Bài giảng Bệnh lý thú y (Chuyên ngành Thú y): Chương 4 - TS. Nguyễn Hữu Nam

Chương 4 - Rối loạn chuyển hoá các chất. Những nội dung chính trong chương này gồm có: Rối loạn chuyển hoá gluxit, rối loạn chuyển hoá proti, rối loạn chuyển hoá lipit, rối loạn chuyển hoá nước và điện giải, rối loạn cân bằng axit – bazơ,...và các nội dung khác. Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Bệnh lý thú y (Chuyên ngành Thú y): Chương 4 - TS. Nguyễn Hữu NamCh¬ng IVRèi lo¹n chuyÓn ho¸ c¸c chÊtI. Rèi lo¹n chuyÓn ho¸ Gluxit1.1. Đ¹i c¬ng vÒ chuyÓn ho¸ Gluxit1.1.1.Vai trß vµ ®êng ®i cña Gluxit trong c¬thÓ- G lµ nguån năng lîng chñ yÕu vµ trùc tiÕp cñac¬ thÓ- Tham gia cÊu tróc tÕ bµo (DNA, RNA,mucopolysacarit, heparin,...)+ ChuyÓn ho¸: Tõ tinh bét, ®êngglucozaniªm m¹c ruéttÜnh m¹ch cöaganglycogenGlucoza huyÕtmµng tÕ bµocung cÊp năng lîng (ATP), tæng hîp axit bÐovµ mét sè axit amin.• 1.1.2. ĐiÒu hoµ chuyÓn ho¸ gluxitNguån bæ sungGlucoza huyÕtNguån tiªu thôNguån bæ sung:- Gluxit thøc ăn sau bữa ăn- Glycogen cña gan- Glycogen cña c¬- Glucoza t©n t¹o ë gan tõ axit amin vµ c¸c axit bÐo.Nguån tiªu thô:- Gi¸ng ho¸ trong tÕ bµo ®Ó cung cÊp năng lîng- Tæng hîp thµnh lipit vµ axit amin.- Th¶i qua thËn khi vît ngìng trong m¸u.- Glucococticoit: G©y tăng Glucoza huyÕt b»ngc¸ch ngăn c¶n glucoza thÊm vµo tÕ bµo (trõ tÕbµo n·o) vµ tăng t©n t¹o glucoza tõ protit.- STH (tøc GH) øc chÕ hexokinaza tăng gi¸ngho¸ glycogen, ho¹t ho¸ insulinaza, g©y tăngglucoza huyÕt m¹nh mÏ, cã thÓ g©y glucozaniÖu.- Men insulinaza vµ kh¸ng thÓ chèng insulin(trong bÖnh lý) g©y tăng Glucoza huyÕt do ph¸huû insulin.ĐiÒu hoµ ThÇn kinh: ThÇn kinh t¸c ®éng lªnchuyÓn ho¸ gluxit th«ng qua viÖc ®iÒu chØnhtăng hay gi¶m tiÕt c¸c hormon ®· nãi ë trªn(stress, sî h·i, tøc giËn, xóc ®éng…) ®Òu g©ytăng glucoza huyÕt.• ĐiÒu hoµ néi tiÕt- Insulin: lµm gi¶m glucoza huyÕt rÊt nhanh vµm¹nh nhê hai t¸c dông:+ Đa nhanh chãng glucoza qua mµng vµo tÕbµo+ Lµm gi¶m qu¸ trình t¹o glucoza tõ glycogen, L,P.- Adrenalin: Tăng gi¸ng ho¸ glycogen g©y tăngnhanh vµ tăng cao glucoza huyÕt, tăng axitlactic vµ thÓ xªton trong m¸u. T¸c dông cñaAdrenalin nhanh nhng kh«ng bÒn.- Glucagon: g©y tăng glucoza huyÕt gièng nhAdrenalin, nhng t¸c dông æn ®Þnh vµ kÐo dµih¬n.••••1.2. Rèi lo¹n c©n b»ng glucoza huyÕt1.2.1.Gi¶m glucoza huyÕtNguyªn nh©n:- Gi¶m nguån bæ sung tõ ruét; Thøc ăn kÐmphÈm chÊt, khÈu phÇn kh«ng ®¶m b¶o ®ñ lînggluxit cÇn thiÕt, thiÕu c¸c men tiªu ho¸, c¸cbÖnh ®êng ruét g©y trë ng¹i qu¸ trình tiªu ho¸gluxit vµ hÊp thu glucoza.