Vấn đề an sinh xã hội đối với công nhân, lao động - Tôn Thiện Chiếu

Sự cần thiết đưa chính sách trợ cấp thất nghiệp và bảo hiểm xã hội, một số vấn đề cần nghiên cứu về vấn đề an sinh xã hội đối với công nhân, lao động là những nội dung chính trong bài viết "Vấn đề an sinh xã hội đối với công nhân, lao động". Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vấn đề an sinh xã hội đối với công nhân, lao động - Tôn Thiện Chiếu X· héi häc sè 4 (96), 2006 39 VÊn ®Ò an sinh x· héi ®èi víi c«ng nh©n, lao ®éng T«n ThiÖn ChiÕu 1. §Æt vÊn ®Ò Trong thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n−íc, viÖc ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, dÞch vô trong nÒn kinh tÕ quèc d©n ®· kÐo theo sè l−îng c«ng nh©n, lao ®éng lµm viÖc trong c¸c khu vùc nµy còng ph¸t triÓn theo. Tû träng c¸c ngµnh c«ng nghiÖp dÞch vô cµng t¨ng th× sè l−îng c«ng nh©n lao, ®éng trong c¬ cÊu nghÒ nghiÖp x· héi cµng t¨ng vµ sÏ t¨ng kh«ng ngõng trong thêi gian tíi. Qu¸ tr×nh ®« thÞ còng ®−a mét sè l−îng lín ng−êi lao ®éng n«ng th«n, n«ng nghiÖp trë thµnh c«ng nh©n, lao ®éng ®« thÞ. Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ ®éi ngò c«ng nh©n, lao ®éng trong thêi gian tíi yªu cÇu chóng ta ph¶i cã mét chÝnh s¸ch an sinh x· héi ®Çy ®ñ cho c¸c ®èi t−îng nµy. Tuy nhiªn, khi xem xÐt vÊn ®Ò an sinh x· héi ®èi víi c«ng nh©n, lao ®éng chóng ta kh«ng thÓ chØ xem ®éi ngò c«ng nh©n lao ®éng nh− mét thÓ thèng nhÊt ®· æn ®Þnh, mµ ph¶i xem nã trong bèi c¶nh ch−a æn ®Þnh vµ ®ang ph¸t triÓn. NghÜa lµ, trong ®éi ngò c«ng nh©n, lao ®éng cßn cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau vÒ ®iÒu kiÖn lao ®éng vµ sinh ho¹t mµ nÕu chóng ta kh«ng chó ý ®Õn nh÷ng ®Æc ®iÓm nµy th× chÝnh s¸ch an sinh x· héi chØ ®Æt ra ë cÊp vÜ m« th× ch−a thùc sù hiÖu qu¶, mµ cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch ë cÊp vi m« cho nh÷ng tr−êng hîp cô thÓ. Tr−êng hîp cô thÓ chóng t«i muèn ®Ò cËp ë ®©y chÝnh lµ c«ng nh©n, lao ®éng ngo¹i tØnh nhËp c− v× hä cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng vµ rÊt dÔ bÞ tæn th−¬ng trong trÞ tr−êng lao ®éng. Môc ®Ých cña an sinh x· héi cña Tæ chøc Lao ®éng ThÕ giíi (ILO) n¨m 1984: “Lµ mét sù b¶o ®¶m mµ x· héi cung cÊp cho c¸c thµnh viªn cña m×nh th«ng qua mét sè biÖn ph¸p ®−îc ¸p dông réng r·i ®Ó ®−¬ng ®Çu víi nh÷ng khã kh¨n, c¸c có sèc vÒ kinh tÕ vµ x· héi lµm mÊt hoÆc suy gi¶m nghiªm träng nguån thu nhËp do èm ®au, thai s¶n, th−¬ng tËt do lao ®éng, mÊt sø lao ®éng hoÆc tö vong. An sinh x· héi cung cÊp ch¨m sãc y tÕ vµ trî cÊp cho c¸c gia ®×nh n¹n nh©n cã trÎ em”. Theo ®Þnh nghÜa nµy, ®èi t−îng ®−îc h−ëng lîi cña chÝnh s¸ch an sinh x· héi lµ nh÷ng ng−êi lao ®éng gÆp rñi ro vµ khã kh¨n do: èm ®au, thai