Giáo án Lịch Sử lớp 10: XÃ HỘI CỔ ĐẠI PHƯƠNG ĐÔNG

I.MỤC TIÊU BÀI HỌC 1.Về kiến thức Sau khi học song bài học, yêu cầu HS phải nắm được những vấn đề sau: - Những đặc điểm của điều kiện tự nhiên của các quốc gia phương Đông và sự phát triển ban đầu của các ngành kinh tế; từ đó thấy được ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên và nền tảng kinh tế đến quá trình hình thành nhà nước, cơ cấu xã hội, thể chế chính trị,… ở khu vực này. - Những đặc điểm của quá trình hình thành xã hội có giai cấp và...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo án Lịch Sử lớp 10: XÃ HỘI CỔ ĐẠI PHƯƠNG ĐÔNG XÃ HỘI CỔ ĐẠI PHƯƠNG ĐÔNGI.MỤC TIÊU BÀI HỌC 1.Về kiến thức Sau khi học song bài học, yêu cầu HS phải nắm được những vấn đề sau: - Những đặc điểm của điều kiện tự nhiên của các quốc gia phương Đông và sự phát triển ban đầu của các ngành kinh tế; từ đó thấy được ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên và nền tảng kinh tế đến quá trình hình thành nhà nước, cơ cấu xã hội, thể chế chính trị,… ở khu vực này. - Những đặc điểm của quá trình hình thành xã hội có giai cấp và nhà nước, cơ cấu xã hội của xã hội cổ đại phương Đông. - Thông qua việc tìm hiểu về cơ cấu bộ máy nhà nước và quyền lực của nhà vua, học sinh còn hiểu rõ thế nào là chế độ chuyên chế cổ đại. - Những thành tựu lớn về văn hoá của các quốc gia cổ đại phương Đông. 2. Về tư tưởng, tình cảm. - Thông qua bài học bồi dưỡng lòng tự về truyền thống lịch sửcủa các dân tộc phương Đông, trong đó có Việt Nam. 3. Về kỹ năng. - Biết sử dụng bản đồ để phân tích những thuận lợi, khó khăn và vai trò của các điều kiện địa lý ở các quốc gia cổ đại phương Đông.II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY HỌC - Bản đồ các quốc gia cổ đại - Bản đồ thế giới hiện nay - Tranh ảnh nói về những thành tựu văn hoá của các quốc gia cổ đại phương Đông để minh hoạ (nếu có thể sử dụng phần mềm Encarta 2005, phần giới thiệu về những thành tựu của Ai Cập cổ đại). III . TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC Bài này dạy trong 2 tiết; Tiết 1 (giảng mục1, 2, và mục 3); Tiết 2 giảng mục 4 và 5 Kiểm tra bài cũ Câu hỏi kiểm tra ở tiết 1: Nguyên nhân tan rã của xã hộinguyên thuỷ? Biểu hiện? 2. Dẫn dắt vào bài mới - Giáo viên nhận xét câu trả lời của HS, khái quát bài cũ và dẫn dắt học sinh vào bài mới và nêu nhiệm vụ nhận thức cho học sinh như sau: Trên lưu vực các dòng sông lớn ở châu á và châu Phi từ thiên niên kỷ IV TCN, cư dân phương Đông đã biết tới nghề luyện kim, làm nông nghiệp và chăn nuôi gia súc. Họ đã xây dựng các quốc gia đầu tiên của mình, đó là xã hội có giai cấp đầu tiên mà trong đó thiểu số quý tộc thống trị đa số nông dân công xã và nô lệ. Quá trình hình thành và phát triển của nhà nước ở các quốc gia cổ đại phương Đông không giống nhau, nhưng thể chế chung là chế độ quân chủ chuyên chế, mà trong đó vua là người nắm mọi quyền hành và được cha truyền, con nối. - Qua bài học này chúng ta