Cảm nhận về sự chuyển đổi cơ cấu lao động nghề nghiệp của hộ gia đình nông nghiệp ở đồng bằng sông Hồng qua một số công trình nghiên cứu đã được công bố - Lê Phượng

Nhằm giúp các bạn chuyên ngành Xã hội học có thêm tài liệu tham khảo, mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết "Cảm nhận về sự chuyển đổi cơ cấu lao động nghề nghiệp của hộ gia đình nông nghiệp ở đồng bằng sông Hồng qua một số công trình nghiên cứu đã được công bố" dưới đây. Nội dung bài viết trình bày về sự chuyển đổi cơ cấu lao động nghề nghiệp của hộ gia đình nông nghiệp ở đồng bằng sông Hồng. Hy vọng nội dung bài viết phục vụ hữu ích nhu cầu học tập và nghiên cứu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cảm nhận về sự chuyển đổi cơ cấu lao động nghề nghiệp của hộ gia đình nông nghiệp ở đồng bằng sông Hồng qua một số công trình nghiên cứu đã được công bố - Lê PhượngX· héi häc sè 2 (62), 1998 67 C¶m nhËn vÒ sù chuyÓn ®æi c¬ cÊu lao ®éng nghÒ nghiÖp cña hé gia ®×nh n«ng nghiÖp ë ®ång b»ng s«ng Hång qua mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu ®· ®−îc c«ng bè Lª Ph−îng § · tõ l©u c¸c chuyªn gia n«ng nghiÖp - n«ng th«n ®· ph©n tÝch vµ kh¼ng ®Þnh trong c«ngcuéc ®æi míi ë ViÖt Nam ®ang xuÊt hiÖn xu h−íng chuyÓn ®æi c¬ cÊu nghÒ nghiÖp cña hé gia ®×nhn«ng nghiÖp, ®ång thêi vÒ mÆt lý luËn ®· x¸c ®Þnh vai trß cña nã trong sù nghiÖp ph¸t triÓn n«ngth«n g¾n víi qu¸ tr×nh §æi Míi kinh tÕ x· héi ë n«ng th«n ViÖt Nam. V× vËy vÊn ®Ò ®−îc ®Æt ra lµ:lµm thÕ nµo ®Ó ®Èy m¹nh viÖc lµm phi n«ng nghiÖp ë n«ng th«n, vµ ®ång thêi chuyÓn dÇn mét béphËn d©n c− tõ n«ng nghiÖp sang phi n«ng nghiÖp. Nh÷ng chñ ®Ò chÝnh cÇn ®−îc kh¶o s¸t vµ cãgi¶i ph¸p lµ: qu¸ tr×nh chuyÓn lùc l−îng lao ®éng tõ n«ng nghiÖp sang lÜnh vùc phi n«ng nghiÖpnh− thÕ nµo? Vµ c¸c hé gia ®×nh n«ng nghiÖp ph¶i thÝch øng víi qu¸ tr×nh nµy nh− thÕ nµo? Tængquan vÒ sù chuyÓn ®æi c¬ cÊu nghÒ nghiÖp cña hé gia ®×nh n«ng nghiÖp, v× vËy sÏ chó träng ®Õnthùc tr¹ng cña qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi ®ã vµ nh÷ng dù b¸o xu h−íng cña nã trong t−¬ng lai ra sao.Cã nghÜa lµ vÒ nghÒ nghiÖp chó ý h¬n ®Õn c¸c hé gia ®×nh ®ang chuyÓn ®æi, tiÒm tµng kh¶ n¨ngchuyÓn ®æi vµ khã cã kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi. Nãi nh− vËy kh«ng cã nghÜa lµ g¹t nhãm hé phi n«ngnghiÖp khái vÊn ®Ò nghiªn cøu. V× lÏ sù chuyÓn ®æi c¬ cÊu nghÒ nghiÖp lµ ®a d¹ng, nhiÒu chiÒu.Trong thêi kú §æi Míi, cã nh÷ng hé tõ thuÇn n«ng chuyÓn h¼n sang phi n«ng, ng−îc l¹i còng cã hév× lý do nµo ®ã mµ ®ang lµ phi n«ng cã thÓ chuyÓn sang hçn hîp hoÆc thËm chÝ lµ thuÇn n«ng. MÆtkh¸c nhãm phi n«ng còng lµ ®Ých cña sù chuyÓn ®æi nªn cÇn ®−îc chó ý thÝch ®¸ng trong nghiªncøu ®èi s¸nh. Bµi viÕt nµy cè g¾ng nªu lªn nh÷ng c¶m nhËn vÒ c¸c c«ng tr×nh ®· c«ng bè h−íng vÒchñ ®Ò nãi trªn, ®−¬ng