Bài giảng lâm nghiệp xã hội đại cương part 6

Nguyên tắc thứ nhất : Để đạt tới mục đích cuối cùng lâm nghiệp phải vượt lên trên sự bảo vệ rừng và cây cối. Quan niệm bảo tồn xuất phát từ sự ghi nhận lịch sử mà người ta có thể tìm thấy giá trị thật sự của cây cối và về rừng, vị trí của chúng trong không gian nông thôn. Nhưng những giá trị ấy đang bị đe doạ do các hoạt động của người. Từ du lịch sinh thái đến khai thác tính đa dạng sinh học về thực vật và động vật, từ sự khuyến...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng lâm nghiệp xã hội đại cương part 6 + Nguyªn t¾c thø nhÊt : §Ó ®¹t tíi môc ®Ých cuèi cïng l©m nghiÖp ph¶i v−ît lªn trªn sù b¶o vÖ rõng vμ c©y cèi. Quan niÖm b¶o tån xuÊt ph¸t tõ sù ghi nhËn lÞch sö mμ ng−êi ta cã thÓ t×m thÊy gi¸ trÞ thËt sù cña c©y cèi vμ vÒ rõng, vÞ trÝ cña chóng trong kh«ng gian n«ng th«n. Nh−ng nh÷ng gi¸ trÞ Êy ®ang bÞ ®e do¹ do c¸c ho¹t ®éng cña ng−êi. Tõ du lÞch sinh th¸i ®Õn khai th¸c tÝnh ®a d¹ng sinh häc vÒ thùc vËt vμ ®éng vËt, tõ sù khuyÕn khÝch sö dông c¸c l©m s¶n ngoμi gç ®Õn sù gi¶i trÝ cña d©n thμnh thÞ, tõ sù yÓm hé ch¨m sãc rõng ®Õn ñng hé c¸c nhμ nghiªn cøu... cÇn ph¶i cã nh÷ng lý luËn míi trong lËp kÕ ho¹ch cho kinh tÕ n«ng th«n vμ qu¶n lý l·nh thæ. + Nguyªn t¾c thø hai: Lμm thÕ nμo ®Ó kh«ng gian n«ng th«n ®−îc qu¶n lý cã hiÖu qu¶. ë c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn sù c¶i c¸ch qu¶n lý vμ sö dông hÖ thèng ®Êt ®Êt ®ai h−íng tíi n©ng cao søc s¶n xuÊt cña ®Êt trªn mçi hÐc ta vμ n¨ng suÊt lμm viÖc cña n«ng d©n. NÕu kh«ng, ®Ó ®Òn bï cho sù thiÕu hôt thùc phÈm do sù t¨ng d©n sè, sÏ cã nh÷ng ®Êt khai hoang míi, vμ sÏ rót ng¾n thêi gian bá ho¸. NhiÒu quèc gia ë nhiÖt ®íi ®ang chÞu hËu qu¶ nμy mμ c¸c nhμ quy ho¹ch ®ang cè g¾ng lμm ®¶o ng−îc. + Nguyªn t¾c thø ba: §Ó rõng cã lîi cho qu¶n lý kh«ng gian n«ng th«n, kh«ng nªn xem xÐt nã trong sù c« lËp, cÇn ®Æt nã vμo hoμn c¶nh chung cña l·nh thæ ®ang ®−îc nghiªn cøu. TiÕp cËn “NhÊt thÓ ho¸” lμ cÇn thiÕt ®èi víi c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ trong khi xem xÐt cã hÖ thèng viÖc sö dông nguån tμi nguyªn ®Êt ®ai. Rõng vμ c©y cèi cÇn cho viÖc c¶i thiÖn ®é ph× cña ®Êt vμ chÊt l−îng cña m«i tr−êng. “N«ng l©m kÕt hîp”, mét truyÒn thèng cña nÒn n«ng nghiÖp nhiÖt ®íi dùa vμo n−íc trêi, ®ang ®−îc khoa häc hiÖn ®¹i nghiªn cøu l¹i. Qu¶n lý tæng hîp kh«ng gian n«ng th«n ph¶i lμ c«ng viÖc cña tÊt c¶ mäi ng−êi, ®Æc biÖt lμ n«ng d©n, nhÊt thiÕt kh«ng ph¶i chØ lμ ®¹i diÖn chÝnh quyÒn. C¸c nhμ l©m nghiÖp nªn më réng sù hiÓu biÕt cña m×nh ®Ó trë thμnh chuyªn gia truyÒn th«ng vμ héi nhËp vμo c¸c nhãm nh©n viªn kü thuËt ®a ngμnh cña ph¸t triÓn n«ng th«n. Nh÷ng tæ chøc cña ®Þa ph−¬ng, chÝnh phñ hay phi chÝnh phñ, c¸c héi ®oμn, c¸c c¬ cÊu chÝnh thøc vμ kh«ng chÝnh thøc, truyÒn thèng vμ hiÖn ®¹i, cÇn ph¶i lμm nhiÒu h¬n n÷a ®Æc biÖt lμ trong nhiÒu phøc t¹p cña nh÷ng vÊn ®Ò ruéng ®Êt. CÇn cã thêi gian ®Ó qu¶n lý mét kh«ng gian n«ng th«n. Qu¶n lý tæng hîp trªn thùc tÕ, nhu cÇu sù thay ®æi nh÷ng yÕu tè