BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT

Nắm được trong hoàn cảnh nhà nguyễn bảo thủ trì trệ , Cao Bá Quát tuy vẫn đi thi song đã tỏ ra chán ghét con đường mưu cầu danh lợi tầm thường . Bài thơ thể hiện thái độ phê phán sự bảo thủ trì trệ của học thuật và chế độ nhà Nguyễn , góp phần lí giải hành động khởi nghĩa của Cao Bá Quát về sau( 1854) - Hiểu được mối quan hệ giữa nội dung và hình thức của bài thơ cổ thể về nhịp điệu, hình ảnh ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT ( Sa hành đoản ca) Cao Bá QuátA- Mục tiêu bài dạy Giúp Hs- Nắm được trong hoàn cảnh nhà nguyễn bảo thủ trì trệ , Cao Bá Quát tuyvẫn đi thi song đã tỏ ra chán ghét con đường mưu cầu danh lợi tầm thường .Bài thơ thể hiện thái độ phê phán sự bảo thủ trì trệ của học thuật và chế độnhà Nguyễn , góp phần lí giải hành động khởi nghĩa của Cao Bá Quát vềsau( 1854)- Hiểu được mối quan hệ giữa nội dung và hình thức của bài thơ cổ thể vềnhịp điệu, hình ảnhB- Chuẩn bị phương tiện- Sgk; Sgv , thiết kế bài giảng , tư liệu về thơ văn Cao Bá Quát- Giáo án cá nhân lên lớpC- Phương pháp sử dụng- Kết hợp diễn giảng với việc tổ chức định hướng hs phân tích- Gợi mở nêu vấn đềD-nội dung và tiến trình Hoạt động của Gv& Hs Yêu cầu cần đạt Hoạt động 1( ổn định tổ chức, kiểm tra bài cũ )-Kiểm tra việc chuẩn bị ở nhàcủa học sinh-Giới thiệu bài mới: Hoạt động 2 ( Tìm hiểu tiểu dẫn )- Hs làm việc với sgk I- Tiểu dẫn- Gv định hướng hs nắm bắt 1- Về tác giảnhững vấn đề cơ bản về tác giả - Cao Bá Quát ( 1809-1855). Tự Chutác phẩm Thần, hiệu Cúc Đường, Mẫn Hiên. Người làng Phú Thị -Gia Lâm-Bắc Ninh - Con người tài năng đức độ, do sự đố kị của quan trường, ông chỉ đỗ cử nhân - Nhân cách cứng cỏi, phóng khoáng, từng tham gia cuộc khởi nghĩa Mĩ Lương, sauđó bị chu di tam tộc- Được người đương thời tôn là “thần Siêu,thánh Quát”. Ông sáng tác cả thơ chữ Nômvà chữ Hán với các tác phẩm như : “ CaoBá quát thi tập” “ Cao Chu Thần thi tập” “Mẫn Hiên thi tập”- Bút pháp lãng mạn bộc lộ thái độ phêphán mạnh mẽ chế độ phong kiến bảo thủvà chứa đựng tư tưởng khai sáng có tínhchất tự phát=> CBQ là người có trí tuệ lớn, tài hoa,bản lĩnh và phẩm cách phi thường; lại làngười có tư tưởng tự do, khao khát đổi mớinhưng cuộc đời khá thăng trầm....Ôngtham gia cuộc khởi nghĩa Mĩ Lương và hisinh trong một trận chiến với quan quânnhà Nguyễn2- Về tác phẩm- Được sáng tác trong dịp CBQ từ Hà Nộivào Huế thi hội có đi qua vùng cát trắng ở Quảng Bình Hoạt động 3 - Viết theo thể hanh( ca hành) một thể thơ ( Đọc hiểu văn bản ) cổ tương đối tự do về số câu , chữ, vần luật- Hs đọc văn bản nêu cảm nhậnchung về tinh thần bài thơ- Gv định hướng: Cảm xúc II- Đọc hiểu văn bảnchung của bài thơ: Cô đơn,tuyệt vọng, hoang mang, bế tắc * Bố cục: 2 phần(?) Bài thơ diễn tả điều gì ? + 4 câu đầu: cảnh bãi cát dài và người điTìm bố cục cho bài thơ? trên cát- Hs phát biểu tự do + 12 câu còn lại: tâm trạng và suy nghĩ- Gv khái quát : Tả cảnh bãi cát của người đi trên bãi cát dàivà sự việc đi trên bãi cát để từđó dẫn dắt suy nghĩ về con 1.Bốn câu đầuđườg danh lợi, rộng hơn là con - Hình ảnh bãi cát:đường đời, nỗi buồn chán bế + Điệp ngữ: bãi cát + Từ ngữ: lại, dàitắc của người đi đường => Hình ảnh bãi cát dài, rộng mênh mông,- HS chia 6 nhóm+ Nhóm 1,2,3 tìm hiểu hình dường như bất tận, nóng bỏng, trắng xoá,ảnh bãi cát trong 4 câu thơ đầu nhức mắt dưới ánh mặt trời. Đó là hình+ Nhóm 4,5,6 tìm hiểu hình ảnh thiên nhiên đẹp dữ dội, khắc nghiệtảnh ngưới đi trên cát trong 4 của miền trung nước ta.câu thơ đầu - Hình ảnh người đi trên cát:- HS trao đổi thảo luận, cử + Bước đi trầy trật, khó khăn(Đi mộtngười trình bày trước lớp bước như lùi một bước)- Gv nhận xét tổng hợp + Đi không kể thời gian ( mặt trời lặn chưa nghỉ) + Mệt mỏi, chán ngán, cô đơn ( nước(?) Từ hình ảnh thực bãi cát và mắt rơi)người đi trên cát hãy nêu ý => Người đi trên cát thật khó nhọc, thậtnghĩa tượng trưng mệt mỏi, cô đơn- HS dùng bảng phụ trả lời theonhóm như trên * Ý nghĩa tượng trưng - Hình ảnh bãi cát:Tượng trưng cho môi trường xã hội, con đường đời đầy chông gai, gian khổ, nhọc nhằn - Hình ảnh người đi trên cát:Tượng trưng cho con người buộc phải dấn thân trong(?) Dòng tâm trạng và suy nghĩ cuộc đời để mưu cầu sự nghiệp, công danhcủa nhà thơ có chuyển biến như cho bản thân, cho gia đình, dòng họthế nào? (chú ý từ ngữ, điển (Trong đó có CBQ)tích)- GV phát vấn HS trả lời 2. Mười hai câu tiếp * 6 câu đầu - Hai câu: Không học được tiên ông phép ngủ Trèo non, lội suối, giận khôn vơi(?) Nhà thơ suy nghĩ như thế + Từ ngữ: Trèo non, lội suối ->Sự vất vả,nào về con đường danh lợi đốivới mỗi người và con đường ấy khó nhọctrong hoàn cảnh xã hội phong +Tự trách mình, giận mình vì không cókiến? khả năng như người xưa, mà phải tự mình- HS chia nhóm nhỏ (theo bàn) hành hạ thân xác mình để theo đuổi contrao đổi thảo luận, cử người đường công danhtrình bày trước lớp -> Nỗi chán nản, mệt mỏi của tác giả- GV nhận xét và chốt lại - Bốn câu tiếp + Sự cám dỗ của công danh đối với người đời: Xưa nay.... ...