UNG THƯ LÀ GÌ

Một vài con số thống kê Trong năm 1998 tại Hoa Kỳ, người ta ghi nhận khoảng 1.300.000 trường hợp ung thư, 630.000 ở phái nam và 600.000 ở phái nữ. Trung bình mỗi ngày 1.500 người chết vì ung thư. Ở phái nam, 3 loại ung thư phổi, nhiếp hộ tuyến (prostate, cơ quan nằm phía dưới bọng đái phái nam) và ruột già (colon), đã gây ra nhiều tử vong nhất. Còn ở phái nữ, các ung thư hiểm nghèo gồm có: phổi, vú và ruột già. Tuy nhiên, lý do tử vong chính yếu tại Hoa...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
UNG THƯ LÀ GÌ UNG THƯ LÀ GÌ? Tôi có dịp đọc một số bài viết về ung thư của bác sĩ Nguyễn Văn Đức.Nhằm mục đích giúp quý độc giả tìm hiểu về các bệnh ung thư, tôi xin trìnhbày một số dữ kiện tổng quát liên quan tới ung thư nói chung. Một vài con số thống kê Trong năm 1998 tại Hoa Kỳ, người ta ghi nhận khoảng 1.300.000trường hợp ung thư, 630.000 ở phái nam và 600.000 ở phái nữ. Trung bìnhmỗi ngày 1.500 người chết vì ung thư. Ở phái nam, 3 loại ung thư phổi,nhiếp hộ tuyến (prostate, cơ quan nằm phía dưới bọng đái phái nam) và ruộtgià (colon), đã gây ra nhiều tử vong nhất. Còn ở phái nữ, các ung thư hiểmnghèo gồm có: phổi, vú và ruột già. Tuy nhiên, lý do tử vong chính yếu tại Hoa Kỳ là các bệnh tim mạch(cardiovascular diseases). Hoa Kỳ là một quốc gia có nhiều sắc tộc. Ta thửnhìn vào một vài con số liên quan đến ung thư ở người Việt Nam tại Mỹ.Với người Việt Nam ta, phái nam hay bị ung thư phổi nhất rồi tới ung thưgan, nhiếp hộ tuyến, ruột già và bao tử, còn phái nữ thường bị ung thư cổ tửcung nhất, sau là ung thư vú, phổi, ruột già và bao tử. Sự phát triển bình thường Muốn hiểu ung thư, ta cần duyệt lại một số kiến thức sinh học cănbản. Thành phần cấu tạo căn bản của mọi sinh vật từ người cho đến động,thực vật được gọi là tế bào (cell). Cơ thể con người có 10 ngàn tỷ(10.000.000.000.000) tế bào. Khởi đầu là 1 trứng thụ tinh chia thành 2, rồithành 4, thành 8, thành 16.... Và sau khoảng 45 lần chia đôi như vậy, con sốtế bào khổng lồ trên được đạt tới. Tùy theo nhiệm vụ, tế bào có nhiều hìnhthù khác nhau, tế bào óc khác tế bào gan chẳng hạn. Những tế bào cùng mộtloại hợp thành mô (tissue). Nhiều mô họp thành cơ quan (organ) như gan,óc, tim, phổi, và các cơ quan họp lại thành cơ thể tạo nên sự sống. Sự phát triển này theo những quy luật rất chặt chẽ. Một khi con số tếbào cần thiết cho sự sống đã được đạt tới, thì tự động trong cơ thể phát ra tínhiệu ra lệnh cho tế bào tạm ngừng sự phát triển. Lúc đó, tế bào cơ thể ởtrong giai đoạn “nằm yên” hoặc tự hủy (apoptosis). Nhưng cơ chế điều hòanày nằm ngay trong tế bào, hay chính xác hơn, là nằm trong các di thể(genes, những phần rất nhỏ nằm trên các nhiễm sắc thể, chromosomes). Dithể là nơi chứa đựng tất cả tính chất di truyền của cơ thể, từ màu mắt, hìnhdạng mũi, cho đến chiều dài lóng tay, lóng chân. Tế bào bình thường chứanhững di thể có nhiệm vụ ngăn cản sự phát triển của ung thư. Một khi nhữngdi thể chống ung thư (tumor suppressor genes) này bị hư hoại hay vì lý donào đó, không còn hoạt động bình thường, ung thư bắt đầu xuất hiện. Ung thư xuất phát từ đâu? Ung thư xuất hiện một khi cơ chế điều hòa nói trên bị trục trặc haykhiếm khuyết. Tương tự như một chiếc xe hơi bị hư thắng, tế bào ung thưphát triển bừa bãi, vô trật tự và cuối cùng làm hư hoại các cơ quan và nếukhông chữa trị kịp thời, sẽ đưa tới cái chết cho người bệnh. Ung thư nảy sinh từ một tế bào bất thường. Tế bào này cần phải trảiqua nhiều thời kỳ biến dạng (mutation) liên tục trước khi trở thành tế bàoung thư có tính xâm nhập (invasive cancer). Thường thường, tiến trình nàykéo dài nhiều năm. Đó là lý do giải thích tại sao phần đông các ung thư đềuxuất hiện sau lứa tuổi 50, 60. Tế bào ung thư, sau khi trải qua 30 lần chiađôi, đã trở thành một khối lớn 1 cm và có 1 tỷ tế bào, đủ lớn để người bệnhhay bác sĩ khám phá ra nó. Lúc này ung thư có thể phát hiện được trên hìnhchụp quang tuyến. Nếu không chữa trị ung thư sẽ tiếp tục lớn dần, và sau cỡ10 lần phân chia nữa, con số tế bào ung thư sẽ lên tới độ người bệnh khôngthể sống được. Ta hãy lấy ví dụ ung thư cổ tử cung (cervical cancer), rấtthường thấy ở phụ nữ Việt Nam. Cổ tử cung đ ược lót bởi một lớp tế bào môtầng (epithelium). Bình thường, tế bào ở thượng tầng, tức lớp trên cùng, đãđi vào giai đoạn thoái hóa và thường được thải đi, giống như lớp da cũ bịtróc đi. Tuy nhiên, một khi các tế bào ở tầng trên cùng này vẫn còn giữ tínhchất tăng trưởng thì cổ tử cung đang trải qua giai đoạn gọi là dị dạng(dysplasia). Lần lần tế bào trong mỗi tầng đều phát triển bừa bãi và tiến đếngiai đoạn ung thư tiền xâm nhập (preinvasive carcinoma, carcinoma in situ).Giai đoạn chót là ung thư xâm nhập (invasive carcinoma). Nếu không khámphá kịp thời, ung thư sẽ gây ra triệu chứng như chảy máu, đau bụng. Từ giaiđoạn dị dạng đến tình trạng ung thư xâm nhập cũng phải mất nhiều năm.Nhờ thử nghiệm Papanicolaou (hay được gọi tắt là “Pap smear”), tế bào d ịdạng có thể được tìm ra dễ dàng. Có khoảng hơn 100 loại ung thư khác nhau, được phân loại tùy theoung thư xuất phát từ mô nào. 90 phần trăm (90%) các ung thư xuất phát từnhững mô tầng (epithelium), được đặt tên “carcinoma”. Một số nhỏ xuấtphát từ mô xương, bắp thịt, mạch máu được gọi là “sarcoma”. Ung thư xuấtphát từ những phần tử của máu có tên “lymphoma” hay “leukemia” ...