Vật liệu kỹ thuật - Phần 2 Các loại vật liệu kỹ thuật thông dụng - Chương 6

GANG VÀ THÉP6.1.KHÁI NIỆM CHUNG VỀ GANG VÀ THÉP 6.1.1.Khái niệm chung về gang : 1-Khái niệm : Gang là hợp kim của sắt và các bon với hàm lượng các bon lớn hơn 2,14%C. Trong thực tế gang luôn luôn có mọt ít các nguyên tố MN, Si, P, S. Các loại gang thông dụng thường chứa : 2,0-4,0%C; 0,4-3,5%Si; 0,20-1,5%Mn; 0,04-0,65%P; 0,02-0,15%S 2-Tổ chức tế vi : a-Gang trắng : là loai gang có tổ chức tế vi tương ứng với giản đồ pha Fe-C, toàn bộ các bon của nó nằm dưới dạng liên kết với...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vật liệu kỹ thuật - Phần 2 Các loại vật liệu kỹ thuật thông dụng - Chương 6 PHÁÖN 2 : CAÏC LOAÛI VÁÛT LIÃÛU KYÎ THUÁÛT THÄNG DUÛNG CHÆÅNG 6 : GANG VAÌ THEÏP6.1.KHAÏI NIÃÛM CHUNG VÃÖ GANG VAÌ THEÏP6.1.1.Khaïi niãûm chung vãö gang :1-Khaïi niãûm : Gang laì håüp kim cuía sàõt vaì caïc bon våïi haìm læåüng caïc bon låïn hån 2,14%C.Trong thæûc tãú gang luän luän coï moüt êt caïc nguyãn täú MN, Si, P, S. Caïc loaûi gang thängduûng thæåìng chæïa : 2,0-4,0%C; 0,4-3,5%Si; 0,20-1,5%Mn; 0,04-0,65%P; 0,02-0,15%S2-Täø chæïc tãú vi :a-Gang tràõng : laì loaüi gang coï täø chæïc tãú vi tæång æïng våïi giaín âäö pha Fe-C, toaìn bäü caïcbon cuía noï nàòm dæåïi daûng liãn kãút våïi sàõt trong täø chæïc xãmentit. Màût gaîy cuía noï coï maìusaïng tràõng âoï laì maìu cuía xãmentit. Gang tràõng háöu nhæ khäng sæí duûng trong saín xuáút cåkhê, chuí yãúu duìng âãø luyãûn theïp.b-Caïc loaûi gang coï graphit : laì loaûi gang maì pháön låïn hay toaìn bäü caïc bon cuía chuïng nàòmdæåïi daûng tæû do graphit nãn màût gaîy cuía noï coï maìu xaïm. Tuyì thuäüc hçnh daïng cuía graphitngæåìi ta chia ra caïc loaûi gang xaïm, gang deío, gang cáöu. Täø chæïc graphit phán bäú trãn nãönkim loaûi pherit, pherit-peïclit, peïclit. Caïc loaûi gang coï graphit âæåüc sæí duûng ráút räüng raîitrong cå khê.6.1.2.Khaïi niãûm vãö theïp caïc bon :1-Khaïi niãûm : Theïp caïc bon laì håüp kim cuía sàõt vaì caïcbon våïi haìm læåüng caïc bon nhoí hån2,14%. Ngoaìi ra trong theïp luän chæïa mäüt læåüng nhoí caïc nguyãn täú Mn, Si, P, S. Våïi báútkyì loaûi theïp caïc bon naìo ngoaìi sàõt ra cuîng coï chæïa C 2,14%; Mn 0,80%; Si 0,40%; Pvaì S 0,05%. Theïp caïc bon âæåüc sæí duûng ráút räüng raîi trong cå khê vaì caïc ngaình cängnghiãûp khaïc. Ngoaìi caïc nguyãn täú trãn trong theïp caïc bon coìn chæïa mäüt læåüng khê ráút nhoí hçnhthaình trong quaï trçnh náúu kuyãûn nhæ : äxy, hydrä, nitå. Nhæng do säú læåüng cuía chuïng