s¶n, mÊt søc lao ®éng, tuæi giµ vµ ph¶i ®èi mÆt víi khã kh¨n do mÊt hoÆc suy gi¶m nghiªm träng thu nhËp. Víi ®Þnh nghÜa nµy chóng ta cã thÓ thÊy hÖ thèng an sinh x· héi sÏ trî gióp ng−êi lao ®éng trong nh÷ng t×nh huèng sau ®©y: Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn 40 VÊn ®Ò an sinh x· héi ®èi víi c«ng nh©n, lao ®éng - Khi ng−êi lao ®éng mÊt søc lao ®éng, tuæi giµ. - Khi ng−êi lao ®éng èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng. - Khi ng−êi lao ®éng bÞ mÊt thu nhËp (thÊt nghiÖp). So s¸nh ®Þnh nghÜa cña ILO vÒ An sinh x· héi víi thùc tr¹ng hÖ thèng b¶o hiÓm x· héi ë n−íc ta cho ®èi t−îng c«ng nh©n, lao ®éng nãi chung th× thÊy hÖ thèng nµy ch−a thÓ hiÖn ®Çy ®ñ c¸c néi dung trong ®Þnh nghÜa cña ILO. Cô thÓ b¶o hiÓm x· héi hiÖn nay míi bao qu¸t ®−îc hai t×nh huèng ®Çu mµ ch−a cã chÝnh s¸ch trî cÊp thÊt nghiÖp. Qua nh÷ng nghiªn cøu thùc tÕ vÒ ®éi ngò c«ng nh©n lao ®éng hiÖn nay, chóng t«i thÊy cÇn ®−a thªm chÝnh s¸ch trî cÊp thÊt nghiÖp vµo trong chÝnh s¸ch b¶o hiÓm x· héi vµ cµng sím cµng tèt. ILO cho r»ng nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Òu ph¶i ®èi mÆt víi vÊn ®Ò thÊt nghiÖp. T×nh tr¹ng thÊt nghiÖp ®· trë thµnh mét vÊn ®Ò x· héi bøc xóc t¹o nªn mét ¸p lùc lín ®èi víi hÇu hÕt c¸c quèc gia trªn thÕ giíi. T×nh tr¹ng cã thÓ trë nªn ®Æc biÖt gay g¾t trong c¸c x· héi ®ang tr¶i qua thêi kú qu¸ ®é khã kh¨n tõ mét nÒn kinh tÕ tËp trung chÞu sù kiÓm so¸t cña chÝnh phñ sang mét hÖ thèng thÞ tr−êng. Trong qu¸ tr×nh nµy c¸c n−íc ®Òu ph¶i tr¶i qua nh÷ng chuyÓn ®æi, c¬ cÊu l¹i nÒn kinh tÕ. Nh÷ng chuyÓn ®æi ®ã tÊt nhiªn dÉn ®Õn bè trÝ, s¾p xÕp l¹i lùc l−îng lao ®éng sao cho ®¸p øng ®−îc sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. §iÒu nµy tÊt yÕu dÉn ®Õn mét sè l−îng c«ng nh©n, lao ®éng sÏ kh«ng cã viÖc lµm trong mét thêi gian. Ngoµi ra, trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, mét sè doanh nghiÖp kh«ng ®¸p øng ®−îc yªu cÇu thÞ tr−êng sÏ bÞ ph¸ s¶n hay gi¶i thÓ, ng−êi lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp nµy trë thµnh ng−êi thÊt nghiÖp. ThÊt nghiÖp lu«n ®ång hµnh víi nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, ngay c¶ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®· ph¸t triÓn thµnh c«ng th× thÊt nghiÖp vÉn lu«n xÈy ra lóc nµy hay lóc kh¸c. ThÊt nghiÖp x¶y ra kh«ng chØ g©y ra tæn thÊt cho x· héi, mµ cßn cho c¶ ng−êi c«ng nh©n, lao ®éng kh«ng cã thu nhËp. ThiÖt h¹i cho c¸ nh©n ng−êi c«ng nh©n bÞ thÊt nghiÖp cßn nghiªm träng h¬n vµ g©y thiÖt h¹i cho c¶ gia ®×nh hä v× mÊt thu nhËp vµ c¸c kho¶n tiÕt kiÖm lµ ch¾c ch¾n vµ trong nhiÒu tr−êng hîp cßn mÊt c¶ tµi s¶n, nhµ ë, dÉn ®Õn lo l¾ng vµ suy nh−îc vÒ thÇn kinh, m©u thuÉn gia ®×nh vµ ®«i khi ...