Bài giảng Dược lý học - Bài 20: Thuốc chống Amip - Trichomonas

"Bài giảng Dược lý học - Bài 20: Thuốc chống Amíp - Trichomonas" thông tin đến các bạn với các nội dung tác dụng, cơ chế tác dụng của các thuốc chống amip; tác dụng không mong muốn và áp dụng điều trị của các thuốc chống amip.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Dược lý học - Bài 20: Thuốc chống Amip - Trichomonas Dîc lý häc 2007 - ®¹i häc Y Hµ néi s¸ch dïng cho sinh viªn hÖ b¸c sÜ ®a khoa Bµi 20: Thuèc chèng amÝp - trichomonasMôc tiªu häc tËp: Sau khi häc xong bµi nµy, sinh viªn cã kh¶ n¨ng: 1. Tr×nh bµy ®îc t¸c dông, c¬ chÕ t¸c dông cña c¸c thuèc chèng amÝp. 2. Tr×nh bµy ®îc t¸c dông kh«ng mong muèn vµ ¸p dông ®iÒu trÞ cña c¸c thuèc chèng amÝp.1. Thuèc chèng amipAmÝp ký sinh ë ngêi cã nhiÒu loµi, nhng chØ cã Entamoeba histolytica lµ loµi duy nhÊtthùc sù g©y bÖnh cho ngêi. AmÝp cã thÓ g©y bÖnh ë ruét (lþ amÝp, viªm ®¹i trµng m¹ntÝnh do amip) hoÆc ë c¸c m« kh¸c (¸p xe gan, amip ë phæi, n·o, da...)Ngêi nhiÔm E. histolytica lµ do ¨n ph¶i bµo nang. Bµo nang nhiÔm vµo ngêi qua ®êngtiªu hãa b»ng nhiÒu c¸ch: thøc ¨n, níc uèng hoÆc do ruåi, gi¸n vËn chuyÓn mÇm bÖnh ...C¸c bÖnh do amÝp chñ yÕu lµ ®iÒu trÞ néi khoa, nÕu ®iÒu trÞ kh«ng triÖt ®Ó , bÖnh dÔ trëthµnh m¹n tÝnh. ThÓ bµo nang (thÓ kÐn) lµ thÓ b¶o vÖ vµ ph¸t t¸n amÝp nªn rÊt nguy hiÓmv× dÔ lan truyÒn bÖnh (bµo nang ®îc th¶i ra theo ph©n vµ cã thÓ sèng nhiÒu ngµy trongníc). AmÝp ë thÓ bµo nang khi gÆp ®iÒu kiÖn thuËn lîi sÏ chuyÓn s ang thÓ ho¹t ®éng1.1. Thuèc diÖt amip ë m«C¸c thuèc nµy rÊt cã hiÖu qu¶ ®èi víi c¸c thÓ ¨n hång cÇu cña amÝp.1.1.1. Emetin hydrocloridLµ alcaloid cña c©y Ipeca.V× cã nhiÒu ®éc tÝnh nªn hiÖn nay rÊt Ýt dïng1.1.2. Dehydroemetin (Dametin, Mebadin)Lµ dÉn xuÊt tæng hîp cña emetin, cã t¸c dông dîc lý t¬ng tù nhng Ýt ®éc h¬n emetin.1.1.2.1. T¸c dôngThuèc cã t¸c dông diÖt amÝp ë trong c¸c m«, Ýt cã t¸c dông trªn amip ë ruét.Dehydroemetin cã t¸c dông diÖt amÝp trùc tiÕp do c¶n trë sù chuyÓn dÞch ph©n tö ARNth«ng tin däc theo ribosom nªn øc chÕ kh«ng phôc håi sù tæng hîp protein cña amÝp.1.1.2.2. Dîc ®éng häcThuèc hÊp thu kÐm qua ®êng tiªu hãa. Sau khi tiªm b¾p dehydroemetin ®îc ph©n bèvµo nhiÒu m«, tÝch luü ë gan, phæi, l¸ch vµ thËn.Dehydroemetin th¶i trõ qua níc tiÓu nhanh h¬n em etin nªn Ýt tÝch luü h¬n vµ do ®ã Ýt®éc h¬n emetin. Dîc lý häc 2007 - ®¹i häc Y Hµ néi s¸ch dïng cho sinh viªn hÖ b¸c sÜ ®a khoa1.1.2.3. T¸c dông kh«ng mong muènT¸c dông kh«ng mong muèn cña thuèc còng t¬ng tù nh khi dïng emetin nhng nhÑ vµÝt gÆp h¬n.