TRẦN NHÂN TÔNG - CUỘC ĐỜI , TÁC PHẨM & SỰ NGHIỆP 1
Giới thiệu: Vua Trần Nhân Tông là một vị anh hùng dân tộc, có những đóng góp to lớn, nhiều mặt cho đất nước, cho lịch sử. Vua đã trực tiếp lãnh đạo quân và dân nước ta, tập hợp được những nhà quân sự tài giỏi, huy động được tiềm lực của toàn dân, đánh thắng đội quân hung hãn, thiện chiến nhất thời bấy giờ, làm nên những chiến công oanh liệt Hàm Tử, Chương Dương, Bạch Đằng, Tây Kết lẫy lừng, đưa dân tộc ta...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
TRẦN NHÂN TÔNG - CUỘC ĐỜI , TÁC PHẨM & SỰ NGHIỆP 1
TRẦN NHÂN TÔNG - CUỘC ĐỜI , TÁC PHẨM & SỰ NGHIỆP
1
Giới thiệu:
Vua Trần Nhân Tông là một vị anh hùng dân tộc, có những đóng góp to lớn,
nhiều mặt cho đất nước, cho lịch sử. Vua đã trực tiếp lãnh đạo quân và dân nước
ta, tập hợp được những nhà quân sự tài giỏi, huy động được tiềm lực của toàn dân,
đánh thắng đội quân hung hãn, thiện chiến nhất thời bấy giờ, làm nên những chiến
công oanh liệt Hàm Tử, Chương Dương, Bạch Đằng, Tây Kết lẫy lừng, đưa dân
tộc ta lên đỉnh cao của thời đại. Không những thế, vua đã mở rộng biên cương của
tổ quốc, đặt nền móng vững chắc cho sự nghiệp nam tiến hoành tráng của dân tộc,
mà con cháu hôm nay và mai sau mãi mãi ghi nhớ và biết ơn.
Thêm vào đó, nền văn hóa Việt Nam thời đại vua Trần Nhân Tông đã xuất hiện
hai sự kiện có ý nghĩa hết sức trọng đại. Thứ nhất là việc dùng tiếng Việt như một
ngôn ngữ hành chánh chính thức của triều đình cùng với tiếng Hán.
Đây là lần đầu tiên việc sử dụng tiếng Việt đã được ghi lại bằng minh văn. Các
triều đại trước chắc chắn đã ít nhiều dùng tiếng Việt, nhưng cho đến nay ta không
có bất cứ một xác minh nào. Chính dưới thời vua Nhân Tông, mà một sự kiện như
thế đã chính thức được chép lại. Phải nói rằng, tiếng Việt sử dụng chính thức n ày
đã tạo điều kiện cho sự ra đời một loạt các tác phẩm văn học tiếng Việt từ Tiều Ẩn
quốc ngữ thi tập của Chu Văn An, cho đến bản dịch Kinh Thi của Hồ Quí Ly,
cùng các bài thơ của Nguyễn Biểu, Trần Trùng Quang. Đặc biệt là Quốc Âm thi
tập của Nguyễn Trãi và bản dịch kinh Phật thuyết đại báo phụ mẫu ân trọng và
Phật thuyết báo phụ mẫu ân trọng tiếng Việt x ưa nhất hiện còn, có thể là của thiền
sư Viên Thái.
Sự kiện thứ hai là việc vua Trần Nhân Tông đã thành lập dòng thiền Trúc Lâm
Yên Tử thuần túy Việt Nam với chủ tr ương Cư trần lạc đạo. Triều vua Trần Nhân
Tông có những biến động chính trị, quân sự to lớn qua việc hai lần đánh thắng
quân xâm lược Nguyên Mông và việc sát nhập hai châu Ô, Lý vào bản đồ Đại
Việt, cùng những biêện động học thuật với việc sử dụng tiếng Việt như một ngôn
ngữ chính thức cùng với tiếng Hán, thì tất nhiên phải có những biến động về tư
tưởng. Giữa những biến động này chứng tỏ có quan hệ biện chứng. Không thể có
biến động này xảy ra mà không kéo theo một biến động khác xuất hiện.
