Y học cổ truyền LINH KHU Part 9

Y học cổ truyền LINH KHU Part 9THIÊN 46: NGŨ BIẾN Hoàng Đế hỏi Thiếu Du: “Ta nghe rằng trăm bệnh xảy ra, ắt phải sinh ra từ khí Phong, Vu, Hàn, Thử, chúng đi dọc theo lớp lông hào mao để nhập vào đến tấu lý rồi hoặc quay trở ra, hoặc lưu lại, hoặc thành chứng Phong thũng, mồ hôi xuất ra, hoặc thành chứng Tiêu đơn, hoặc thành chứng Hàn nhiệt, hoặc thành chứng Lưu tý, hoặc thành chứng Tích tụ, kỳ tà tràn ngập nhiều không kể xiết[1]. Ta mong được nghe về nguyên nhân nào...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Y học cổ truyền LINH KHU Part 9Y học cổ truyền LINH KHU Part 9 THIÊN 46: NGŨ BIẾN Hoàng Đế hỏi Thiếu Du: “Ta nghe rằng trăm bệnh xảy ra, ắt phải sinh ra từ khíPhong, Vu, Hàn, Thử, chúng đi dọc theo lớp lông hào mao để nhập vào đến tấu lý rồihoặc quay trở ra, hoặc lưu lại, hoặc thành chứng Phong thũng, mồ hôi xuất ra, hoặcthành chứng Tiêu đơn, hoặc thành chứng Hàn nhiệt, hoặc thành chứng Lưu tý, hoặcthành chứng Tích tụ, kỳ tà tràn ngập nhiều không kể xiết[1]. Ta mong được nghe vềnguyên nhân nào đã khiến nên như thế ? [2]Ôi ! Cũng đồng thời bị bệnh, hoặc bệnhnhư thế này, hoặc bệnh như thế kia[3]. Có ý cho rằng chính Trời đã sinh ra Phong tàdành cho con người ư ? Vấn đề khác nhau thế nào ?”[4]. Thiếu Du đáp: “Ôi ! Phong khí của Trời không sinh ra riêng cho trăm họ[5]. Sự vậnhành của nó rất công bình, chính trực[6]. Người nào phạm đ ến mới bị bệnh ( còn )người nào khéo tránh thì không bị hại gì[7]. Nó không cần gì ở người, chỉ có con ngườitự phạm phải nó mà thôi”[8]. Hoàng Đế hỏi: “Trong 1 lúc nào đó bị ngộ độc bởi Phong tà, đồng thời bị bệnh,nhưng bệnh lại xảy ra 1 cách khác nhau, Ta mong được nghe về nguyên nhân đó”[9]. Thiếu Du đáp: “Câu hỏi đúng vậy thay ! Thần xin lý luận với sự so sánh với công việccủa người thợ[10]. Người thợ mài búa rìu, mài dao, gọt đẽo cây gỗ, cành thân da thịtcủa gỗ cây còn có sự khác nhau về cứng và mềm[11]. Phần cứng thì khó chạm vào,phần mềm thì da nó nhũn, khi đến phần giao nhau giữa nhánh và thân, nó sẽ làmkhuyết mẻ cái búa cái rìu[12]. Trong mỗi thân cây thì phần cứng và phần mềm cũngkhác nhau, phần cứng thì rắn chắc, phần mềm thì dễ bị chạm và o, huống chi sự khácnhau trong thân cây, khác nhau giữa sự dày mỏng của da, khác nhau giữa chất trấp íthay nhiều, tất cả đều khác nhau[13]. Ôi ! Có những loại cây ra hoa sớm, mọc lá sớm,có khi gặp phải sương của mùa xuân, gió ác liệt thì hoa cũng sẽ rụn g, lá cũng bịhéo[14]. Nếu bị phơi nắng lâu, bị đại hạn thì các loại cây mềm, da mỏng sẽ bị héo cành,bớt nhựa và héo lá[15]. Nếu bị mưa lâu, trời âm u, các loại cây da mỏng, nhiều nhựa,sẽ bị mềm da và kiệt dần[16]. Nếu gặp gió to thổi mạnh thình lình thì các loại cây thâncứng cáp cành lá sẽ bị gãy, bị tổn hại nhanh chóng[17]. Nếu gặp sương mùa thu hoặcgió thổi nhanh thì các thân cây cứng cáp sẽ bị lung lay rễ và rụng lá[18]. Phàm trong 5trường hợp nói trên, mỗi loại cây đều có cách bị hủy thương khác n hau, huống chi làcon người ! “[19]. Hoàng Đế hỏi: “Người ứng với cây như thế nào ?”