nhiªn, do sù hiÓu biÕt cßn h¹n hÑp chóng t«i chØ tËp trung ph¸t biÓu quanghiªn cøu vÒ sù chuyÓn ®æi c¬ cÊu nghÒ nghiÖp cña hé gia ®×nh n«ng nghiÖp trong qu¸ tr×nh c«ngnghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë n«ng th«n ®ång b»ng s«ng Hång. ë n«ng th«n ViÖt Nam, ngay tõ trong lÞch sö ®· tån t¹i c¬ cÊu ®a ngµnh nghÒ do c¶ hai c¬chÕ tù cung - tù cÊp vµ thÞ tr−êng kÐm ph¸t triÓn cña lµng x· truyÒn thèng. NhiÒu lµng nghÒtruyÒn thèng ë ®ång b»ng B¾c Bé tõ x−a ®· rÊt næi tiÕng nh− dÖt V¹n Phóc, rÌn §a SÜ, ®óc ®ång§¹i B¸i, gèm B¸t Trµng, ph¸o B×nh §µ... Tuy nhiªn truyÒn thèng Träng n«ng øc th−¬ng vÉn lµxuyªn suèt trong lÞch sö. §Õn nh÷ng n¨m cuèi thËp niªn 80, khi c¶ n−íc b−íc vµo c«ng cuéc ®æimíi, chuyÓn ®æi nÕn kinh tÕ ®Êt n−íc tõ tËp trung bao cÊp sang kinh tÕ thÞ tr−êng th× xu h−íng ®ad¹ng hãa c¬ cÊu nghÒ nghiÖp cña hé gia ®×nh n«ng nghiÖp míi xuÊt hiÖn thµnh mét trµo l−u vµph¸t triÓn ngµy cµng m¹nh mÏ. Tõ nh÷ng n¨m ®Çu cña thËp niªn 90, ë vïng n«ng th«n ®ång b»ngB¾c Bé, hé gia ®×nh n«ng d©n ®−îc x¸c ®Þnh lµ ®¬n vÞ tù chñ trong s¶n xuÊt - kinh doanh, v× vËy cã Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn68 C¶m nhËn vÒ sù chuyÓn ®æi c¬ cÊu lao ®éng nghÒ nghiÖp ...sù ph©n ho¸ m¹nh c¸c lo¹i hé nghÒ nghiÖp kh¸c nhau. HiÖn nay c¬ cÊu nghÒ nghiÖp cña hé gia®×nh n«ng nghiÖp ®ang tiÕp tôc chuyÓn ®æi theo h−íng gi¶m bít truyÒn thèng thuÇn n«ng, chuyÓnsang hé gia ®×nh cã ngµnh nghÒ tæng hîp (hé hçn hîp) hoÆc lµ phi n«ng nghiÖp hoµn toµn. Sè liÖukh¶o s¸t 7 tØnh trong toµn quèc n¨m 1991 cho biÕt: sè hé n«ng nghiÖp cã nghÒ phô th−êng xuyªnlµ 11,4%, sè hé n«ng nghiÖp cã nghÒ phô kh«ng th−êng xuyªn lµ: 13,0%. (1T) Tû lÖ gi÷a c¸c lo¹i hénghÒ nghiÖp ë vïng ®ång b»ng s«ng Hång nh÷ng n¨m 1990-1993 lµ hé thuÇn n«ng: Kho¶ng 30 -40%, hé hçn hîp 50 - 60% vµ hé phi n«ng 5 - 10%(2). Nh×n chung t×nh h×nh n«ng th«n c¶ n−íc th×nhãm hé thuÇn n«ng vÉn lµ chñ yÕu. Ngay c¶ ë vïng ®ång b»ng B¾c Bé th× thùc chÊt nhãm thuÇnn«ng vÉn lµ c¬ b¶n. V× lÏ ngay trong nhãm hçn hîp th× cã nhiÒu hé ®−îc tÝnh mét c¸ch h×nh thøckhi cã thªm mét nghÒ phô hoÆc ho¹t ®éng dÞch vô, chØ phÇn kh«ng ®¸ng kÓ trong c¬ cÊu thu nhËp,trong khi ho¹t ®éng n«ng nghiÖp vÉn lµ chñ yÕu. MÆt kh¸c ranh giíi vÒ b−íc chuyÓn tõ hé thuÇnn«ng sang hé hçn hîp lµ kh«ng râ rµng, kh«ng ch¾c ch¾n. §Õn thêi ®iÓm kho¶ng n¨m 1992 - 1993 th× qu¸ tr×nh ph©n ho¸ nghÒ nghiÖp ë n«ng th«n®ång b»ng B¾c Bé tiÕp tôc diÔn ra theo chiÒu h−íng gi¶m bít thuÇn n«ng, t¨ng hé kinh tÕ hçn hîpnh−ng khã ®¹t tíi phi n«ng hoµn toµn. §iÒu nµy ®−îc ph¶n ¸nh qua sè liÖu mét sè cuéc nghiªncøu ë mét sè ®iÓm ë ®ång b»ng B¾c Bé qua b¶ng biÓu sè 1. Qua 12 ®iÓm nghiªn cøu thuéc 6 tØnhB¾c Bé cho thÊy ë ®©y héi ®ñ c¸c d¹ng lµng x· n«ng th«n MiÒn B¾c. T−íng øng nh− c¸c nhãm héth× cã c¸c lo¹i lµng x· vÒ ...