Đề tài Xecgây Êxênhin trong thơ Việt

Trong dòng chảy văn học Nga trên đất Việt, Xécgây Êxênhin (1895 -1925) là một trong những tác giả được nhiều người yêu mến nhất. Cũng như những tác giả văn học nước ngoài có ảnh hưởng lớn tại Việt Nam, Xécgây Êxênhin được tiếp nhận phong phú từ các lĩnh vực dịch thuật, xuất bản, nghiên cứu phê bình, giảng dạy, ảnh hưởng trong nền học thuật.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đề tài Xecgây Êxênhin trong thơ Việt JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE Social Sci., 2016, Vol. 61, No. 2, pp. 27-33 This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vn DOI: 10.18173/2354-1067.2016-0005 ĐỀ TÀI XECGÂY ÊXÊNHIN TRONG THƠ VIỆT Đào Thị Anh Lê Khoa Xã hội, Trường Cao đẳng Sư phạm Nam Định Tóm tắt. Trong dòng chảy văn học Nga trên đất Việt, Xécgây Êxênhin (1895 -1925) là một trong những tác giả được nhiều người yêu mến nhất. Cũng như những tác giả văn học nước ngoài có ảnh hưởng lớn tại Việt Nam, Xécgây Êxênhin được tiếp nhận phong phú từ các lĩnh vực dịch thuật, xuất bản, nghiên cứu phê bình, giảng dạy, ảnh hưởng trong nền học thuật. . . Độc đáo hơn, Êxênhin còn trở thành một đề tài trong thi ca Việt Nam. Trong bài báo này, chúng tôi, chúng tôi mô tả đề tài Êxênhin trong thơ Việt như một hiện tượng độc đáo trong văn học Việt Nam. Từ khóa: Đề tài Xécgây Êxênhin, thơ Việt, tiếp nhận văn học. 1. Mở đầu Xecgây Êxênhin (1895 -1925) (từ đây xin gọi là Êxênhin ) - nhà thơ Nga kiệt xuất đầu thế kỉ XX. Êxênhin như một ánh sao băng vụt qua cuộc đời và thi đàn Nga nhưng dư âm mãnh liệt nhà thơ để lại trong những vần thơ lay động lòng người thì còn mãi mãi. “Thơ Êxênhin - đó là kinh thánh của tâm hồn Nga và Êxênhin - đó chính là nước Nga, là tâm hồn và trái tim Nga” (Lời kêu gọi của Viện Đuyma quốc gia Nga năm 1995 - nhân kỉ niệm 100 năm ngày sinh Êxênhin). Trong dòng chảy văn học Nga trên đất Việt, Êxênhin là một trong những tác giả được nhiều người yêu mến. Những tác phẩm thơ đầu tiên của Êxênhin được dịch và xuất bản ở Việt Nam từ năm 1962 và rất nhanh, thơ ông trở nên quen thuộc với người đọc Việt Nam. Điều đáng ngạc nhiên là xuất hiện rất nhiều sáng tác về Êxênhin và Êxênhin trở thành một đề tài sáng tác trong thi ca Việt Nam. Những bài thơ Việt sáng tác về Êxênhin xuất hiện rải rác trong sách báo và lần đầu tiên được dịch giả Thúy Toàn tập hợp trong cuốn Thơ Exênhin (Nxb Văn học – 1995) với 15 tác phẩm của 13 nhà thơ Việt. Sau đó, trong cuốn Những kỉ niệm không dễ gì phai lạt, Nxb Văn học, Hà Nội, một số tác phẩm sáng tác về Êxênhin cũng được tuyển in tuy không nhiều về số lượng như trong cuốn Thơ Exênhin. Thúy Toàn cũng là nhà nghiên cứu đầu tiên đề cập đến khái niệm đề tài Xécgây Êxênhin trong tác