[20]. Thiếu Du đáp: “Cây gỗ khi bị thương, đều bị thương ở cành lá, sự cứng mềm củacành (dễ bị thương), còn phần rắn chắc của cây chưa bị thương[21]. Con ngườithường bị bệnh đều do ở sự kiên thiếu cố của xương khớp (cốt tiết), của bì phu, củatấu lý, do đó mà tà khí đến tạm trú, cho nên thường gây nên bệnh”[22]. Hoàng Đế hỏi: “Có người thường bị bệnh Phong quyết, mồ hôi chảy đầm đìa, chứngbệnh này được biểu hiện như thế nào ?”[23]. Thiếu Du đáp: “Cơ nhục không rắn chắc, tấu lý hở thì sẽ dễ bị bệnh Phong”[24]. Hoàng Đế hỏi: Dựa vào sự biểu hiện nào để biết cơ nhục không rắn chắc ?”[25]. Thiếu Du đáp: “Khối cơ nhục ở kheo chân không rắn chắc và không có phận lý, lý cónghĩa là vùng da bị nhăn nheo, da bị nhăn nheo thì tấu lý bị thưa hở, ta gọi đây là hìnhdáng phẳng trơn vậy”[26]. Hoàng Đế hỏi: Có người bị chứng bệnh Tiêu đơn, bệnh này biểu hiện ra như thếnào ?”[27]. Thiếu Du đáp: “Khi ngũ tạng bị nhu nhược thì hay bị bệnh Tiêu đơn”[28]. Hoàng Đế hỏi: Làm thế nào để biết được ngũ tạng là nhu nhược ?”[29]. Thiếu Du đáp: “Khi nói đến nhu nhược ắt phải có cương cường, cương cường thìhay giận (nộ) nhiều, nhu nhược thì dễ bị làm thương”[30]. Hoàng Đế hỏi: Dựa vào sự biểu hiện nào để biết nhu nhược và cương cường ?”[31]. Thiếu Du đáp: “Những người này thường có làn da mỏng, nhưng vùng mắt cứngchắc mà sâu, khí của họ làm cho đôi mày thẳng, đôi mắt nhìn xa[32]. Tâm khí họ cứngrắn, mà cứng rắn thì hay giận dữ, giận lên thì khí sẽ nghịch lên trên làm cho lồng ngựcbị súc tích, huyết khí bị nghịch và lưu lại tán rộng ra làn da, sung vào cơ nhục, huyếtmạch không còn lưu hành, chuyển sang bị nhiệt, mà nhiệt sẽ làm tiêu hao cơ nhục vàbì phu, gây thành chứng Tiêu đơn[33]. Đây nói về những người nóng dữ, cứng rắn vàcơ nhục nhược vậy”[34]. Hoàng Đế hỏi: Người ta thường hay bị bệnh Hàn nhiệt, lấy gì để biểu hiện đượcchứng bệnh này ?”[35]. Thiếu Du đáp: “Người nào mà xương nhỏ, thịt mềm thì thường hay bị bệnh Hànnhiệt”[36]. Hoàng Đế hỏi: Lấy gì để biểu hiện được sự lớn nhỏ của xương, được sự cứng mềmcủathịt, được sự bất nhất của sắc (diện) ?”[37]. Thiếu Du đáp: “Quyền cốt (xương gò má) là cái gốc của xương (trong người): khi màquyền cốt to thì xương to, quyền cốt nhỏ thì xương nhỏ, bì phu mỏng mà khối thịt ởmông không có, bắp tay yếu mềm[38]. Sắc ở vùng Địa các rất xấu, không đồng sắc vớivùng Thiên đình, nghĩa là màu sắc dơ bẩn khác với Thiên đình, đó là những biểu hiệncủa bệnh này[39]. Sau đó nếu da ở bắp tay mỏng, đó là tủy khô ng đầy, vì thế thườnghay bị bệnh Hàn nhiệt”[40]. Hoàng Đế hỏi: Lấy gì để biểu hiện được 1 người thường bị bệnh Tý ?”[41]. Thiếu Du đáp: “Nếu người mà những nếp nhăn nheo không kín đáo và bắp thịt khôngcứng rắn thì thường hay bị bệnh Tý”[42]. Hoàng Đế hỏi: Bộ vị của chứng Tý có định vùng cao thấp hay không ?”[43]. Thiếu Du đáp: “Muốn biết được sự cao thấp, nên xem rõ bộ vị của nó”[44]. Hoàng Đế hỏi: Có người thường hay bị bệnh Trường trung tích tụ, lấy gì để biểuhiện chứng bệnh này ?”[45]. Thiếu Du đáp: “Bì phu mỏng mà không tươi nhuận, bắp thịt không rắn chắc và mềmnhão, như vậy là Trường Vị bị ngăn, bị ngăn thì tà khí bị lưu trệ, ngưng trệ thành tích tụvà làm thương đến Tỳ Vị[46]. Trong khoảng Tỳ Vị, nếu bị những khí ấm lạnh khôngđiều hòa thì tà khí sẽ đến để làm cho bị súc tích ngưng trệ, thế nào khí đại tụ sẽ khởilên”[47]. Hoàng Đế hỏi: Ta nghe nói về bệnh hình, và ta cũng đã hiểu rồi, ...