Tổng quan Sỏi Mật

Sỏi MậtTỷ lệ mắc bệnh sỏi mật ở Việt nam chưa được biết rõ vì không có công trình nghiên cứu dịch tễ học nào nghiêm túc, nhưng số bệnh nhân được điều trị ở bệnh viện rất nhiều và vì vậy các tường trình về bệnh này không ít. Ở Hà Nội, trong một bài báo của tờ Revue Médico-Chirurgicale năm 1934 và trong một thông báo của tờ société Medico-Chirurgicale de l’Indochine năm 1935, Massisas đã nói: phải chú ý tìm sỏi đường mật, một bệnh gặp ở nhiều người bản xứ, những người mà nồng độ cholesterol...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tổng quan Sỏi Mật Sỏi Mật Tỷ lệ mắc bệnh sỏi mật ở Việt nam chưa được biết rõ vì không cócông trình nghiên cứu dịch tễ học nào nghiêm túc, nhưng số bệnh nhân đượcđiều trị ở bệnh viện rất nhiều và vì vậy các tường trình về bệnh này không ít. Ở Hà Nội, trong một bài báo của tờ Revue Médico-Chirurgicale năm1934 và trong một thông báo của tờ société Medico-Chirurgicale del’Indochine năm 1935, Massisas đã nói: phải chú ý tìm sỏi đường mật, mộtbệnh gặp ở nhiều người bản xứ, những người mà nồng độ cholesterol trongmáu thấp. Rotton sau khi thông báo những bệnh án lâm sàng, đề nghị cầnphải nghiên cứu bệnh sỏi đường mật ở Nam kỳ. Năm 1937, tại bệnh biệnPhủ Doãn Hà Nội (nay là bệnh viện Việt Ðức) có công trình của Huard P.,Autret, Tôn Thất Tùng Nghiên cứu về sỏi gan mật ở vùng viễn đông đăngtrong Bulletin Médico-Chirurgical de l’Indochine. Trong tài liệu này, sau khiđiểm lại các tài liệu nói về bệnh sỏi đường mật của vùng viễn đông, điểm lạicác thông báo có từ trước của Ðông dương, các tác giả trình bày 16 trườnghợp sỏi đường mật của các họ và lưu ý hai điểm : (1) Sỏi cholesterol hiếm sovới sỏi hỗn hợp và sỏi sắc tố mật, (2) khả năng tạo sỏi quanh xác giun đũa. Theo một số ca lâm sàng tường trình bởi một số bệnh viện như: ở phíaBắc, các bệnh viện Việt Ðức, Bạch Mai, Saint Paul, ở phía Nam các bệnhviện Bình Dân, Chợ Rẫy rối đến các bệnh viện khác như Nhân Dân GiaÐịnh, Trưng Vương, Nguyễn Trãi, Nguyễn Tri Phương, Thống Nhất, và cácbệnh viện của các tỉnh Ðồng bằng sông Cửu Long (Tiền Giang, Hậu Giang). Tổng số tường trình từ các bệnh viện nói trên, mỗi năm có hơn 2000trường hợp. Nếu như tất cả các cơ sở phẫu thuật trong toàn quốc có thống kêđầy đủ thì số liệu có thể sẽ rất lớn. Trong những năm cuối của 1980 và đầu năm 1990, kết quả của cáccông trình về siêu âm cũng cho những con số về bệnh gan mật khá lớn. Tại khoa siêu âm bệnh viện Hai Bà Trưng-Hà Nội, trong 5 năm 1989-93, trên 5723 siêu âm bụng có 1711 người có bệnh gan mật, tỉ lệ 29,9%. Tạibệnh viện Việt Ðức, trong hai năm 1990-1991 có 1086 bệnh nhân gan mậtthì có 214 bệnh nhân giun chui ống mật, tỉ lệ 19,75 và trong 214 giun chuiống mật thì 108 trường hợp có sỏi kèm theo. Tại Bệnh viện Khánh Hòatrong 6 năm 1987-92, qua siêu âm phát hiện 672 bệnh nhân sỏi túi đườngmật. Các con số bệnh nhân phẫu thuật và bệnh nhân siêu âm nói trên chứngtỏ sỏi đường mật là bệnh rất phổ biến ở trong nước. Vị Trí Của Sỏi Những năm trước đây Tỉ lệ vị trí sỏi trong những tường trình cũng khác nhau vì nó phụthuộc vào phương tiện chẩn đoán: X quang, siêu âm hay phẫu thuật. Nếu làphẫu thuật thì phụ thuộc vào trang bị dụng cụ và vào trình độ phẫu thuậtviên. Các thống kê cho thấy : Sỏi túi mật. Có tỉ lệ rất thấp, chỉ khoảng 10%, trong khi đó các tác giảphương tây cho tỉ lệ khá cao, khoảng 60%. Sỏi ống mật chủ. Có tỉ lệ rất cao, 80%-90%, tỉ lệ này cao hơn nhiều sovới tài liệu của các nước phương tây. Người ta cho rằng sở dĩ cao như vậy làvì trong đa số các trường hợp nguyên nhân tạo sỏi ở các nước vùng nhiệt đớilà ký sinh trùng đường ruột, thành phần chính của sỏi là sắc tố mật và muốimật. Sỏi trong gan. Ở nước ta có tỉ lệ khá cao, đặc biệt là ở những bệnhviện có nhiều kinh nghiệm mổ đường mật vì nhận định sỏi trong gan trongkhi mổ thường rất khó, phải những phẫu thuật viên kinh nghiệm mới có kếtluận gần chắc chắn. Các số liệu lớn hàng ngàn bệnh nhân của bệnh viện ViệtÐức cho tỉ lệ 30-36%. Ở vị trí này của sỏi, các tác giả phương tây cho con sốthấp hơn nhiều, chỉ 5-20%. Về bệnh sinh, sỏi ở vị trí này cũng giống như ởđường mật ngoài gan. Những năm gần đây Người ta thấy tỉ lệ các vị trí của sỏi thay đổi đáng kể. Tỉ lệ sỏi túi mậttăng lên rất nhiều và dĩ nhiên là tỉ lệ sỏi ống mật chủ giảm xuống. Lý do : Siêu âm là lý do chính. Ngày nay siêu âm đã trở thành phương tiệnchẩn đoán bệnh lý gan mật bắt buộc. Siêu âm đã phát hiện không biết baonhiêu sỏi túi mật không triệu chứng. Rất nhiều sỏi túi mật được phát hiện nhờ khám sức khỏe định kỳ haynhờ siêu âm nhân dịp ghé qua bệnh viện. Nhiều thống kê siêu âm cho thấy tỉlệ sỏi túi mật cao hơn sỏi ống mật chủ. Nguyễn Ngọc Hiền với 423 bệnhnhân thấy sỏi túi mật nhiều gấp hơn hai lần sỏi ống mật chủ (58% và 27%).Lương Linh Hà với 672 bệnh nhân thấy sỏi túi mật nhiều gấp ba lần sỏi ốngmật chủ (71% và 28%). Những con số này là ở bệnh viện không phải ở cộng đồng, nhưng dùsao cũng cho biết sỏi túi mật không ít như vẫn tưởng. Ngoài siêu âm, sự thay đổi về chế độ ăn uống có ảnh hưởng tới tỉ lệmắc bệnh sỏi túi mật không? Theo kinh điển, sỏi xuất hiện nhiều hơn ởnhững người có nồng độ cholesterol trong máu cao. Mức sống của nhân dânta trong những năm gần đây tốt hơn, trong khẩu phần ăn nhiều protid vàlipid hơn. Nhưng chúng ta chưa có đủ dữ kiện để kết luận. Nhiễm Trùng Và Nhiễm Ký Sinh Trùng Nhiễm trùng Lẽ ra tất cả các trường hợp nhiễm trùng đường mật phải được phânlập vi khuẩn và đánh giá đậm độ nhiễm khuẩn để có thể chọn loại khángsinh và liều lượng kháng sinh thích hợp hỗ trợ cho phẫu thuật. Rất tiếc côngviệc này chỉ thực hiện được ở một số bệnh viện lớn có khoa vi sinh trang bịtương đối hoàn chỉnh, ngoài ra còn một số ít phẫu thuật chưa có thói quentrong thái độ xử trí này, nên số bệnh nhân sỏi đường mật có xét nghiệm vikhuẩn không nhiều. Kết quả một số công trình cho những nhận xét sau : Tỉ lệ số bệnh được làm xét nghiệm vi khuẩn chỉ vào khoảng 50-70%. Tỉ lệ dương tính có vi khuẩn trong đường mật khá cao khoảng 80-100%. Các loại vi khuẩn gặp là : Escherichia coli, Protcus, Enterobacter,Pscudomonas, Staphylococci, Klebsiella, Pyoscyanic,..trong số đó gặp nhiềuhơn cả là E. Coli, chiếm tỉ lệ khoảng 60-80%. Về vi khuẩn hi ...