néi t¹i cña hoμn c¶nh d−íi sù chi phèi cña chiÒu s©u v¨n ho¸ vμ truyÒn thèng l©u ®êi cña giíi n«ng d©n. CÇn chó ý ®Õn bèn møc ®é cña quy m« kh«ng gian mμ trong tõng khu«n khæ cÇn cã nh÷ng ho¹t ®éng thÝch hîp. Theo Sawadogo (1991) ë mçi møc ®é quy m« kh«ng gian, cã nh÷ng hÖ thèng x· héi t−¬ng øng cÇn ®−îc chó ý Møc ®é thø nhÊt lμ møc ®é cña c¸c c¬ së kinh doanh n«ng nghiÖp, cña n«ng d©n trong chøc n¨ng kÐp ng−êi s¶n xuÊt vμ ng−êi tiªu thô. §ã lμ nh÷ng dù ¸n nh÷ng chiÕn l−îc, nÒn t¶ng kü thuËt, chiÒu s©u v¨n hãa ®Òu ®Æn t¹o nªn vμ lμm mÊt ®i nh÷ng kh«ng gian cã rõng vμ nh÷ng c¶nh quan. Th¸i ®é ë quy m« mμ c¸ nh©n vμ gia ®×nh biÓu thÞ mét trong nh÷ng nh©n tè chñ yÕu cña b¶o tån hoÆc ph¸ hñy rõng. Møc ®é thø hai mμ ng−êi ta g¾n víi lËp kÕ ho¹ch qu¶n lý tæng hîp kh«ng gian n«ng th«n, quy m« kh«ng gian trung b×nh, quy m« cña khu vùc theo nghÜa kinh tÕ, cña mét 84 l−u vùc hoÆc cña mét hîp t¸c x·. ChÝnh ë quy m« nμy, ng−êi ta thiÕt kÕ c¸c dù ¸n sö dông ®Êt, ng−êi ta nghÜ ®Õn nh÷ng c©n b»ng gi÷a ®Êt trång trät, rõng vμ ch¨n nu«i, ng−êi ta ®−a rõng vμo ph¸t triÓn kinh tÕ (Morin,1990). §ã còng lμ møc ®é mμ c¸c ®¬n vÞ hμnh chÝnh ®Þa ph−¬ng tù tæ chøc, mμ c¸c hμnh ®éng cña c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ lμ gÇn gòi nhÊt c¸c mèi quan t©m hμng ngμy cña ng−êi d©n. Møc ®é thø ba khíp víi c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý tæng hîp th−êng vÒ mÆt sinh th¸i Ýt ®−îc ®¸p øng, ngoμi ra nã còng kh¸ kh«ng thuÇn nhÊt vÒ mÆt ®Þa lý, nh−ng ®©y lμ møc ®é mμ chÝnh quyÒn t¸c ®éng. §©y cã thÓ lμ ë ph¹m vi quèc gia. Nh÷ng biÓu lé cña møc ®é thø t− víi qu¶n lý tæng hîp cña mét phÇn l·nh thæ mét n−íc lμ gi¸n tiÕp nh−ng cã thùc. ThÕ giíi, trªn thùc tÕ, tõ nay lμ mét lμng duy nhÊt toμn cÇu. 85 Tμi liÖu tham kh¶o 1. §μo ThÕ TuÊn, 1995. HÖ sinh th¸i n«ng nghiÖp, NXB N«ng nghiÖp, Hμ Néi 2. Gregersen et al, 1989. People and Trees: the role of Soacial Forestry in sustainable development. WB, Washington. 3. Pearce, D. et al 1990. Sustainable Development. Economics and environment in the third word, London 86 Bμi 7: KiÕn thøc b¶n ®Þa trong qu¶n lý tμi nguyªn thiªn nhiªn Môc tiªu: Sau khi häc xong bμi nμy, sinh viªn sÏ cã kh¶ n¨ng: • NhËn thøc ®−îc kh¸i niÖm vÒ kiÕn thøc b¶n ®Þa vμ vai trß cña kiÕn thøc b¶n ®Þa trong viÖc b¶o vÖ tμi nguyªn thiªn nhiªn. • Ph©n tÝch vμ vËn dông kiÕn thøc b¶n ®Þa trong nghiªn cøu khoa häc. KÕ ho¹ch b μi gi¶ng: Néi dung Ph−¬ng ph¸p VËt liÖu Thêi gian 1 Mét sè kh¸i niÖm kiÕn thøc b¶n DiÔn gi¶ng OHP 1 tiÕt ®Þa trong qu¶n lý tμi nguyªn thiªn nhiªn 2 C¸c lo¹i h×nh kiÕn thøc b¶n ®Þa ThuyÕt tr×nh, OHP, tμi liÖu 1 tiÕt th¶o luËn nhãm ph¸t tay, vidÐo 3 C¸c ®Æc tr−ng cña kiÕn thøc b¶n ThuyÕt tr×nh, Tμi liÖu ph¸t 1 tiÕt ®Þa th¶o luËn nhãm tay, OHP 4 Vai trß kiÕn thøc b¶n ®Þa trong ThuyÕt tr×nh, Slide 1 tiÕt qu¶n lý tμi nguyªn thiªn nhiªn Seminar 87 1. Mét sè kh¸i niÖm vμ ý nghÜa vÒ kiÕn thøc b¶n ®Þa 1.1. C¸c kh¸i niÖm vÒ kiÕn thøc b¶n ®Þa Trong nh÷ng thËp kû gÇn ®©y, kh¸i niÖm cña sù ph¸t triÓn ®· ...