Báo cáo thường niên kinh tế và thương mại Việt Nam 2022: Cấu trúc kinh tế thế giới và Việt Nam - Phần 1

Phần 1 của "Báo cáo thường niên kinh tế và thương mại Việt Nam 2022: Cấu trúc kinh tế thế giới và Việt Nam" trình bày bức tranh toàn cảnh và những nét nổi bật về kinh tế thế giới và kinh tế Việt Nam trong bối cảnh mới thay đổi cấu trúc kinh tế thế giới và Việt Nam; khái quát, phân tích và đánh giá về tổng mức bán lẻ và doanh thu dịch vụ, cân đối cung cầu của một số mặt hàng thiết yếu, thị trường và chủ thể tham gia thương mại;... Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Báo cáo thường niên kinh tế và thương mại Việt Nam 2022: Cấu trúc kinh tế thế giới và Việt Nam - Phần 1 LỜI GIỚI THIỆU Báo cáo thường niên Kinh tế và Thương mại Việt Nam là một sản phẩm khoa học nằm trong Chương trình khoa học & công nghệ trọng điểm giai đoạn 2018-2025 của Trường Đại học Thương mại, thể hiện quan điểm khách quan và độc lập đối với các vấn đề kinh tế, thương mại trong nước và quốc tế. Báo cáo thường niên Kinh tế và Thương mại Việt Nam được nghiên cứu dựa trên những số liệu và minh chứng có chọn lọc từ các tổ chức cung cấp dữ liệu chính thống và tin cậy; nghiên cứu những vấn đề ngắn hạn nhưng trong tầm nhìn trung và dài hạn với cấu trúc thống nhất bao gồm: Bối cảnh kinh tế thế giới và Việt Nam; Các khía cạnh quan trọng phản ánh tình hình kinh tế và thương mại vĩ mô hàng năm; Đặc biệt, báo cáo có lựa chọn những vấn đề chuyên sâu theo từng năm liên quan đến chủ đề của báo cáo và chủ đề cho năm 2022 là “Cấu trúc kinh tế thế giới và Việt Nam”; trên cơ sở những dự báo kinh tế - thương mại để đề ra hàm ý chính sách phát triển kinh tế và thương mại Việt Nam cho năm tiếp theo. Báo cáo tiếp cận khoa học, phân tích và nhận định các vấn đề về kinh tế và thương mại dựa trên những cơ sở lý thuyết đã được thừa nhận rộng rãi, các mô hình dự báo kinh tế mới; tiếp cận phù hợp với quan điểm, đường lối của Đảng và Nhà nước ta hiện nay. Một số điểm nổi bật của nền kinh tế thế giới năm 2022 Kinh tế thế giới năm 2022 có nhiều điểm nổi bật: Xung đột tại Ukraine gây ra cuộc khủng hoảng năng lượng toàn cầu, kéo lạm phát nhiều nơi lên mức cao kỷ lục, buộc các Ngân hàng Trung ương ồ ạt nâng lãi suất, nhiều nước đồng loạt thắt chặt chính sách tiền tệ, đẩy nhiều nền kinh tế đến bờ vực suy thoái. Những điểm nổi bật bao gồm: Thứ nhất về tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu ở mức 3,2% trong năm 2022, nhưng giảm 0,2 điểm phần trăm dự báo tăng trưởng năm 2023, đạt mức 2,7%. Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) dự báo tăng trưởng kinh tế thế giới năm 2022 đạt 3,1%, tăng 0,1 điểm phần trăm so với dự báo trong tháng 9/2022 và sẽ chậm lại ở mức 2,2% vào năm 2023. Fitch i Ratings (FR) điều chỉnh tăng 0,2 điểm phần trăm dự báo tăng trưởng kinh tế năm 2022 so với dự báo trong tháng 9/2022, đạt 2,6% trước khi giảm xuống còn 1,4% trong năm 2023. Thứ hai, Thương mại toàn cầu dự kiến đạt mức kỷ lục khoảng 32 nghìn tỷ USD vào năm 2022 (tăng 12,3 % so với mức 28,5 nghìn tỷ USD của năm 2021). Trong đó, thương mại hàng hóa dự kiến sẽ đạt gần 25 nghìn tỷ USD (tăng khoảng 10% từ năm 2021). Thương mại dịch vụ dự kiến đạt gần 7 nghìn tỷ USD (tăng khoảng 15% từ năm 2021). Các mức tăng trưởng kỷ lục này phần lớn là do sự tăng trưởng mạnh mẽ trong nửa đầu năm của năm 2022. Ngược lại, tăng trưởng thương mại đã giảm trong nửa cuối năm. Xu hướng tích cực đối với thương mại và quốc tế vào nửa đầu năm 2022 đã sớm kết thúc dẫn tới sự đảo chiều vào nửa cuối năm. Thứ ba, Khủng hoảng năng lượng toàn cầu, đối với ngành năng lượng, năm 2022 sẽ được ghi nhớ là năm mà cuộc khủng hoảng tại Ukraine đã đẩy nhanh cuộc khủng hoảng năng lượng toàn cầu. Chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga tại Ukraine và các lệnh trừng phạt của phương Tây sau đó đã tạo ra áp lực mới đối với nguồn cung khí đốt vốn đã căng thẳng do sự phục hồi kinh tế nhanh chóng sau đại dịch. Thứ tư, Lạm phát toàn cầu tăng phi mã. Năm 2022, trong khi các chuỗi cung ứng bị đứt gãy do đại dịch COVID-19 chưa kịp phục hồi, xung đột Nga - Ukraine bùng nổ khiến giá năng lượng, hàng hóa tăng mạnh, cùng với chính sách tiền tệ nới lỏng trong giai đoạn đại dịch khiến lạm phát tăng vọt ở nhiều nước, gây ra tình trạng vừa lạm phát, vừa suy giảm kinh tế trên phạm vi toàn cầu. Lạm phát tăng cao kỷ lục đã buộc nhiều Ngân hàng Trung ương trên thế giới phải ứng phó bằng cách thắt chặt chính sách tiền tệ mạnh tay nhất trong vòng 15 năm qua. Một số nguyên nhân chính được cho là “chất xúc tác” đẩy lạm phát lan rộng trên phạm vi toàn cầu, bao gồm sự thiếu hụt nguồn cung, khan hiếm lao động. Giá vàng chạm mức cao nhất mọi thời đại: Giá vàng thế giới đã tăng dựng đứng vượt đỉnh cũ 2.063 USD/ounce và ghi nhận mức cao mới trong lịch sử. Cuộc xung đột Nga - Ukraine cũng khiến giá ii hàng hóa tăng vọt và lạm phát toàn cầu có thể tăng thêm 300 điểm phần trăm (3%) trong năm 2022. Thứ năm, các Ngân hàng Trung ương ồ ạt nâng lãi suất, nhiều nước đồng loạt thắt chặt chính sách tiền tệ. Việc tăng lãi suất trên diện rộng, song thiếu sự phối hợp và tính toán các tác động tới nhu cầu toàn cầu có thể dẫn tới những tổn hại nghiêm trọng đối với nền kinh tế thế giới. Việc tăng lãi suất ở nước phát triển sẽ luôn tác động đến các nước có thu nhập thấp và có thể thắt chặt những điều kiện tài chính bên ngoài đối với những thị trường mới nổi và các nước đang phát triển. Thứ sáu, OPEC+ cắt giảm sản lượng mạnh nhất kể từ năm 2020. Các Bộ trưởng Năng lượng thuộc Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ và đối tác (OPEC+) đã nhất trí cắt giảm hơn nữa sản lượng khai thác dầu ở mức 2 triệu thùng/ngày, bắt đầu từ tháng 11/2022. Quyết định này của OPEC+ đã làm gia tăng lo ngại về nguồn cung dầu mỏ, khiến tình trạng lạm phát trầm trọng thêm và kéo lùi đà tăng trưởng trên toàn cầu. Thứ bảy, lần đầu tiên sau 20 năm, Euro ngang giá USD. Nửa đầu năm 2022, Euro liên tục mất giá so với USD, do cú sốc năng lượng từ xung đột tại Ukraine đẩy châu Âu đến bờ vực khủng hoảng kinh tế. Đồng euro giảm giá mạnh diễn ra trong bối cảnh châu Âu đang phải hứng chịu cuộc hoảng năng lượng tồi tệ nhất trong hàng thập kỷ qua, hệ quả của xung đột Nga - Ukraine. Về cuối năm bật tăng trở lại, do USD mất giá khi nhà đầu tư đặt cược FED giảm tốc độ nâng lãi suất. Thứ tám, thị trường tiền số biến động thất thường. Các nguồn đầu tư ròng vào tiền kỹ thuật số trong năm 2022 đạt 498 triệu USD so với 9,1 ...