thực.2.2.2. Sách giáo khoa môn Toán ở tiểu học tại PhápỞ tiểu học, Pháp sử dụng một chương trình g ...