VUA TRẦN NHÂN TÔNG VÀ VỆ QUỐC NĂM 1285 - 8

VUA TRẦN NHÂN TÔNG VÀ CUỘC CHIẾN TRANH VỆ QUỐC NĂM 1285 8Trận Như Nguyệt: Trần Quốc Toản hy sinh Rút khỏi Thăng Long vào ngày mồng 6 tháng 5, đại quân Thoát Hoan nhắm hướng sông Như Nguyệt để tiến lên. Tại đây, các sử liệu Trung Quốc thống nhất là đã sảy ra một trận đánh và người chỉ huy trận đánh này đã anh dũng hy sinh. Đó là Hoài Văn Hầu Trần Quốc Toản. An Nam truyện của Nguyên sử 209 tờ 8a10 chép: “Quan quân đến sông Như Nguyệt, thì Nhật Huyên sai Hoài Văn...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
VUA TRẦN NHÂN TÔNG VÀ VỆ QUỐC NĂM 1285 - 8VUA TRẦN NHÂN TÔNG VÀ CUỘC CHIẾN TRANH VỆ QUỐC NĂM 1285 8Trận Như Nguyệt: Trần Quốc Toản hy sinhRút khỏi Thăng Long vào ngày mồng 6 tháng 5, đại quân Thoát Hoan nhắmhướng sông Như Nguyệt để tiến lên. Tại đây, các sử liệu Trung Quốc thống nhất làđã sảy ra một trận đánh và người chỉ huy trận đánh này đã anh dũng hy sinh. Đó làHoài Văn Hầu Trần Quốc Toản. An Nam truyện của Nguyên sử 209 tờ 8a10 chép:“Quan quân đến sông Như Nguyệt, thì Nhật Huyên sai Hoài Văn Hầu đến đánh”.Kinh thế đại điển tự lục trong Nguyên văn loại 41 tờ 27b 1-2 viết: “Đến sông NhưNguyệt, Nhật Huyên sai Hoài Văn Hầu đến đuổi thì bị giết”.Về phía sử ta không thấy ghi trận sông Như Nguyệt này. Tuy nhiên, viết về cuộchội nghị quân sự Bình Than vào tháng 10 năm Nhâm Ngọ (1282), khi kể tớichuyện Hoài Văn Hầu Trấn Quốc Toản vì tuổi nhỏ không được tham dự hội nghị,bèn “lấy làm xấu hổ, tức giận, tay cầm quả cam, bóp nát lúc nào không biết. Tớikhi lui về, huy động gia nô và thân thuộc hơn nghìn người, làm binh khí, đóngchiến thuyền, viết vào cờ sáu chữ ‘Phá giặc mạnh, báo ơn vua’. Sau đối trận vớigiặc, tự mình xông lên trước quân sĩ, giặc trông thấy phải tránh lui, không kẻ nàogiám đối địch. Đến khi chết, vua rất thương tiếc, tự mình làm văn tế, lại truyphong tước vương”. Vậy, dù ĐVSKTT không nói đến trận Như Nguyệt, nhưng đãnói đến cái chết của Hoài Văn Hầu và việc vua Trần Nhân Tông thương tiếc làmbài văn tế, thì rõ ràng ĐVSKTT đã nói tới sự hy sinh anh dũng của Hoài Văn Hầutại trận Như Nguyệt, mà các sử liệu Trung Quốc đã đề cập.Chiến thắng Tây Kết, chém đầu Toa ĐôTrong khi quân ta đang truy kích đại quân của Thoát Hoan tại sông Như Nguyệt,thì vào ngày mồng 7 tháng 5 năm At Dậu (1285) ĐVSKTT 5 tờ 47a ghi tin thámbáo nói “Toa Đô từ Thanh Hoá kéo quân ra (.....)Ngày 17 Toa Đô cùng Ô Mã Nhi từ ngoài biển lại đánh vào sông Thiên Mạc,muốn họp quân ở Kinh Sư để giúp lẫn nhau (.....) Ngày 20 hai vua tiến quân đóngở bến Đại Mang. Tổng quản nhà Nguyên là Trương Hiển đầu hàng. Ngày hôm ấyđánh bại giặc ở Tây Kết. Quân giặc chết và bị thương rất nhiều, chém được đầunguyên