• - Do rèi lo¹n dù trữ t¹i gan: gi¶m dù trữ cñagan trong c¸c bÖnh viªm gan, x¬ gan, tho¸i ho¸tÕ bµo gan; kh«ng huy ®éng ®îc nguån dù trữdo thiÕu hôt c¸c men phosphorylaza, amylo1.6.glucozidaza.1• - Do tăng møc tiªu thô: lao ®éng nÆng nhäc kÐo dµi,bÖnh m·n tÝnh, sèt cao kÐo dµi... Rèi lo¹n qu¸ trìnhphosphoryl ho¸ ë èng thËn, ¶nh hëng tíi qu¸ trình t¸ihÊp thu glucoza ë c¸c tÕ bµo èng thËn.• - Do rèi lo¹n ®iÒu hoµ thÇn kinh néi tiÕt nh øc chÕgiao c¶m, cêng phã giao c¶m, gi¶m tiÕt c¸c hormonglucagon, adrenalin, glucococticoit, STH.. hoÆc tăngtiÕt insulin.• HËu qu¶:• - G©y thiÕu G.6.P trong tÕ bµo nªn t¹o c¶m gi¸c ®ãi.• - KÝch thÝch giao c¶m dÉn tíi tim ®Ëp nhanh, run rÈy,v· må h«i.• - KÝch thÝch phã giao c¶m, tăng co bãp d¹ dµy, tăngtiÕt dÞch tiªu ho¸, sïi bät mÐp, Øa ®¸i lung tung, gi¶mtr¬ng lùc c¬, vËn ®éng khã khăn, d·n ®ång tö.••••HËu qu¶:- G©y glucoza niÖu, g©y bÖnh ®¸i ®êng,thêng gÆp ë chã. Song song víi rèi lo¹n gluxitcã rèi lo¹n chuyÓn ho¸ protit vµ rèi lo¹nchuyÓn ho¸ lipit t¹o ra nhiÒu axit bÐo vµ axetylCoA, tăng thÓ xeton vµ colesterol trong m¸u,g©y nhiÔm ®éc toan.BÖnh ø ®äng glycogen, g©y tÝch luü nhiÒuglycogen ë gan do thiÕu men G.6.phosphataza.BÖnh tăng galactoza huyÕt do thiÕu mengalacto- transferazaBÖnh ®¸i ®êng do thiÕu men phosphoryl ho¸ë tÕ bµo èng thËn.• - Tăng ph©n huû glycogen vµ huy ®éng mì nªntrong m¸u xuÊt hiÖn thÓ xeton.• - Bß sữa thêng hay bÞ gi¶m glucoza huyÕttrong thêi kú cho sữa cao nhÊt, nÕu nÆng cã thÓco giËt vµ chÕt.• 1.2.2. Tăng glucoza huyÕt• - Trong vµ sau bữa ăn qu¸ nhiÒu gluxit• - Tr¹ng th¸i hng phÊn cña vá n·o, nhÊt lµhng phÊn cña hÖ giao c¶m• - BÖnh néi tiÕt, g©y gi¶m tiÕt insulin, u năngtuyÕn yªn, tuyÕn thîng thËn g©y tăng tiÕt c¸chormon ®èi lËp víi insulin.• - Tăng ho¹t tÝnh cña c¸c men insulinaza vµkh¸ng thÓ chèng insulin• 2. Rèi lo¹n chuyÓn ho¸ protit••••2.1. Đ¹i c¬ng vÒ chuyÓn ho¸ protit2.1.1.Vai trß vµ nguån gèc cña protÝt trong c¬ thÓProtit lµ vËt chÊt sèng quan träng nhÊtP tham gia cÊu tróc c¬ b¶n cña TB vµ m«, c¸c men vµc¸c hormon cÇn thiÕt cho sù sèng vµ c¸c KT b¶o vÖc¬ thÓ.• P còng lµ nguån cung cÊp năng lîng khi tèi cÇn thiÕt.• P ®îc cÊu t¹o tõ c¸c axit amin.• Trong èng tiªu ho¸, P ®îc gi¸ng ho¸ thµnh hçn hîpc¸c aA nhê c¸c men vµ ®îc hÊp thu vµo tÜnh m¹chruét – qua tÜnh m¹ch cöa vµo gan, ë gan víi hÖ thèngmen khö amin, khö carboxyl vµ chuyÓn amin hçn hîpc¸c aA ®îc ®iÒu chØnh cho phï hîp víi nhu cÇu tõnglóc cña c¬ thÓ. Tõ ®ã c¸c aA ®îc cung cÊp cho c¸cTB hoÆc tæng hîp thµnh albumin vµ globulin cho huyÕtt¬ng. NÕu thõa sÏ bÞ khö amin ®Ó ®a vµo vßngchuyÓn ho¸ chung.• 2.1.2. Sù tæng hîp protÝt• Mçi lo¹i protÝt cã cÊu tróc ®Æc trng riªng thÓhiÖn b»ng sè ...