quaïêt, aính hæåíng khäng âaïng kãø âãún tênh cháút nãn ta thæåìng khäng quan tám âãún.2-Thaình pháön hoaï hoüc vaì taïc duûng cuía caïc nguyãn täú âãún täø chæïc vaì tênh cháút cuía theïp:a-Caïc bon : laì nguyãn täú quan troüng nháút quyãút âënh âãún täø chæïc vaì tênh cháút cuía theïp. Våïihaìm læåüng caïc bon khaïc nhau theïp coï täø chæïc tãú vi khaïc nhau : *Nãúu haìm læåüng caïc bon < 0,80% : täø chæïc laì pherit vaì peïclit *Nãúu haìm læåüng caïc bon = 0,80% : täø chæïc laì peclit. *Nãúu haìm læåüng caïc bon > 0,80% : täø chæïc peclit vaì xãmentit thæï hai. Màût khaïc khi haìm læåüng caïc bon tàng lãn thç læåüng xãmentit tàng lãn, caín tråímaûnh quaï trçnh træåüt cuía xãmentit laìm cho âäü bãön, âäü cæïng cuía theïp tàng lãn, âäü deío vaì âäü 84dai giaím âi. Tuy nhiãn âäü bãön låïn nháút âaût âæåüc våïi haìm læåüng caïc bon tæì 0,80-1,0%, væåütquaï giåïi haûn naìy do læåüng xãmentit thæï hai quaï nhiãöu laìm cho theïp doìn, âäü bãön giaím âi. Theïp caïc bon våïi haìm læåüng khaïc nhau âæåüc sæí duûng trong caïc lénh v æûc hoaìn toaìn Hçnh 6.1-Aính hæåíng cuía cacbon âãún cå tênh cuía theïp Theïp våïi haìm læåüng caïc bon khaïc nhau âæåüc sæí duûng vaìo caïc lénh væû hoaìn toìankhaïc nhau.b-Mangan : âæåüc cho vaìo theïp dæåïi daûng pherä mangan âãø khæí äxy loaûi boí taïc haûi cuía FeOtrong theïp loíng : Mn + FeO Fe + MnO Äxyt mangan näøi lãn âi vaìo xè vaì âæåüc láúy ra khoíi loì. Ngoaìi ra mangan coìn coï taïcduûng loaûi boí taïc haûi cuía læu huyình trong theïp. Mangan hoaì tan vaìo pherit náng cao cå tênhcho theïp, tuy nhiãn taïc duûng khäng låïn. Læåüng mangan trong theïp tæì 0,50-0,80%c-Silic : âæåüc cho vaìo theïp dæåïi daûng pherä silêc âãø khæí äxy loaûi boí taïc haûi cuía FeO trongtheïp loíng : Si + FeO Fe + SiO2 Âiäxyt silic näøi lãn âi vaìo xè vaì âæåüc láúy ra khoíi loì. Ngoaìi ra silic coìn hoaì tan vaìopherit vaì náng cao cå tênh cho theïp. Silic khæí äxy vaì náng cao cå tênh cho theïp maûnh hånmangan. Læåüng silêc trong theïp tæì 0,20-0,40%. Do váûy taïc duûng náng cao cå tênh khängâaïng kãø.d-Phäút pho : Phäút pho coï khaí nàng hoaì tan vaìo pherit khaï låïn (âãún 1,20% trong Fe - Cnguyãn cháút). Do âoï gáy xä lãûch maûng pha naìy ráút maûnh laìm tàng tênh doìn khaï låïn (âæåìngkênh nguyãn tæí phäút pho khaïc nhiãöu so våïi sàõt). Khi væåüt quaï giåïi haûn hoaì tan noï taûo raFe3P cæïng vaì doìn. Do váûy phäút pho laìm theïp bë doìn åí nhiãût âäü thæåìng vaì goüi laì doìn nguäüi. 85Do tênh thiãn têch ráút maûnh nãn chè cáön 0,10%P âaî laìm ...