soái Toa Đô. Nửa đêm, Ô Mã Nhi trốn qua cửa sông Thanh Hoá. Hai vuađuổi theo không kịp, bắt được dư đảng chúng hơn năm vạn tên đem về. Ô Mã Nhichỉ còn một chiếc thuyền lớn vượt biển trốn thoát. (.....). Vua trông thấy thủ cấpcủa Toa Đo, thương hại nói: ‘Người làm tôi phải nên như thế này’. Rồi cởi áo ngự,sai hữu ty đem liệm chôn. Nhưng ngầm sai lấy đầu Toa Đô đem tẩm dầu để răn, vìcớ Toa Đô mượn đường vào nước ta đã 3 năm vậy”.Đấy là diễn tiến của trận Tây Kết và cái chết của Toa Đô theo ĐVSKTT. Nhữngsử liệu Trung Quốc không hoàn toàn thống nhất với những gì ta vừa đọc, và thậmchí giữa chúng có những mâu thuẫn. Ví dụ, Bản kỷ của Nguyên sử 13 tờ 9b10 - 11viết: “Trần Nhật Huyên chạy vào cảng biển. Trấn Nam Vương sai Lý Hằng đuổiđánh úp, bị thua. Gặp lúc nắng mưa dịch bịnh hoành hành, quân muốn trở về Bắcở châu Tư Minh, bèn sai bọn Toa Đô trở về Ô Lý. An Nam đem quân đuổi theo.Toa Đô đánh bị chết”. Vậy rõ ràng theo Bản kỷ, Toa Đô đã được Thoát Hoan cửđem quân xuống miền nam, đóng ở vũng Ô Lý và Việt Lý của Chiêm Thành, tứcvùng Quảng Trị- Thừa Thiên ngày nay.Thế nhưng, Toa Đô truyện của Nguyên sử 129 tờ7b9-10 lại viết: “Thoát Hoan saiToa Đô đóng Thiên Trường, để kiếm ăn, cách đại bản doanh hơn hai trăm dặm.Bỗng có lệnh vua rút quân. Thoát Hoan dẫn quân về, Toa Đô không biết. Giao Chỉsai người nói cho biết. Nó không tin. Khi đến thì đại doanh trống không. GiaoChỉý chặn ở sông Càn Mãn. Toa Đô đánh, bị chết”. Như vậy, Toa Đô không đượccử đem quân về Ô Lý và Việt Lý, mà thực tế về đóng Thiên Trường. Khi ThoátHoan rút quân, y không biết, tìm đến Thăng Long. Tới nơi, thấy chẳng có ai, bèntrở về. Trên đường về, Toa Đô đã bị quân ta đánh và giết chết.Trong khi đó, An Nam chí lược 4 tờ 54 lại khẳng định: “Khi ấy Toa Đô nghe biếtđại quân đã về, mới từ Thanh Hoá đem quân ra, dọc đường ngày đêm đánh nhauvới quân An Nam. Đến Bãi Khanh, tướng Toa Đô là Lễ cước Trương làm phản,đem quân kia đánh với quân ta. Toa Đô phóng ngựa rơi xuống nước chết. Ô MãNhi và Vạn hộ Lưu Khuê đi thuyền nhẹ trốn thoát ra biển. Tiểu Lý đi thuyền phíasau, thấy cơ không thoát được, tự đâm cổ. Vua Trần cho người cứu sống”.Vậy căn cứ vào Toa Đô truyện và An Nam chí lược thì Toa Đô đã từ Thanh Hoákéo quân ra bình nguyên Bắc Bộ.Nhưng những sự việc sau đó thì chúng lại không thống nhất với nhau. Toa Đôtruyện thì bảo Toa Đô đi tìm gặp Thoát Hoan, mà không gặp, trên đường về, bịquân ta chặn ở sông Càn Mãn và Toa Đô đã tử trận tại đây. Mục Sơn xuyên củatỉnh Bắc Ninh trong Đại Nam nhất thống chí cho rằng sông C àn Mãn là sông ThịCầu. Thế phải chăng Toa Đô đã chết tại trận Như Nguyệt ?Trả lời câu hỏi này ta có tài liệu từ An Nam chí lược và ĐVSKTT. An Nam chílược chép ...