vaccine cúm gia cầm

Kể từ đầu vụ dịch cúm gia cầm H5N1 vào cuối năm 2003 cho đến nay, dịch cúm đã gây thiệt hại nghiêm trọng ở nhiều nơi trên thế giới như Việt Nam, Kampochea, Trung Quốc, Indonesia, Thái Lan, Iraq, Nhật Bản, Thổ Nhĩ Kỳ, Nga,… Đã có hơn 140 triệu gia cầm bị chết bởi virus H5N1 hoặc bị tiêu huỷ để ngăn chặn sự lan rộng của dịch cúm này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
vaccine cúm gia cầm vaccine cúm gia cầmKể từ đầu vụ dịch cúm gia cầm H5N1 vàocuối năm 2003 cho đến nay, dịch cúm đãgây thiệt hại nghiêm trọng ở nhiều nơi trênthế giới như Việt Nam, Kampochea, TrungQuốc, Indonesia, Thái Lan, Iraq, Nhật Bản,Thổ Nhĩ Kỳ, Nga,… Đã có hơn 140 triệugia cầm bị chết bởi virus H5N1 hoặc bị tiêuhuỷ để ngăn chặn sự lan rộng của dịch cúmnày. Và đã có 143 người bị chết trong tổngsố 244 người bị nhiễm, trong đó Indonesiavà Việt Nam chiếm tỷ lệ cao nhất (cập nhậtngày 09/01/2007, báo cáo của WHO), hơnnữa khả năng lây nhiễm từ người sangngười là rất lớn, do vậy, vấn đề nghiên cứusản xuất vaccine phòng bệnh là một nhucầu rất cấp thiết.Bảng. Số liệu thống kê người bị nhiễm vàtử vong do cúm H5N1 – Báo cáo của Tổchức Y tế Thế giới (WHO) ngày09/01/2007Từ khi xảy ra vụ dịch cúm gia cầm H5N1tới nay có rất nhiều nước tham gia nghiêncứu sản xuất vaccine phòng bệnh cúmH5N1 như Trung Quốc, Hàn Quốc, Pháp,Úc, Việt Nam…, từ loại vaccine truyềnthống (vaccine bất hoạt và vaccine giảmđộc lực), đến các loại vaccine thế hệ mới(vaccine virus tái tổ hợp; các loại vaccinetiểu đơn vị như vaccine DNA, vaccinevector, vaccine protein tái tổ hợp, splitvaccine). Hình 1. Cấu trúc virus cúm ATuy nhiên, để kịp thời có vaccine tiêmchủng phòng bệnh cho vật nuôi thì chiếnlược sản xuất vaccine virus tái tổ hợp làmột phương thức hiệu quả. Bằng côngnghệ di truyền ngược (reverse genetics),vaccine được tạo ra theo hệ thống 8plasmid (rescue plasmid system) mà nhómtác giả Hoffmann và cộng sự thực hiệnnăm 2002. Hai plasmid mang gene HA vàNA bắt nguồn từ chủngvirus A/Vietnam/1203/04 (H5N1) mà Tổchức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáodùng làm vaccine. Và các gene còn lại (M,NS, NP, PA, PB1 và PB2) từ chủng viruscúm A/Puerto Rico/8/34 (H1N1).GeneHA được biến đổi di truyềnđể làm giảmtính độc lực của virus cúm bằng cách cắtbỏ ba acid amin Arginine (R), 1 acid aminLysine (K) và thay thế 1 acid amin Lysine(K) bằng 1 acid amin Threonine (T), ở vịtrí 327-328, vị trí phân cắt HA1 vàHA2 của gene HA, vị trí góp phần tính độclực cao của virus cúm. Biến nạp 2 plasmidmang gene HA và NA từchủng A/Vietnam/1203/04 (H5N1) và 6plasmid mang các gene còn lại (M, NS,NP, PA, PB1 và PB2) từ chủng