Giáo trình -Di truyền số lượng và chọn giống vật nuôi-chương 6

Chương 6: Hiệu quả chọn lọc. Khái niệm: Hiệu quả chọn lọc ( Selection Response), ký hiệu R, là sự chênh lệch giữa giá trị kiểu hình trung bình của đời con sinh ra từ những bố mẹ được chọn lọc so với giá trị kiểu hình trung bình của toàn bộ thế hệ bố mẹ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình -Di truyền số lượng và chọn giống vật nuôi-chương 6 Di truyÒn sè l−îng vµ chän gièng vËt nu«i HiÖu qu¶ chän läc 72 Ch−¬ng 6 HiÖu qu¶ chän läc Môc tiªu chñ yÕu cña chän läc gia sóc lµ t¹o ®−îc thÕ hÖ sau cã n¨ng suÊt, chÊt l−îng s¶n phÈm cao h¬n thÕ hÖ bè mÑ. HiÖu qu¶ chän läc lµ th−íc ®o cña môc tiªu nµy. Trong ch−¬ng nµy chóng ta sÏ xem xÐt hiÖu qu¶ chän läc cïng c¸c nh©n tè ¶nh h−ëng tíi hiÖu qu¶ chän läc. 1. Kh¸i niÖm HiÖu qu¶ chän läc (Selection Response), ký hiÖu R, lµ sù chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ kiÓu h×nh trung b×nh cña ®êi con sinh ra tõ nh÷ng bè mÑ ®−îc chän läc so víi gi¸ trÞ kiÓu h×nh trung b×nh cña toµn bé thÕ hÖ bè mÑ. Li sai chän läc (Selection Differential), ký hiÖu S, lµ sù chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ kiÓu h×nh trung b×nh cña c¸c bè mÑ ®−îc chän läc so víi gi¸ trÞ kiÓu h×nh trung b×nh cña toµn bé thÕ hÖ bè mÑ. VÝ dô: Trong mét ®µn bß s÷a cã n¨ng suÊt trung b×nh 2500 kg/kú v¾t s÷a, chän ra nh÷ng bß c¸i cã n¨ng suÊt cao nhÊt; n¨ng suÊt trung b×nh cña chóng lµ 3500 kg. Con g¸i cña nh÷ng bß c¸i nµy cã n¨ng suÊt trung b×nh 2800 kg. Ta cã: HiÖu qu¶ chän läc = Trung b×nh ®êi con - Trung b×nh toµn bé bè mÑ R = 2800 kg - 2500 kg = 300 kg Li sai chän läc = Trung b×nh bè mÑ ®−îc chän läc - Trung b×nh toµn bé bè mÑ S = 3500 kg - 2500 kg = 1000 kg 2. Mèi quan hÖ gi÷a hiÖu qu¶ chän läc vµ li sai chän läc Gi¶ sö mét quÇn thÓ ®éng vËt giao phèi ngÉu nhiªn, n¨ng suÊt cña tÝnh tr¹ng theo dâi ®−îc kh«ng phô thuéc vµo giíi tÝnh. N¨ng suÊt trung b×nh cña c¸c cÆp bè mÑ, n¨ng suÊt trung b×nh cña c¸c ®êi con sinh ra tõ c¸c cÆp bè mÑ kh¸c nhau ®−îc theo dâi. C¸c cÆp sè liÖu n¨ng suÊt trung b×nh bè mÑ vµ n¨ng suÊt trung b×nh ®êi con ®−îc biÓu diÔn trªn mét trôc to¹ ®é nh− sau: y * ** y = bx R . .* * . . . . . .