ĐỜI SỐNG CÁC LOÀI CHIM part 1

LỜI NÓI ĐẦU Chim có ở khắp mọi nơi trên Trái đất chúng ta, từ vùng địa cực lạnh lẽo đến các rừng rậm âm u, từ biển rộng bao la đến các đỉnh núi cao hùng vĩ, từ thành phố náo nhiệt đến các cánh đồng phẳng lặng. Ở đâu chim cũng làm cho cảnh vật thêm đẹp, thêm vui. Chúng ta yêu chim vì chim biểu hiện sự nhẹ nhàng thanh cao, sự tự do sảng khoái và cả sự bền bỉ, dẻo dai.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
ĐỜI SỐNG CÁC LOÀI CHIM part 1ĐỜI SỐNG CÁC LOÀI CHIM Võ Quý Nhà xuất bản KHOA HỌC VÀ KỸ THUẬT Hà Nội – 1978 LỜI NÓI ĐẦU Chim có ở khắp mọi nơi trên Trái đất chúng ta, từ vùng địa cực lạnh lẽo đến cácrừng rậm âm u, từ biển rộng bao la đến các đỉnh núi cao hùng vĩ, từ thành phố náonhiệt đến các cánh đồng phẳng lặng. Ở đâu chim cũng làm cho cảnh vật thêm đẹp,thêm vui. Chúng ta yêu chim vì chim biểu hiện sự nhẹ nhàng thanh cao, sự tự do sảngkhoái và cả sự bền bỉ, dẻo dai. Chim luôn luôn ở quanh ta và gợi cho chúng ta lòngyêu Tổ quốc, yêu quê hương, và chắc chắn rằng một thế giới không có cánh chimbay hay một mùa xuân không có tiếng chim hót sẽ là một sự thiếu thốn khó bù đắpđược đối với bất kỳ ai trong chúng ta. Đời sống của các loài chim luôn luôn gần gũi với chúng ta, gợi lên trong chúngta tình yêu cuộc sống, hơn nữa trong đời sống của các loài chim lại có nhiều điềulý thú, kỳ lạ hình như vượt cả ra ngoài những quy luật của tự nhiên làm cho chúngta phải suy nghĩ. Viết cuốn sách nhỏ này, chúng tôi hy vọng có thể giúp các bạn hiểu được nhữngnét cơ bản nhất về đời sống của các loài chim. Cuốn sách chắc chắn còn nhiều thiếu sót, mong các bạn vui lòng góp ý cho. Tác giả 1. CHIM CÓ NHỮNG ĐẶC ĐIỂM GÌ ? Chim sống khắp nơi trên hành tinh của nhúng ta : từ vùng núi cao đến các địacực giá lạnh, từ vùng đồng bằng đến các rừng sâu, từ các thành thị đông đúc chođến các đại dương bao la. Một số loài chim còn thâm nhập cả vào các vương quốccủa cá và lặn sâu đến vài ba chục mét. Trong tất cả các động vật bậc cao, chim lànhững động vật đẹp nhất, có tiếng hót hay nhất, được nhiều người ưa thích nhất vàđồng thời cũng cần được bảo vệ nhất. Chim được mọi người biết đến nhưng địnhnghĩa chim thế nào cho đúng cũng còn có điều cần bàn cãi. Khoảng 100 năm trước đây nhà tự nhiên học nổi tiếng người Anh là TômatHecxơli đã gọi chim là “những con bò sát treo trên không trung”. Cách định nghĩanhư vậy e có phần nào xúc phạm đến những loài chim khôn ngoan như vẹt, sáo,nhưng thật ra Hecxơli gọi chim như vậy cũng không phải là quá lời. Chim có khánhiều đặc điểm giống bò sát. Tuy nhiên chim cũng có những đặc điểm riêng biệtkhác với tất cả các nhóm động vật khác. Chim có bộ lông vũ và có đôi cánh kỳdiệu đã giúp chim chiế m lĩnh được bầu trời. Chim là nhóm động vật tương đối đồng nhất trong giới động vật. Tuy có loại baygiỏi, có loài không biết bay, có loài sống ở nước, có loài sống trên mặt đất, loài rấtlớn, loài rất bé, nhưng tất cả đều có cùng một sơ đồ cấu trúc : bộ xương chắc, xốpvà nhẹ, hàm không có răng nhưng có mỏ sừng, hai chi trước biến thành cánh, đibằng hai chân, thân phủ lông vũ, tim có 4 ngăn, máu động mạch và máu tĩnh mạchriêng biệt, bán cầu não và các giác quan, nhất là thị giác và thính giác rất phát triển. Một cách ngắn gọn ta có thể nói : chim là những động vật có xương sống đi bằnghai chân, có bộ lông vũ và hai chi trước biến thành cánh. Về mặt sinh học thì chim có hai đặc điểm chủ yếu : một mặt là tính mãnh liệt củasự trao đổi chất trong cơ thể, tính mãnh liệt của các hoạt động sống và mặt khác làsự di chuyển của chim trong không khí bằng cách bay. Chính hai đặc điểm này đãchi phối tất cả các đặc điểm sinh học của chim và cũng vì chính hai đặc điểm nàymà chim khác với các động vật có xương sống khác. Để bay được trong không khí, các cơ cánh phải hoạt động mạnh, do đó hàngngày chim phải tiêu hao rất nhiều năng lượng, sự trao đổi chất trong cơ thể chimxảy ra mãnh liệt, nhiệt độ cơ thể cố định và cao (37o8 - 45o5 C.). Tuy phổi chimkhông lớn nhưng nhờ có hệ thống túi khí và nhờ cách hô hấp kép (nghĩa là cả lúchít vào và thở ra, không khí đều đi qua phổi và đều có trao đổi khí : lần thở vào,không khí từ phía ngoài, qua phổi rồi vào túi khí và lần thở ra, không khí từ túi khíqua phổi đi ra ngoài), mà chim được cung cấp đầy đủ oxy. Mặt khác, do sự tiêuhao nhiều năng lượng mà chim cần rất nhiều thức ăn. Quá trình tiêu hóa thức ănbiến diễn rất nhanh chóng, như các loài chim ăn côn trùng, mỗi ngày phải ăn đầydạ dầy 5-6 lần mới đủ sống. Lượng thức ăn khô cần cho chim hàng ngày là 12-28%trọng lượng toàn cơ thể. Đối với chim non, lượng thức ăn cần thiết còn cao hơnnhiều, vì thế mà chim non lớn rất nhanh. Về mặt sinh sản, chim đẻ trứng tương tự như bò sát, nhưng sinh học sinh sản củachim thì phức tạp hơn bò sát nhiều. Ngoài ra chim còn có nhiều tập tính kỳ lạ, lý thú mà không thấy có ở các nhómđộng vật khác. 2. MỘT GIAI ĐOẠN LỊCH SỬ CỦA TRÁI ĐẤT Nếu như sự sống xuất hiện trên Trái đất vào khoảng ba tỷ rưỡi năm, theo nhưnhững tài liệu mới nhất hiện nay, thì chim chỉ là nhóm động vật sinh sau đẻ muộn.Trong quá trình tiến hóa của sinh vật, các loại chim đã được sinh ra từ một nhómbò sát cổ vào khoảng 200 - 300 triệu năm nay, có lẽ chậm sau các loài thú cổ ít lâu. Nhưng tại sao lại có thể xảy ra hiện tượng kỳ lạ ...