viruscúm A/Puerto Rico/8/34 (H1N1)vào tếbào nuôi cấy (phôi trứng gà, hoặc tế bàoVero, tế bào MDCK,…). Virus tái tổ hợpnày sẽ có đặc điểm kháng nguyên bề mặtgiống với chủng hoangdạiA/Vietnam/1203/04 (H5N1). Sau đóchọn lọc dòng virus tái tổ hợp này làmvaccine phòng cúm H5N1.Hình 2. Nguyên tắc tạo vaccine virusH5N1 tái tổ hợp và cơ chế loại bỏ độc tínhở gene HA của chủng virus cúm H5N1Lần đầu tiên dịch cúm gia cầm xảy ra ởViệt Nam. Do vậy, vấn đề nghiên cứu cũnggặp nhiều khó khăn và chậm hơn so vớicác nước khác. Hiện các loại vaccine đangđược sử dụng tiêm phòng cho gia cầm ởViệt Nam là được nhập từ Trung Quốc vàHà Lan. Theo quyết định số 1715QĐ/BNN-TY ngày 14/07/2005 của BộNông nghiệp & PTNN về ban hành quyđịnh tạm thời sử dụng các loại vaccine cúmgia cầm:- Vaccine vô hoạt nhũ dầu H5N2 (TrungQuốc) tiêm cho gà: là loại vaccine dị chủngbất hoạt, sử dụng chủngvirus A/Turkey/England/N-28/73(H5N2).- Vaccine vô hoạt nhũ dầu H5N1 (TrungQuốc) tiêm cho vịt: là loại vaccine đồngchủng bất hoạt, sử dụng chủngvirus A/Harbin/Re-1/2003 (H5N1).- Vaccine Nobilis Influenza H5 (Hà lan)tiêm cho gà: đây là loại vaccine dị chủng:sử dụng chủngvirus A/Chicken/Mexico/232/94/CPA(H5N2).Cho đến nay vẫn chưa có vaccine tiêmphòng bệnh cúm gia cầm H5N1 cho người.Tuy nhiên, hiện có 3 cơ sở đang nghiêncứu thử nghiệm loại vaccine virus phòngbệnh cúm gia cầm H5N1 cho cả người vàgia cầm như Viện Pasteur TP.HCM, ViệnVaccine & Chế phẩm sinh học Nha Trang,và Viện Vệ sinh & Dịch tễ Trung Ương(Công ty Vaccine và Sinh phẩm số 1-Vabiotech). Bước đầu cũng đã có một sốkết quả khả quan. Hy vọng trong mộttương lai gần chúng ta sẽ có vaccine phòngbệnh cúm cho người và gia cầm do chínhViệt Nam sản xuất.Song song đó thì TT CNSH TP.HCM lạicó chiến lược lâu dài hơn là nỗ lực triểnkhai nghiên cứu loại vaccine protein tái tổhợp. Mục tiêu nghiên cứu vaccine củaTrung tâm CNSH hướng đến loại vaccineđa năng bằng protein tái tổ hợp. Vaccineprotein tái tổ hợp có nhiều ưu điểm hơn sovới các loại vaccine truyền thống vì độ antoàn cao hơn, giá thành thấp hơn. Dựa vàochức năng và cấu trúc của từng proteincúm, trước tiên Trung tâm nghiên cứu biểuhiện 4 loại protein HA, NA, NS1 và M2trong E.coli, sau đó thử nghiệm đáp ứngmiễn dịch của các protein này để chọn raprotein có tiềm năng làm vaccine. Chuyểncác gene mã hoá cho protein này vào thựcvật, và sử dụng sản phẩm của thực vậtchuyển gene này để bổ sung vào thức ăn đểphòng bệnh cúm H5N1 cho gia cầm.Vaccine đường uống là dạng vaccine đưavào cơ thể dễ thực hiện nhất và kích thíchđáp ứng miễn dịch tiết tại chỗ (IgA).Mặc dù vaccine là biện pháp tốt nhất trongviệc kiểm soát và phòng b ...