Bài ca chúc tết thanh niên

Dậy! Dậy! Dậy! Bên án một tiếng gà vừa gáy, Chim trên cây liền ngỏ ý chào mừng. Xuân ơi xuân, xuân có biết cho chăng? Thẹn cùng sông, buồn cùng núi, tủi cùng trăng Hai mươi năm lẻ đã từng chua với xót. Trời đất may còn thân sống sót, Tháng ngày khuây khỏa lũ đầu xanh. Thưa các cô, các cậu, lại các anh, Đời đã mới, người càng nên đổi mờiMở mắt thấy rõ ràng tân vận hội, Xúm vai vào xốc vác cựu giang san, Đi cho êm, đứng cho vững, trụ cho gan Dây...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài ca chúc tết thanh niên Bài ca chúc tết thanh niênDậy! Dậy! Dậy!Bên án một tiếng gà vừa gáy,Chim trên cây liền ngỏ ý chào mừng.Xuân ơi xuân, xuân có biết cho chăng?Thẹn cùng sông, buồn cùng núi, tủi cùng trăngHai mươi năm lẻ đã từng chua với xót.Trời đất may còn thân sống sót,Tháng ngày khuây khỏa lũ đầu xanh.Thưa các cô, các cậu, lại các anh,Đời đã mới, người càng nên đổi mờiMở mắt thấy rõ ràng tân vận hội,Xúm vai vào xốc vác cựu giang san,Đi cho êm, đứng cho vững, trụ cho ganDây thành bại quyết ghe phen liên hiệp lại.Ai hữu chí từ nay xinh gắng gỏi:Xếp bút nghiên mà tu dưỡng lấy tinh thần,Đừng ham chơi, đừng ham mặc, ham ăn,Dựng gan óc lên đánh tan sắt lửa,Xối máu nóng rửa vết nhơ nô lệ,Mới thế này là mới hỡi chư quânChữ rằng: nhật nhật tân, hựu nhật tân… Phan Bội ChâuHuế, 19271. Nỗi niềm tâm sự buổi đầu xuân: - Mở đầu là 3 tiếng lay gọi, thức tỉnh: “Dậy! Dậy! Dậy”. Hãy thức tỉnh vàbừng dậy! Cách nói của các nhà chí sĩ đầu thế kỷ 20: thức tỉnh lòng yêunước. Không được chìm đắm trong vòng nô lệ nữa. - Mùa xuân đã đến rồi, với tiếng gà gáy và tiếng chim hót “ngỏ ý chàomừng” - Chào bình minh, chào đón “tân vận hội”. Một không gian tưngbừng, rộn ràng, mở rộng mang hàm nghĩa niềm tin tưởng tương lai sángbừng. - Rất chân thành, nhà thơ thổ lộ nỗi niềm tâm sự cay đắng, uất hận củamột chí sĩ ôm chí lớn mà không thành: “thẹn, buồn, tủi, chua với xót…”.“Sông, núi, trăng” - là vũ trụ, là giang sơn đất nước. Câu thơ biểu lộ một tấmlòng đau đớn, xót xa đối với vận mệnh Tổ quốc: Hỏi xuân hay hỏi hồn sôngnúi, hỡi thanh niên? “Xuân ơi xuân, xuân có biết cho chăng? Thẹn cùng sông, buồn cùng núi, tủi cùng trăng Hai mươi năm lẻ đã từng chua với xót.” Và còn chỉ có niềm “khuây khỏa” với “lũ đầu xanh” - với phường hậu tử,là thế hệ thanh niên. Niềm an ủi cũng là hy vọng. 2. Chúc tết thanh niên cũng là nhắn nhủ thế hệ trẻ Việt Nam. - Ngôn từ trang trọng: “Thưa các cô, các cậu, lại các anh”. Cuối bài là haitiếng “chư quân”. - Nội dung lời chúc tết: + Thanh niên phải đổi mới, với cái tầm nhìn mới: “Đời đã mới, người càng nên đổi mới, Mở mắt thấy rõ ràng tân vận hội”… + Tập hợp lực lượng, đoàn kết dân tộc để cứu nước: “Xúm vai vào xốc vác cựu giang san” + Từ bỏ con đường khoa cử lạc hậu, không đam mê hưởng lạc: “Tu dưỡng tinh thần” tự lập tự cường. Một chữ “xếp”, hai chữ “đừng”chứa chan lòng yêu thương nhắc nhở: “Xếp bút nghiên mà tu dưỡng lấy tinh thần, Đừng ham chơi, đừng ham mặc, ham ăn” + Trách nhiệm của thanh niên rất nặng nề và vô cùng vẻ vang. Phải hysinh xương máu, đem tài năng để chiến đấu cho độc lập, tự do của Tổ quốc.Đây là vần thơ hừng hực khí thế chiến đấu. Đúng là “câu thơ dậy sóng” (TốHữu): “Dựng gan óc lên đánh tan sắt lửa, Xối máu nóng rửa vết nhơ nô lệ!” Làm được như vậy là đổi mới, là yêu nước, là dám xả thân vì tự do. Phảiđổi mới không ngừng: “nhật nhật tân, hựu nhật tân”. Vốn là một câu trongsách cổ được tác giả nhắc lại, nâng lên thành một châm ngôn sống và hànhđộng cho thanh niên Việt Nam 79 năm về trước, tạo cho bài thơ nhiều ýnghĩa và có tác dụng giáo dục, động viên sâu sắc.