Chính từ những biến động đó, mà dòng thiền Trúc Lâm ra đời, không những
làm nền tảng cho sự phát triển Phật giáo Việt Nam mấy trăm năm tiếp theo, mà
còn tạo tiền đề cho sự nghiệp nam tiến của dân tộc trong mấy trăm năm ấy.
Không phải ngẫu nhiên vị sáng tổ của phái Thảo Đường là vua Lý Thánh Tông
mở đầu cho sự nghiệp Nam tiến vào năm 1069. Rồi vua Trần Nhân Tông đặt nền
móng cho sự nghiệp đó với việc thành lập hai châu Thuận và Hóa. Và gần đúng
400 năm sau, Bồ tát giới Hưng Long Nguyễn Phúc Chu đã chính thức sai tướng
Nguyễn Hữu Cảnh đi thiết lập thành phố Sài Gòn và gầy dựng Nam Bộ thành một
bộ phận không thể phân ly của tổ quốc Việt Nam. Vì Cư trần lạc đạo phú của vua
Trần Nhân Tông được bảo tồn qua các truyền bản lưu giữ trong các tự viện của
dòng thiền Trúc Lâm, lần đầu tiên ta có một văn bản để nghiên cứu cơ sở lý luận
vừa nói.
Sự nghiệp văn trị và võ công của vua Trần Nhân Tông vĩ đại như thế. Trải qua
700 năm lịch sử, sự nghiệp này đã được nhiều lần đánh giá và ca ngợi, từ những
người đồng thời như Trương Hán Siêu, Trần Minh Tông, Phạm Sư Mạnh cho đến
những người về sau như Nguyễn Trãi, Ngô Sỹ Liên, Lê Quí Đôn, Ngô Thì Nhiệm
v.v Và sự nghiệp văn học và tác phẩm của vua Trần Nhân Tông cũng đã từng
bước được sưu tập như Việt âm thi tập, Toàn Việt thi lục, Tam tổ thực lục,...
Nhưng cho đến nay, trong công tác s ưu tập này vẫn còn có những thiếu sót. Chẳng
hạn toàn bộ các văn thư ngoại giao do vua Trần Nhân Tông viết cho vua quan nhà
Nguyên vẫn chưa được thu thập và công bố đầy đủ, tối thiểu là trong giới hạn của
những nguồn tư liệu hiện tại bảo lưu và cho phép.
Xin được chia làm hai phần:
Phần đầu giới thiệu tổng quát sự nghiệp võ công và văn trị qua 9 chương nghiên
cứu từng vấn đề, từ tuổi trẻ cho đến vai trò nhà vua trong hai cuộc chiến tranh
1285 và 1288, cũng như trong việc mở mang bờ cõi, sử dụng tiếng Việt và thành
lập dòng thiền Trúc Lâm Yên Tử.
Phần hai công bố các tác phẩm văn học từ thơ phú, văn xuôi, bài giảng, ngữ lục
cho đến các văn thư ngoại giao, nhằm cung cấp tư liệu cho những ai quan tâm
nghiên cứu nhiều mặt về lịch sử Việt Nam nói chung và bản thân vua Trần Nhân
Tông nói riêng.
Cuối cùng, để cung cấp tài liệu tham khảo và kiểm soát, chúng tôi cho in lại
toàn bộ các văn bản chữ Hán và Quốc âm, mà chúng tôi sử dụng để phiên âm hay
dịch nghĩa. Trong trường hợp có nhiều bản khác nhau, chúng tôi chọn những bản
xưa nhất hiện có làm bản đáy và cho in, còn các bản khác thì được dùng làm khảo
dị.
Toàn tập này về cơ bản hoàn thành vào năm 1977, nhưng đến nay mới được
công bố trọn vẹn ...