Bài giảng lâm nghiệp xã hội đại cương part 4

Trên cơ sở mục đích, mục tiêu của chính sách lâm nghiệp, trong những năm gần đây chính phủ đã ban hành khá nhiều nghị định, chỉ thị, quyết định để nhằm đáp ứng các nhu cầu phát triển ngành lâm nghiệp và định hướng phát triển LNXH. Các chính sách này đã được triển khai trong cả nước, từng bước thực hiện việc phát triển và bảo vệ rừng, phát triển kinh tế xã hội, bảo vệ môi trường đặc biệt là ở các vùng nông thôn miền núi....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng lâm nghiệp xã hội đại cương part 4 1. Sù tiÕn triÓn cña chÝnh s¸ch l©m nghiÖp Trªn c¬ së môc ®Ých, môc tiªu cña chÝnh s¸ch l©m nghiÖp, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y chÝnh phñ ®· ban hμnh kh¸ nhiÒu nghÞ ®Þnh, chØ thÞ, quyÕt ®Þnh ®Ó nh»m ®¸p øng c¸c nhu cÇu ph¸t triÓn ngμnh l©m nghiÖp vμ ®Þnh h−íng ph¸t triÓn LNXH. C¸c chÝnh s¸ch nμy ®· ®−îc triÓn khai trong c¶ n−íc, tõng b−íc thùc hiÖn viÖc ph¸t triÓn vμ b¶o vÖ rõng, ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, b¶o vÖ m«i tr−êng ®Æc biÖt lμ ë c¸c vïng n«ng th«n miÒn nói. C¸c chÝnh s¸ch ra ®êi ®Òu cã tÝnh kÕ thõa vμ liªn quan víi nhau trong tiÕn tr×nh thùc thi. ViÖc xem xÐt ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc thi c¸c chÝnh s¸ch lμ hÕt søc quan träng, nã sÏ lμ c¬ së cho viÖc c¶i tiÕn, bæ sung hoμn chØnh theo nhu cÇu x· héi, còng nh− lμm c¬ së ph¸t triÓn nh©n réng nh÷ng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. Mét sè ch−¬ng tr×nh, dù ¸n cña chÝnh phñ ®· kÕt thóc vμ ®· cã nh÷ng kÕt luËn, ®¸nh gi¸ c¸c t¸c ®éng cña nã, vμ mét sè ®ang triÓn khai nªn míi chØ cã nh÷ng ph¶n håi, rót kinh nghiÖm b−íc ®Çu tõ c¸c b¸o c¸o, nghiªn cøu ®iÓn h×nh. Sau ®©y sÏ giíi thiÖu c¸c ®¸nh gi¸ vμ ph¶n håi th«ng tin vÒ hiÖn tr¹ng thùc thi mét sè chÝnh s¸ch chÝnh cã liªn quan chÆt chÏ ®Õn ph¸t triÓn LNXH. Trong thËp kû 90, ViÖt Nam ®· tiÕn hμnh xem xÐt l¹i c¸ch tiÕp cËn trong qu¶n lý tμi nguyªn thiªn nhiªn. ChÝnh phñ ®· nhËn thøc ®−îc c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn sù suy tho¸i tμi nguyªn rõng cña ®Êt n−íc vμ ®· cã nhiÒu nç lùc nh»m kh«i phôc rõng vμ c¶i thiÖn ®êi sèng cña c¸c céng ®ång d©n c− sèng trong vμ gÇn rõng. ChÝnh v× vËy, nhiÒu chÝnh s¸ch l©m nghiÖp vμ c¸c chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn l©m nghiÖp x· héi ®−îc ph¸t triÓn trong hoμn c¶nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n−íc. §Ó tiÕn ®Õn viÖc x· héi hãa nghÒ rõng, ph¸t triÓn bÒn v÷ng n«ng th«n miÒn nói trong tõng giai ®o¹n, chÝnh s¸ch liªn quan còng ®−îc c¶i tiÕn, bæ sung ®Ó ®¸p øng nhu cÇu x· héi vμ b¶o vÖ m«i tr−êng. Cã thÓ thÊy ®−îc sù tiÕn triÓn cña chÝnh s¸ch l©m nghiÖp qua c¸c giai ®o¹n sau (NguyÔn V¨n S¶n, Don Gilmour, 1999): • Tõ 1954 - 1965: Sau khi hßa b×nh lËp l¹i, phÇn lín diÖn tÝch rõng do HTX hoÆc c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc quèc doanh qu¶n lý vμ sö dông. Cuèi nh÷ng n¨m 1960 hÖ thèng l©m tr−êng quèc doanh ®−îc thμnh lËp víi nhiÖm vô chñ yÕu lμ khai th¸c gç ®Ó phôc vô cho c«ng cuéc x©y dùng l¹i ®Êt n−íc ë miÒn B¾c. . . ChÝnh s¸ch l©m nghiÖp trong giai ®o¹n nμy chñ yÕu h−íng tíi khai th¸c vμ lîi dông tμi nguyªn rõng. MÆt kh¸c, do nhu cÇu vÒ l−¬ng thùc, thùc phÈm chÝnh phñ ®Æt ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vμo −u tiªn hμng ®Çu nªn c¸c chÝnh s¸ch l©m nghiÖp dùa trªn quan ®iÓm “lμm nÒn t¶ng cho sù ph¸t triÓn n«ng nghiÖp”, xem “n«ng nghiÖp du canh” cã thÓ thay b»ng ph−¬ng thøc s¶n xuÊt kh¸c, ®Æc biÖt lμ h×nh thøc s¶n xuÊt l©m nghiÖp quèc doanh hay hîp t¸c x·. • Tõ 1965 - 1976: ChÝnh s¸ch l©m nghiÖp tËp trung vμo ph¸t triÓn nghÒ rõng phôc vô cho cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü cøu n−íc. Tuy nhiªn hai nhiÖm vô −u tiªn cña l©m nghiÖp trong giai ®o¹n nμy lμ h−íng vμo phôc vô n«ng nghiÖp th«ng qua b¶o vÖ rõng ®Çu nguån vμ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp rõng, ®ång thêi t¨ng s¶n l−îng gç vμ c¸c s¶n phÈm ngoμi gç. 48 ChÝnh s¸ch l©m nghiÖp khuyÕn khÝch c¸c ho¹t ®éng l©m nghiÖp ®−îc tiÕn hμnh trong khu vùc kinh tÕ nhμ n−íc vμ kinh tÕ tËp thÓ th«ng qua hÖ thèng l©m tr−êng quèc doanh cña trung −¬ng vμ ®Þa ph−¬ng, vμ hîp t¸c x· n«ng l©m nghiÖp. S¶n xuÊt l©m nghiÖp ®−îc gi¸m s¸t ë cÊp quèc gia th«ng qua c¸c c¬ quan l©m nghiÖp, ®ång thêi ban hμnh Ph¸p lÖnh b¶o vÖ rõng ®Çu tiªn vμo n¨m 1975. • Tõ 1976 - 1986: ChÝnh s¸ch l©m nghiÖp ®· cè g¾ng khuyÕn khÝch s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp, c¸c ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn míi ®· ®−îc thö nghiÖm nh−: giao ®Êt n«ng nghiÖp vμ l©m nghiÖp ®Ó æn ®Þnh s¶n xuÊt vμ tiÕn hμnh N«ng L©m kÕt hîp. Tuy nhiªn trong giai ®o¹n nμy, phÇn lín c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt l©m nghiÖp ®Òu chÞu sù qu¶n lý cña nhμ n−íc, ®· khai th¸c qu¸ møc tμi nguyªn rõng dùa trªn nhu cÇu cña nhμ n−íc chø kh«ng dùa vμo tiÒm n¨ng s¶n l−îng rõng. Môc tiªu t¨ng thu nhËp tiÒn mÆt lμ t− t−ëng chñ ®¹o trong c¸c ngμnh kinh tÕ còng nh− trong ngμnh l©m nghiÖp. M«i tr−êng tù nhiªn ®· bÞ hñy ho¹i qu¸ møc, tõ ®ã c«ng t¸c qu¶n lý b¶o vÖ rõng ®−îc nhÊn m¹nh h¬n. C¸c nhμ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch b¾t ®Çu quan t©m ®Õn c¸c chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn ph¸t triÓn miÒn nói, t¨ng c−êng giao ®Êt rõng vμ x©y dùng rõng, tæ chøc n«ng l©m kÕt hîp. • Tõ 1986 - 1990: Trong giai ®o¹n nμy môc tiªu cña c¸c chÝnh s¸ch l©m nghiÖp lμ më réng trång rõng ë c¸c l©m tr−êng quèc doanh, thóc ®Èy ch−¬ng tr×nh b¶o vÖ rõng ë c¸c vïng cao, chñ yÕu ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò qu¶n lý rõng ®Çu nguån. C¸c ch−¬ng tr×nh l©m nghiÖp liªn quan ®Õn tËp huÊn vμ ®μo t¹o g¾n víi Ch−¬ng tr×nh nghiªn cøu rõng quèc gia, Ch−¬ng tr×nh hμnh ®éng l©m nghiÖp nhiÖt ®íi cña ViÖt Nam ®· ®−îc thùc hiÖn. Còng trong giai ®o¹n nμy, c¸c thay ®æi chÝnh ®· diÔn ra trong qu¶n lý c¸c l©m tr−êng quèc doanh th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch ®æi míi qu¶n lý c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh. QuyÒn tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh, trong ®ã cã c¶ quyÒn tù chñ tμi chÝnh vμ h¹ch to¸n ®éc lËp trong c¸c l©m tr−êng. ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thμnh phÇn, chÝnh s¸ch ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý hîp t¸c x· n«ng nghiÖp thu hót m¹nh mÏ c¸c hé gia ®×nh tham gia nghÒ rõng. Qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ s¶n xuÊt l©m nghiÖp do c¸c ®¬n vÞ quèc doanh vμ hîp t¸c x· sang viÖc trång c©y do c¸c gia ®×nh c«ng nh©n cña c¸c l©m truêng vμ c¸c hé gia ®inh n«ng d©n thùc hiÖn theo hîp ®ång víi l©m tr−êng • Tõ 1991 ®Õn nay: Vμo n¨m 1991, ngμnh l©m nghiÖp ®Ò ra chñ tr−¬ng míi lμ ph¸t triÓn LNXH. Ph¸t triÓn LNXH lóc nμy trong khu«n khæ hμnh chÝnh, khuyÕn khÝch s¶n xuÊt l©m nghiÖp b»ng c¸ch giao ®Êt l©m nghiÖp cho c¸c ngμnh, bé kh¸c vμ cho hîp t¸c x·, tr−êng häc, ®¬n vÞ qu©n ®éi, c¸c hé gia ®×nh. N«ng l©m kÕt hîp lμ mét trong mét m« h×nh trång trät ®−îc khuyÕn khÝch trong giai ®o¹n nμy. KÕ ho¹ch hμnh ®éng l©m nghiÖp quèc gia ®−îc x©y dùng víi sù céng t¸c cña céng ®ång tμi trî quèc tÕ. ChuyÓn ...