- C¸c ph¶n øng t¹i chç: t¹i vïng tiªm thêng bÞ ®au, dÔ t¹o thµnh ¸p xe v« trïng. Cã thÓgÆp ban kiÓu eczema.- T¸c dông trªn thÇn kinh c¬: thêng gÆp mÖt mái vµ ®au c¬, ®Æc biÖt ë ch©n tay vµ cæ.C¸c triÖu chøng nµy phô thuéc vµo liÒu dïng vµ lµ dÊu hiÖu b¸o tríc ®éc tÝnh trªn tim.- T¸c dông trªn tim: h¹ huyÕt ¸p, ®au vïng tríc tim, n hÞp tim nhanh vµ lo¹n nhÞp lµnh÷ng biÓu hiÖn thêng gÆp khi bÞ tæn th¬ng tim. Nh÷ng thay ®æi trªn ®iÖn tim (sãng TdÑt hoÆc ®¶o ngîc, kÐo dµi kho¶ng Q - T) lµ c¸c dÊu hiÖu ®Õn sím h¬n.- T¸c dông trªn hÖ tiªu hãa: buån n«n, n«n, ®au bông, tiªu ch¶yCßn cã thÓ gÆp c¸c triÖu chøng: ngøa, run, dÞ c¶m.1.1.2.4. ¸p dông ®iÒu trÞChØ ®Þnh- Lþ amÝp nÆng- ¸p xe gan do amÝpChØ nªn dïng dehydroemetin khi kh«ng cã c¸c thuèc kh¸c an toµn h¬n hoÆc bÞ chèng chØ®ÞnhChèng chØ ®ÞnhPhô n÷ cã thai kh«ng ®îc dïng dehydroemeti n v× thuèc ®éc víi thai nhi.HÕt søc thËn träng khi dïng thuèc ë bÖnh nh©n cã bÖnh tim, thËn, thÇn kinh c¬, thÓ tr¹ngchung qu¸ yÕu hoÆc trÎ em. Khi dïng dehydroemetin, ngêi bÖnh ph¶i lu«n lu«n ®îcthÇy thuèc theo dâi. Ph¶i ngõng luyÖn tËp c¨ng th¼ng tro ng 4- 5 tuÇn sau khi ®iÒu trÞ.LiÒu lîng- Ngêi lín: 1 mg/ kg/ ngµy, kh«ng dïng qu¸ 60 mg/ ngµy. CÇn gi¶m liÒu ë ngêi caotuæi vµ ngêi bÞ bÖnh nÆng (cã thÓ gi¶m tíi 50%). §ît ®iÒu trÞ 4 - 6 ngµy.- TrÎ em: 1mg/ kg/ ngµy, kh«ng dïng qu¸ 5 ngµy.Thuèc nªn dïng qua ®êng tiªm b¾p s©u, kh«ng tiªm tÜnh m¹ch v× dÔ g©y ®éc cho tim,kh«ng dïng ®êng uèng v× kÝch øng g©y n«n. C¸c ®ît ®iÒu trÞ ph¶i c¸ch nhau Ýt nhÊt 6tuÇn.Trong ®iÒu trÞ lþ do amÝp, dïng thªm tetracyclin ®Ó gi¶m nguy c¬ béi nhiÔm. Khi ®iÒu trÞ¸p xe gan do amÝp ph¶i uèng thªm cloroquin ®ång thêi hoÆc ngay sau ®ã. Sau ®iÒu trÞ tÊtc¶ c¸c bÖnh nh©n nªn uèng thªm diloxanid ®Ó lo¹i trõ amip cßn sèng sãt ë kÕt trµng, ®Òphßng t¸i ph¸t.1.1.3. Metronidazol (Elyzol, Flagyl, Klion, Trichazol) Dîc lý häc 2007 - ®¹i häc Y Hµ néi s¸ch dïng cho sinh viªn hÖ b¸c sÜ ®a khoaLµ mét dÉn xuÊt 5- nitro- imidazol, cã phæ ho¹t tÝnh réng, Ýt tan trong níc, kh«ng ionhãa ë pH sinh lý, khuÕch t¸n rÊt nhanh qua mµng sinh häc.1.1.3.1. T¸c dôngMetronidazol cã hiÖu qu¶ cao trong ®iÒu trÞ nhiÔm amÝp ngoµi ruét (¸p xe gan, amÝp ën·o, phæi- l¸ch) vµ amÝp ë thµnh ru ét. Thuèc cã t¸c dông diÖt amÝp thÓ ho¹t ®éng nhng Ýt¶nh hëng ®Õn thÓ kÐn.Thuèc cßn ®îc dï ...