* * . α. . .. . . .O . S x .. H×nh 6.1. §å thÞ biÓu diÔn c¸c ®iÓm mµ to¹ ®é lµ chªnh lÖch gi÷a n¨ng suÊt trung b×nh cña bè mÑ (trôc x) vµ n¨ng suÊt trung b×nh cña ®êi con (trôc y) so víi trung b×nh cña toµn thÕ hÖ bè mÑ. Gi¸o tr×nh sau ®¹i häc Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I Hµ Néi Di truyÒn sè l−îng vµ chän gièng vËt nu«i HiÖu qu¶ chän läc 73 Gèc to¹ ®é lµ trung b×nh cña toµn bé thÕ hÖ bè mÑ. §−êng håi quy y = bx biÓu thÞ håi quy cña trung b×nh ®êi con theo trung b×nh cña bè mÑ. C¸c ®iÓm ®−îc ®¸nh dÊu * lµ c¸c bè mÑ cã n¨ng suÊt cao (®−îc chän läc). ChÖnh lÖch gi÷a trung b×nh cña c¸c bè mÑ ®−îc chän läc so víi trung b×nh toµn bé bè mÑ, theo kh¸i niÖm li sai chän läc sÏ chÝnh lµ gi¸ trÞ cña S trªn trôc Ox. Tõ S, b»ng ph−¬ng ph¸p håi quy sÏ t×m ®−îc gi¸ trÞ chÖnh lÖch gi÷a trung b×nh cña ®êi con sinh ra tõ c¸c bè mÑ ®−îc chän läc so víi trung b×nh toµn bé bè mÑ, theo kh¸i niÖm hiÖu qu¶ chän läc sÏ chÝnh lµ gi¸ trÞ R trªn trôc Oy. Do ®ã: R = tgα S do tgα = b, nªn R = bS b lµ hÖ sè håi quy trung b×nh ®êi con theo trung b×nh bè mÑ, theo c¸ch tÝnh hÖ sè di truyÒn, b = h2. R = h2S Do vËy: [6.1] HiÖu qu¶ chän läc mét tÝnh tr¹ng nhÊt ®Þnh b»ng tÝch cña hÖ sè di truyÒn víi li sai chän läc cña tÝnh tr¹ng ®ã. Trong mét thùc nghiÖm kh¶o s¸t sè l−îng l«ng bông cña ruåi dÊm, Clayton (1957) x¸c ®Þnh ®−îc hÖ sè di truyÒn cña tÝnh tr¹ng nµy b»ng 0,52 vµ c¸c kÕt qu¶ sau: ThÕ hÖ TB c¸c quan s¸t TB c¸c c¸ thÓ chän läc Li sai chän läc R−íc tÝnh Rquan s¸t Bè-MÑ 35,3 40,6 5,3 2,8 Con 37,9 2,6 C¸c tÝnh to¸n cô thÓ nh− sau: S = 40,6 - 35,3 = 5,3 R−íc tÝnh = 0,52 x 5,3 = 2,8 Rquan s¸t = 37,9 - 35,3 = 2,6 Li sai chän läc phô thuéc vµo tû lÖ chän läc (tû lÖ c¸c c¸c bè mÑ ®−îc chän läc so víi tæng sè bè mÑ) vµ ®é lÖch tiªu chuÈn kiÓu h×nh cña tÝnh tr¹ng chän läc. H×nh 6.2. HiÖu qu¶ chän läc phô thuéc vµo tû lÖ chän läc vµ ®é lÖch tiªu chuÈn kiÓu h×nh cña tÝnh tr¹ng. §¬n vÞ tÝnh cña li sai chän läc lµ ®é lÖch tiªu chuÈn kiÓu h×nh (a): Chän läc 50%, σP = 2, S = 1,6 (b): Chän läc 20%, σP = 2, S = 2,8 (c): Chän läc 20%, σP = 1, S = 1,4 Gi¸o tr×nh sau ®¹i häc Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I Hµ Néi Di truyÒn sè l−îng vµ chän gièng vËt nu«i HiÖu qu¶ chän läc 74 §Ó gi¶m bít c¸c kh¸i niÖm vÒ c¸c yÕu tè ¶nh h−ëng tíi hiÖu qu¶ chän läc, ng−êi ta tiªu chuÈn ho¸ li sai chän läc theo ®é lÖch tiªu chuÈn kiÓu h×nh cña tÝnh tr¹ng chän läc, do vËy h×nh thµnh mét kh¸i niÖm míi ®ã lµ c−êng ®é chän läc, ký hiÖu i: S i= σP Do ®ã: S = iσ, thay vµo c«ng thøc [6.1]: R = h2 i σ P [6.2] Cã thÓ quan s¸t mèi quan hÖ gi÷a hiÖu qu¶ chän läc vµ li sai chän läc qua s¬ ®å sau: ThÕ hÖ bè mÑ S ThÕ hÖ con R H×nh 6.3. Mèi quan h ...