Corticoid trị bệnh hô hấp, dùng thế nào?

Với những ưu điểm vượt trội mà corticoid đem lại, cũng như những tác dụng phụ nghiêm trọng mà nó gây ra, việc dùng đúng corticoid là hết sức cần thiết trong thực hành điều trị và kiểm soát các bệnh đường hô hấp... Thế mạnh của corticoid với các bệnh đường hô hấp Đứng trước các phản ứng viêm quá mức, các corticoid tỏ ra có những ưu thế vượt trội, hơn hẳn những thuốc chống viêm không steroid như paracetmol, diclophenac... ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Corticoid trị bệnh hô hấp, dùng thế nào? Corticoid trị bệnh hô hấp, dùng thế nào? Với những ưu điểm vượt trội mà corticoid đem lại, cũng như nhữngtác dụng phụ nghiêm trọng mà nó gây ra, việc dùng đúng corticoid là hếtsức cần thiết trong thực hành điều trị và kiểm soát các bệnh đường hôhấp... Thế mạnh của corticoid với các bệnh đường hô hấp Đứng trước các phản ứng viêm quá mức, các corticoid tỏ ra có nhữngưu thế vượt trội, hơn hẳn những thuốc chống viêm không steroid nhưparacetmol, diclophenac... Được sinh ra với bản chất hormon steroid, cáccorticoid được ưa chuộng trong phối hợp điều trị bệnh hen và các bệnh hôhấp khác bởi những đặc tính sau: - Ức chế tổng hợp các cytokin, chất trung gian hoá học của viêm đượccho là có vai trò quan trọng trong cơ chế gây ra các bệnh hô hấp. - Ức chế sản xuất các axit arachidonic, một chất trung gian hoá họccủa viêm được sản xuất hàng loạt trong bệnh sinh hen và viêm đường hôhấp. Nhờ giảm nồng độ các chất này mà phản ứng viêm bị chặn đứng, giảmcác triệu chứng như chảy dịch, giảm xung huyết, giảm đau, giảm sưng, giảmco thắt khí phế quản. - Ức chế giải phóng các histamin. Về ý nghĩa này, các corticoid có tácdụng chống dị ứng còn mạnh hơn cả các thuốc chống dị ứng thông thườngtác động trực tiếp vào các thụ thể histamin H1 như chlopheniramin. Nó cótác dụng mạnh trên tất cả các bệnh đường hô hấp do cơ chế dị ứng gây ra. - Giảm tính thấm thành mạch, các corticoid có tác dụng giảm nồng độcác chất trung gian hóa học của viêm, giảm số lượng các tế bào chịu tráchnhiệm trong viêm và có tác dụng giảm dịch thoát ra từ lòng mạch. Vì thế màtính năng giảm tính thấm thành mạch của corticoid có tác dụng mạnh mẽtrong việc giảm mức độ viêm trên đường hô hấp. - Làm tăng độ nhạy và tính nhạy cảm của các thụ thể catecholamin ß2.Những thụ thể này có tác dụng tiếp nhận các catecholamin làm giãn đườngthở. Sử dụng corticoid người ta thấy các thụ thể catecholamin ß2 tăng độnhạy lên rõ ràng. Và những tác dụng không mong muốn Tuy tác dụng chống viêm, chống dị ứng trong bệnh hô hấp củacorticoid khá công hiệu nhưng thực sự đó không phải là một giải pháp toànnăng bởi nó luôn kèm theo những tác dụng phụ vô c ùng nguy hiểm. Các vấnđề như nặng mặt, tăng cân và phù chỉ là những biểu hiện thông thường.Nghiêm trọng hơn đó là vấn đề loãng xương, hoại tử vô khuẩn chỏm xươngđùi do giảm tạo xương, tăng huỷ xương, giảm lắng đọng canxi vào xương,có thể mất tới 30% xương trong tổng khối lượng xương sau 3 tháng điều trị.Người ta cũng thấy hiện tượng đứt gân gót không mà do corticoid. Nếu sử dụng corticoid kéo dài thì chỉ sau một vận động bình thườngnhư lên xuống ôtô, đi bộ nhanh, lên xuống cầu thang gân gót (gân Achilles)cũngcó thể bị tổn thương. Loét và chảy máu dạ dày là những biến chứngđáng ngại trên đường tiêu hoá do nó làm giảm tổng hợp chất nhày bảo vệtrên bề mặt đường tiêu hoá. Trên hệ thống cơ quan thị giác, các coritcoidlàm đục thuỷ tinh thể, gây bệnh thiên đầu thống, làm tăng áp lực nội sọ. Đặcbiệt ở những bệnh nhân bị suy dinh dưỡng, người già, người bị suy giảmchức năng hô hấp thì vấn đề teo cơ, yếu cơ là một một vấn đề cần quan tâmkhi sử dụng corticoid trong điều trị kéo dài hoặc sử dụng corticoid với nồngđộ cao, đặc biệt khi dùng triamcinolone, betamethasone, dexamethasone. Ngoài ra, ta có thể gặp các biến chứng khác như làm nặng thêm bệnhđái tháo đường, gây rối loạn trục dưới đồi - tuyến yên - tuyến thượng thân,làm suy giảm chức năng tuyến thượng thận, làm xuất hiện các nhiễm trùngcơ hội như nhiễm nấm, nhiễm vi khuẩn, nhiễm virut, lao tái nhiễm. Dùng thế nào cho đúng? Trước hết trong lâm sàng hô hấp, corticoid được bào chế dưới 3 dạng:viên uống, dung dịch tiêm và dạng xịt. Về thời gian tác dụng thuốc đượcchia thành loại có tác dụng ngắn, trung bình và dài. Các hydrocortisone,cortisone, prednisolone, prednisone và methylprednisolone được cho là cáccorticoid có thời gian tác dụng ngắn. Triamcinolone là corticoid có thời giantác dụng trung bình. Còn betamethasone, dexamethasone là những cortioidcó tác dụng dài. Betamethasone, dexamethasone cũng là những corticoid cótác dụng mạnh nhất. Tuỳ thuộc vào loại coritcoid mà liều lượng dùng khác nhau để cóđược tác dụng chống viêm phù hợp. Nếu sử dụng quá liều chống viêm thìcác corticoid lại có thêm các tác dụng khác nữa. Bên cạnh đó, cần chú ý thờigian sử dụng corticoid nếu sử dụng theo đường uống. Nên uống corticioidvào buổi sáng vì: thứ nhất nó trùng với thời gian chế tiết ACTH của tuyếnyên nên sẽ không làm suy tuyến thượng thận, thứ hai là các corticoid ít bịgắn kết với các protein của huyết tương nên sẽ có tác dụng cao hơn. Tác dụng phụ của corticoid phụ thuộc vào liều sử dụng và thời gianđiều trị. Nếu điều trị với liều lượng thấp và thời gian ngắn (trong vòng 2tuần) thì có th ...