còn biết được phương Đông là cái nôi của văn minh nhân loại, nơi mà lần đầu tiên con người đã biết sáng tạo ra chữ viết, văn học, nghệ thuật và nhiều tri thức khoa học khác. 3.Tổ chức hoạt động dạy và học trên lớp Hoạt động của thày và trò Nội dung kiến thức cần nắm Hoạt động 1: Làm việc cá nhân 1. Điều kiện - GV treo bản đồ “Các quốc gia tự nhiên và sự cổ đại” trên bảng, yêu cầu học phát triển sinh quan sát, kết hợp với kiến của các ngành thức phần 1 trong SGK trả lời câu kinh tế. hỏi: Các quốc gia cổ đại phương a. Điều kiện tự nhiên: Đông nằm ở đâu , có những thuận - Thuận lợi : đất đai phù lợi gì? - Gọi một HS trả lời , các sa màu mỡ, gần nguồn HS khác có thể bổ sung cho bạn. nước tưới, thuận lợi cho - GV tiếp tục đặt câu hỏi: Bên sản xuất và sinh sống. cạnh những thuận lợi thì có gì - Khó khăn: Dễ bị lũ lụt,khó khăn? muốn khắc phục khó gây mất mùa, ảnh hưởngkhăn cư dân phương Đông đã đến đời sống của nhânphải làm gì? dân.- GV gọi một HS trả lời, các HS - Do thuỷ lợi,..người takhác bổ sung cho bạn. đã sống quần tụ thành- GV nhận xét và chốt ý: Thuận những trung tâm quầnlợi: đất đai phù sa màu mỡ và cư lớn và gắn bó vớimềm nên công cụ bằng gỗ, đá nhau trong tổ chứccũng có thể canh tác và tạo nên công xã.Nhờ đó nhàmùa màng bội thu. nước sớm hình- Khó khăn: Dễ bị nước sông thành.nhu cầu sản xuấtdâng lên gây lũ lụt, mất mùa và và trị thuỷ, làmảnh hưởng đến cuộc sống củangười dân.- Muốn bảo vệ mùa màng và cuộcsống của mình, ngay từ đầu cưdân phương Đông đã phải đắp đê,trị thuỷ, làm thuỷ lợi. Công việcnày đòi hỏi công sức của nhiềungười, vừa tạo nên nhu cầu đểmọi người sống quần tụ, gắn bóvới nhau trong các tổ chức xã hội. b. Sự phát triển của các- GV đặt câu hỏi: Nền kinh tế ngành kinh tế.chính của các quốc gia cổ đại - Nghề nông nghiệpphương Đông? tưới nước là gốc, ngoài- GV gọi hs trả lời, các HS khác ra còn chăn nuôi và làmbổ sung. thủ công nghiệp.- GV chốt lại: Nông nghiệp tướinước, chăn nuôi và thủ côngnghiệp, trao đổi hàng hoá,…trong đó nông nghiệp tưới nước 2. Sự hình thành cáclà ngành kinh tế chính, chủ đạo quốc gia cổ đạiđã tạo ra sản phẩm dư thừa - Cơ sở hình thành: Sựthường xuyên. phát triển của sản xuấtHoạt động 3: Làm việc tập thể và dẫn tới sự phân hoá giai cấp, từ đó nhà nước ra đờicá nhân:- GV đặt câu hỏi: Tại sao chỉbằng công cụ chủ yếu bằng gỗ vàđá, cư dân trên lưu vực các dòngsông lớn ở châu á, châu Phi đãsớm xây dựng nhà nước củamình?- Cho HS thảo luận sau đó gọimột HS trả lời, các em khác bổsung cho bạn.- Do điều kiện tự nhiên thuận lợi, - Các quốc gia cổ đạisản xuất phát triển mà không cần đầu tiên xuất hiện ở Aiđợi đến khi xuất hiện công cụ Cập, Lưỡng Hà, ấn Độ,bằng sắt, trong xã hội đã xuất Quốc,…vào Trunghiện của cải dư thừa dẫn đén sự khoảng thiên niên kỷ thứphân hoá xã hội kẻ giàu, người IV- III TCNnghèo, tầng lớp quí tộc và bìnhdân . Trên cơ sở đó nhà nước đãra đời.- Các quốc gia cổ đại phươngĐông hình thành sớm nhất ở đâu?Trong khoảng thờ ...