Ai giám sát thị trường chứng khoán?

Liên tiếp thời gian qua, hàng loạt các vụ bê bối trên thị trường chứng khoán được hiển hiện. Doanh nghiệp lãi nhiều năm bỗng một ngày đứng bên bờ vực phá sản, hay những vụ “đi đêm” thâu tóm, mua bán sáp nhập doanh nghiệp, khiến nhà đầu tư đặt câu hỏi, cơ quan giám sát ở đâu. Để đến khi sự vụ vỡ lở, nhà đầu tư chỉ còn nhìn sự kiện đã rồi. Ví như những sai phạm tại SMES, SBS diễn ra từ năm 2010, nhưng đến năm 2012 mới được điều tra. Hay như việc...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ai giám sát thị trường chứng khoán? Ai giám sát thị trường chứng khoán?Liên tiếp thời gian qua, hàng loạt các vụ bê bối trên thị trường chứng khoánđược hiển hiện. Doanh nghiệp lãi nhiều năm bỗng một ngày đứng bên bờvực phá sản, hay những vụ “đi đêm” thâu tóm, mua bán sáp nhập doanhnghiệp, khiến nhà đầu tư đặt câu hỏi, cơ quan giám sát ở đâu. Để đến khi sựvụ vỡ lở, nhà đầu tư chỉ còn nhìn sự kiện đã rồi. Ví như những sai phạm tạiSMES, SBS diễn ra từ năm 2010, nhưng đến năm 2012 mới được điều tra.Hay như việc không minh bạch và công bố thông tin không đầy đủ đẩy nhàđầu tư vào mớ bòng bong của sở hữu chéo, mua bán cổ phiếu không xinphép chấp nhận phạt để rồi lại tiếp tục tái phạm.Câu chuyện về bất cân xứng thông tin được các nhà đầu tư đặt ra. Nhiềungười cho rằng, trách nhiệm lớn thuộc về doanh nghiệp.Tuy nhiên, chuyên gia chứng khoán Phạm Kinh Luân lại có một cái nhìnkhác. Ông cho rằng, hiện nay vấn đề minh bạch thông tin của doanh nghiệpđã được nâng lên khá nhiều. Các thông tin hầu như được công bố đúng thờihạn các cơ quan quản lý quy định. Tuy nhiên không thể đòi hỏi một sự cânxứng thông tin, khi nhiều doanh nghiệp rơi vào vòng luẩn quẩn của nhữngchuẩn mực kế toán… Vấn đề là nhà đầu tư nắm bắt và xử lý thông tin nhưthế nào độc lập, hay có xâu chuỗi…Nhìn lại thị trường thời gian qua, dù hệ thống pháp luật chứng khoán khôngquá thiếu thốn, nhưng thực trạng tái phạm và vi phạm cho thấy, công tácgiám sát còn nhiều bất cập, chế tài chưa đủ tính răn đe. Mức xử phạt viphạm 500 triệu đồng vẫn được xem là quá thấp. Biện pháp bổ sung như thuhồi thu nhập bất chính lại đang vấp phải những vướng mắc vì chưa có hướngdẫn cụ thể về công thức tính mức thu nhập bất chính từ hành vi vi phạm.Việc phát hiện các hiện tượng vi phạm vì thế chỉ là điều kiện cần trong đảmbảo an toàn cho thị trường. Một khi các chế tài xử lý vi phạm không hiệuquả sẽ vô hiệu hóa chức năng của hoạt động giám sát.PGS.TS. Tô Ngọc Hưng cho rằng, trách nhiệm quản lý và giám sát thịtrường không thể “đổ lỗi” cho riêng Ủy ban chứng khoán. “Thị trường cómối liên thông chặt chẽ với các thị trường thuộc sự quản lý chuyên ngànhcủa các tổ chức giám sát thuộc mạng an toàn tài chính. Sự liên thông trên kếthợp với những bất cập trong hoạt động giám sát của các tổ chức giám sát đãvà đang đặt thị trường Việt Nam ở vị thế mở với rủi ro hệ thống”, PGS.TS.Tô Ngọc Hưng phân tích.Nhìn sang các cơ quan giám sát còn lại của thị trường là Cục Quản lý, Giámsát bảo hiểm, Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia (UBGSTCQG)... cũngcòn nhiều “khiếm khuyết” trong việc giám sát an toàn vĩ mô bài bản và giámsát các đối tượng thuộc phạm vi giám sát của mình có ảnh hưởng đến thịtrường chứng khoán. Nhiều trường hợp, các cơ quan trong mạng an toàn tàichính lại đưa ra những nhận định trái ngược nhau về thị trường.Trên thực tế, nhiệm vụ phối hợp trong hoạt động giám sát nhằm đảm bảo antoàn tài chính nói chung và thị trường chứng khoán nói riêng thuộc tráchnhiệm của UBGSTCQG. Nhưng vai trò UBGSTCQG trong phối hợp hoạtđộng giữa các cơ quan giám sát còn mờ nhạt vì được tổ chức dưới góc độ làmột cơ quan tư vấn, không có chức năng xây dựng chính sách và không cóthực quyền giám sát cũng như xử lý vi phạm. Điều này dẫn đến hệ quảkhông ngăn chặn được các tập đoàn tài chính lợi dụng kẽ hở pháp luật và lỗhổng trong quy định giám sát để lách luật né tránh việc bị giám sát hoạtđộng; không xử lý được các yêu cầu về giám sát các sản phẩm tài chính mớitheo xu hướng tích hợp; giám sát trùng lắp nhưng lại bỏ trong nhiều lĩnh vựcgây lãng phí nguồn lực.Việc các thông tin kiểm soát luôn được giữ bí mật và sử dụng cho mục đíchriêng của từng cơ quan làm hạn chế khả năng giám sát của toàn hệ thống.Riêng góc độ giám sát tập đoàn tài chính, hệ thống thanh tra giám sát cáccông ty chứng khoán và bảo hiểm bị tách rời khỏi hoạt động thanh tra giámsát ngân hàng của NHNN mà báo cáo với Bộ Tài chính dẫn đến việc khókiểm soát rủi ro…Để vượt qua những rào cản này vấn đề hoàn thiện hệ thống pháp luật và cáctiêu chí giám sát thị trường cần được UBCKNN thực thi trong ngắn hạn.Tuy nhiên nhìn về dài hạn, PGS.TS. Tô Ngọc Hưng cho rằng, cần xây dựngLuật thanh tra, giám sát tài chính phân định rõ đối tượng chịu sự giám sát vàphạm vi quyền hạn của cơ quan thanh tra giám sát, cơ chế phố hợp thông tintránh hiện tượng đùn đẩy tránh nhiệm cho nhau.Phân tích cụ thể rõ ràng vai trò trách nhiệm của từng cơ quan giám sátchuyên ngành. Từng bước hoàn thiện UBGSTCQG, trong đó trao quyền chocơ quan này xây dựng dự thảo luật cũng như các quy định về quy chế hoạtđộng giám sát và xử lý vi phạm trên cả 3 lĩnh vực chứng khoán, bảo hiểm vàngân hàng. Đồng thời xây dựng hệ thống cảnh báo sớm, cảnh báo từ xa, pháthiện rủi ro trên thị trường tài chính và chia sẻ với cơ quan giám sát chuyênngành cùng thanh tra giám sát hoạt động thị trường. Tiến tới xây dựng môhình hợp nhất các cơ quan giám sát tập trung dưới sự điều hành củaUBGSTCQG… ...