Bài giảng Đại cương hóa dược - Đại cương về kháng sinh

Phổ kháng khuẩn. Sự liên quan giữa cấu trúc và tác động dược lực. Tác dụng định tính. Tác dụng định lượng: MIC (Minimun inhibitory concentration) MBC (Minimun bactericidal concentration) Tác dụng trên lâm sàng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Đại cương hóa dược - Đại cương về kháng sinh1ĐỊNH NGHĨA ¾ Cũ: Có cấu trúc hóa học xác định. Chiết xuất từ vi sinh vật. Liều dùng nhỏ. Tác động ngăn cản sự phát triển của vi sinh vật. ¾ Mới: 9 Nguồn gốc: sinh học / tổng hợp. 9 Tác động trong sự chuyển hóa của: vi khuẩn – vi nấm - tế bào. 2KHẢO SÁT MỘT KHÁNG SINH 1. Dược Lực Học Phổ kháng khuẩn. Sự liên quan giữa cấu trúc và tác động dược lực. Tác dụng định tính. Tác dụng định lượng: MIC (Minimun inhibitory concentration) - MBC (Minimun bactericidal concentration) Tác dụng trên lâm sàng. 2. Dược Động Học 9 Hấp thu. 9 Phân bố. 9 Chuyển hóa. 9 Đào thải. 3KHẢO SÁT MỘT KHÁNG SINH ¾ Hấp thu: 9 Dựa vào khả năng hấp thu, chọn đường sử dụng thích hợp. ¾ Phân bố: 9 Đưa kháng sinh đến đúng ổ bệnh. 9 Tránh tác động không tốt của kháng sinh trên 1 số cơ quan. 4KHẢO SÁT MỘT KHÁNG SINH¾ Chuyển hóa: 9 Đa số kháng sinh chuyển hóa ở gan và mất tác dụng. 9 Một số kháng sinh chỉ có tác dụng sau khi được chuyển hóa. 9 Một số kháng sinh tăng tác dụng sau chuyển hóa. 9 KS cảm ứng enzym gan → giảm tác dụng các thuốc dùng chung. VD: Cloramphenicol / Rifampicin; Rifampicin hoặc Ketoconazol / Thuốc ngừa thai… 9 KS ức chế enzym gan → tăng tác dụng và độc tính các thuốc dùng chung. VD: Erythromycin / Ergotamin hoặc Dihydroergotamin 5KHẢO SÁT MỘT KHÁNG SINH ¾ Đào thải: 9 Một số kháng sinh vẫn còn tác dụng khi đào thải → ứng dụng trong điều trị bệnh tại các cơ quan. ƒ Acid nalidixic (Négram) thải trừ qua đường tiểu → điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu. ƒ Rifampicin; Lincomycin; Doxycyclin có tác dụng tốt trong các nhiễm trùng đường gan mật. Độc tính trên gan mật tăng. ƒ Cloroquin có chu trình ruột - gan → hiệu quả trong nhiễm ký sinh trùng ở gan ruột. ƒ Spiramycin trị nhiễm trùng ở các xoang và tai - mũi - họng. 6KHẢO SÁT MỘT KHÁNG SINH¾ Đào thải: 9 Các KS thải trừ qua thận cần giảm liều khi dùng cho người suy thận. 9 Khả năng đào thải KS ở thận phụ thuộc nhiều vào pH nước tiểu: ƒ KS có tính acid dễ đào thải trong nước tiểu có pH kiềm (tetracyclin; penicillin; cephalosporin...). ƒ KS có tính kiềm dễ đào thải trong nước tiểu có tính acid (Erythromycin; aminosid...). 7KHẢO SÁT MỘT KHÁNG SINH¾ Các thông số dược động Các thông số dược động giúp quyết định liều thuốc, số lần dùng thuốc trong ngày, điều chỉnh liều trên những đối tượng đặc biệt 9 Thể tích phân bố (Vd): tính liều KS đưa vào cơ thể. 9 Hệ số thanh thải (Cl): quan tâm nhiều đến trị số thanh thải creatinin (Clearance creatinin - Clcr) để điều chỉnh liều thuốc trên lâm sàng. 8KHẢO SÁT MỘT KHÁNG SINH 9 Diện tích dưới đường cong (AUC - mg.h.l-1 hoặc μg.h.ml-1): lượng thuốc vào vòng tuần hoàn ở dạng còn hoạt tính sau 1 thời gian t. 9 Thời gian bán hủy (T1/2 ): đưa ra chế độ trị liệu thích hợp với mỗi loại KS. 9 T / MIC (time above MIC): thời gian của KS còn có nồng độ trên nồng độ ức chế tối thiểu trong huyết tương. T / MIC > 40% 9KHẢO SÁT MỘT KHÁNG SINH 3. Tương tác thuốc - thuốc; thuốc - thức ăn, uống: Một số thuốc cản trở sự hấp thu KS, nên uống cách nhau 2 - 3 giờ. Tương tác giữa KS - KS hoặc KS - thuốc khác có thể cho các kết quả: 9 Tăng tác dụng. 9 Tăng độc tính. 9 Giảm tác dụng. KS có thể tương tác với thức ăn, uống làm ảnh hưởng đến kết quả điều trị.. Thời điểm dùng thuốc cũng ảnh hưởng nhiều đến kết quả điều trị của kháng sinh. 10KHẢO SÁT MỘT KHÁNG SINH Ví dụ: - Antacid cản trở sự hấp thu một số loại kháng sinh, làm tăng đào thải KS có tính acid và tăng tích lũy KS có tính kiềm. - Quinolon gây ngộ độc Theophyllin do cạnh tranh đào thải. - Rifampicin giảm hiệu lực thuốc ngừa thai do cảm ứng enzym chuyển hóa. - Erythromycin làm tăng độc tính của Ergotamin và Dihydroergotamin do ức chế enzym chuyển hóa... 11CƠ CHẾ TÁC ĐỘNG CỦA KHÁNG SINH 12CƠ CHẾ TÁC ĐỘNG CỦA KHÁNG SINH1. Tác động lên sự tổng hợp thành tế bào2. Tác động lên màng tế bào3. Tác động lên quá trình nhân đôi acid nucleic4. Tác động lên quá trình tổ ...