phẩm Thơ Exênhin. Từ sưu tầm ban đầu của Thúy Toàn, mở rộng phạm vi khảo sát trên báo, tạp chí, sách, mạng Internet, chúng tôi đã tập hợp được 42 tác phẩm của 33 tác giả viết về Êxênhin (tính đến thời điểm tháng 10/ 2015) và nhận thấy đây là vấn đề nghiên cứu đáng quan tâm bởi sự phong phú về số lượng, sự đa dạng về nội dung và nghệ thuật của đề tài này. Ngày nhận bài: 15/4/2015. Ngày nhận đăng: 10/9/2015 Liên hệ: Đào Thị Anh Lê, e-mail: anhle7277@gmail.com 27 Đào Thị Anh Lê 2. 2.1. Nội dung nghiên cứu Đề tài Êxênhin – số lượng phong phú Số lượng sáng tác về đề tài Xécgây Êxênhin rất phong phú. Như đã nói ở trên, từ sưu tầm ban đầu của Thúy Toàn, mở rộng phạm vi khảo sát trên báo, tạp chí, sách, mạng internet, chúng tôi đã tập hợp được 42 tác phẩm của 33 tác giả viết về Êxênhin (tính đến thời điểm tháng 10/ 2015). So với sáng tác của các nhà thơ Việt về các nhà thơ nói chung và các nhà thơ Nga nói riêng như Puskin, Pautôpxki, hiện tượng sáng tác về Êxênhin là rất đáng chú ý. Đề tài Xécgây Êxênhin đã thu hút rất nhiều tác giả như Trần Đăng Khoa, Anh Chi, Nguyễn Hoa, Nguyễn Khôi, Nguyễn Mộng Sinh, Nguyệt Vũ, Hoàng Vũ Thuật, Bình Nguyên Trang. . . Có những tác giả sáng tác nhiều tác phẩm về Êxênhin. Sáng tác tới lần thứ hai như Trần Nhuận Minh (Ở làng quê Êxênhin, Trong vườn Xergây Exênin), Phùng Quán (Gửi Xécgây Êxênhin, Lá khổ sâm),Tạ Phương (Ghi bên căn nhà gỗ Esenin và bài Thay lời tựa sách tập Thơ trữ tình (2004). Nguyễn Đình Chiến có tác phẩm thơ Kônxtantinôvô và tùy bút Xécgây Êxênhin. Sáng tác tới lần thứ ba như Nguyễn Thị Hồng với ba bài Với Êxênhin (I,II, III), Thanh Thảo nhiều lần trăn trở với Êxênhin trong các tác phẩm Cây táo, Kỉ niệm về những câu thơ Nga và Gửi Xécgây Êxênhin. Đặc biệt Triệu Lam Châu sáng tác tới sáu bài thơ về Êxênhin (Mách bảo Êxênhin, Êxênhin về thăm Nà Lóa, Lời phân trần của nhà du hành vũ trụ Nga Gagarin, Lời chúc mừng của nhà thơ Nga Êxênhin, Êxênhin bên mái ngói nhà sàn và Êxênhin dự cuộc vui lày cỏ) rải rác từ năm 1996 tới năm 2013. Có thể nói, đề tài Êxênhin đã thu hút sự quan tâm của rất nhiều nhà thơ Việt, thể hiện tình yêu mãnh liệt của hồn thơ Việt với thơ và đời Êxênhin. 2.2. Đề tài Êxênhin – nguồn cảm hứng đa dạng 2.2.1. Cảm hứng về cuộc đời, số phận Êxênhin Trong đề tài Êxênhin, những chi tiết về cuộc đời, tình yêu, sự nghiệp, tài năng của nhà thơ trở thành cảm hứng cho các nhà thơ Việt trong nhiều bài thơ nhưng nhiều nhất là chân dung và cái chết của Êxênhin. Chân dung Êxênhin hiện lên sống động và chân thực từ ánh mắt buồn thăm thẳm, gương mặt đẹp, đôi môi ngậm tẩu, mái tóc lượn sóng trong các tác phẩm của Phùng Quán (Gửi Xecgây Exênhin), Tuấn Linh (Bức tranh), Phạm Khải (Người thơ không có tuổi). Với Phùng Quá ...