Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Văn hóa học: Chiếc chiếu trong văn hóa Nam Bộ

Luận văn tìm hiểu về nguồn gốc, quá trình hình thành và phát triển của nghề dệt chiếu ở Nam Bộ. Nghiên cứu giá trị văn hóa vật chất, tinh thần của chiếc chiếu. Khẳng định vai trò của chiếc chiếu trong đời sống văn hóa con người Nam Bộ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Văn hóa học: Chiếc chiếu trong văn hóa Nam Bộ ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH TRÀ VINH TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH ____________________________ ISO 9001:2008 TRẦN TUYẾT HẬN CHIẾC CHIẾU TRONG VĂN HÓA NAM BỘ Chuyên ngành: VĂN HÓA HỌC Mã số: 60310640LUẬN VĂN THẠC SĨ VĂN HÓA HỌC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS PHAN AN TRÀ VINH, NĂM 2015 TÓM TẮT LUẬN VĂN - Đề tài: Chiếc chiếu trong văn hóa Nam Bộ. - Tác giả Luận văn: Trần Tuyết Hận. Khóa 2 đợt 2, thời gian đào tạo: Từ năm2013 - 2015. Nơi học: Trường Cao đẳng Cộng đồng Hậu Giang và Trường Đại họcTrà Vinh. Ngành học: Văn hóa học. - Giáo viên hướng dẫn: Phó giáo sư, Tiến sĩ Phan An. - Địa điểm nghiên cứu: Tác giả đi khảo sát ở các tỉnh Hậu Giang, Sóc Trăng,Kiên Giang, Cà Mau dưới góc độ nghiên cứu văn hóa học, xã hội học và lịch sử...theo phương pháp khảo sát, điền dã, gặp gỡ các ông, bà, cô, chú, anh, chị ở các vùngnông thôn và thành thị một số tỉnh nói trên ở Nam Bộ. Trong công trình này, tác giảcố gắng khái quát những giá trị vật chất và tinh thần của chiếc chiếu trong đời sốngvăn hóa cư dân Nam Bộ. - Nội dung tóm tắt: Chiếc chiếu là một vật dụng quen thuộc trong đời sống hàng ngày của conngười Nam Bộ từ bao đời nay. Ở vùng đất mới có nhiều dân tộc cùng cộng cư chungsống ngay từ thời đất đai còn hoang hóa, con người Nam Bộ đã biết tận dụng cây láctừ thiên nhiên để dệt nên những chiếc chiếu để phục vụ cho cuộc sống hàng ngày.Sau đó, nghề thủ công dệt chiếu xuất hiện, làm ra nhiều sản phẩm chiếu khác nhauvà chất lượng ngày càng được nâng cao theo thời gian. Về giá trị vật chất của chiếc chiếu, đa phần người dân Nam Bộ đều biết đến.Chiếu được xem như một phương tiện sinh hoạt hàng ngày: Chiếu để ngồi, nằm, đắp,gối đầu, chiếu dùng để tiếp khách... và là một phương tiện mưu sinh. Những tác dụngđó đã làm nên hệ thống giá trị vật chất của chiếc chiếu. Nó thật sự rất hữu dụng vớicác đặc tính mềm mại, dễ giặt, dễ xếp gọn,... Về giá trị tinh thần, chiếc chiếu xuất hiện hầu như suốt quá trình phát triển củađời người. Chiếu dùng trong sinh nở, để trải giường tân hôn và dùng để đắp hay quấn - iii -thi hài người chết. Chiếu còn là vật dụng rất giá trị trong một số lễ tục như: Tục thờcúng tổ tiên, lễ hội đình, lễ hội Nguyễn Trung Trực. Trải chiếu để quỳ lạy, khấn váitổ tiên, thần thánh với ý niệm kiêng cử những thứ dơ bẩn khi thực hiện các nghi thứcthiêng liêng. Chiếc chiếu còn có ý nghĩa đặc biệt trong lễ hội Nguyễn Trung Trực -một anh hùng dân tộc. Trong văn học dân gian Nam Bộ, chiếc chiếu xuất hiện rấtnhiều trong ca dao, tục ngữ, thơ ca, câu đố với vai trò là vật biểu trưng cho tình cảmlứa đôi trong mảng ca dao trữ tình. Các tác giả dân gian đã mượn hình ảnh chiếc chiếuđể nói lên những cung bậc cảm xúc trong tình yêu đôi lứa: Tỏ tình, nhớ thương, hờngiận... Qua nghệ thuật của văn học dân gian Nam Bộ, chiếc chiếu còn là biểu tượngvăn hóa cho hạnh phúc vợ chồng, là vật chứng của tình yêu. Đặc biệt, hình ảnh chiếcchiếu còn được sử dụng trong ca dao, câu đố như là một biểu tượng về thân phận conngười mà chủ yếu là thân phận người phụ nữ dưới chế độ phong kiến. Một số từ ngữthường dùng để chỉ thân phận người phụ nữ như: Manh chiếu, chiếu rách, chiếu hoa... Chiếc chiếu thật sự có ý nghĩa quan trọng trong đời sống thường ngày và đờisống văn hóa tinh thần của con người Nam Bộ. Chiếu là phương tiện sinh hoạt vàđược sử dụng như một thói quen mà trong nhiều trường hợp không có vật dụng gì cóthể thay thế được. Chiếu xuất hiện trong văn học dân Nam Bộ với mức độ tương đốinhiều vừa mang nét tự nhiên, phù hợp với tính cách con người Nam Bộ vừa là mộtvật đặc trưng vùng miền. Cuộc sống hiện đại, có thể chiếu được sử dụng ít đi, nhưngnhững giá trị của chiếc chiếu vẫn mãi trường tồn trong ký ức của con người Nam Bộnói riêng, người Viêt Nam nói chung./. - iv - SUMMARY Subject : The projection of Southern culture Author Topic: Chen Han. Lock 2 phase 2, the duration of training: from 2013- 2015. Place of Study: Community College of Hau Giang and Tra Vinh University.Discipline: Cultural Study. Instructor: Prof. Dr. Phan An Study sites: The author surveyed in the province of Hau Giang, Soc Trang,Kien Giang and Ca Mau perspective, cultural studies, social studies and history ...according to the survey methodology, fieldwork and meet the grandparents, aunt,uncle, brother, sister in rural areas and urban aforementioned provinces in the South.In this work, the author tries to generalize the material values and the spirit of thecultural life of the projector in southern residents. Contents summary The projection is a familiar objects in e ...