Giáo trình thiết bị lái tàu thủy

Tham khảo sách giáo trình thiết bị lái tàu thủy, kỹ thuật - công nghệ, cơ khí - chế tạo máy phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình thiết bị lái tàu thủy ------ Giáo trìnhthiết bị lái tàu thủySimpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com Ch¬ng 1 ThiÕt bÞ l¸i 1.1. Kh¸i niÖm chung vÒ thiÕt bÞ l¸i tµu thuû Mét trong nh÷ng tÝnh n¨ng c¬ b¶n cña tµu thuû ®ã lµ tÝnh ¨n l¸i. TÝnh ¨n l¸i cña tµu thuû lµ kh¶ n¨ng gi÷ nguyªn hoÆc thay ®æi híng ®i theo ý muèn cña ngêi l¸i tµu. 1.1.1. Kh¸i niÖm Trªn c¸c tµu tù hµnh (ngay c¶ mét sè tµu kh«ng tù hµnh) ngêi ta thêng trang bÞ c¸c thiÕt bÞ l¸i ®Ó ®¶m b¶o tÝnh ¨n l¸i cho tµu ë bÊt kú tr¹ng th¸i nµo trong suèt qu¸ tr×nh hµnh h¶i TÝnh ¨n l¸i cña tµu gåm hai tÝnh chÊt: tÝnh æn ®Þnh híng ®i vµ tÝnh quay vßng. TÝnh æn ®Þnh híng ®i lµ kh¶ n¨ng tµu gi÷ nguyªn hoÆc thay ®æi híng chuyÓn ®éng. TÝnh quay vßng lµ kh¶ n¨ng thay ®æi híng chuyÓn ®éng vµ ®îc m« t¶ bëi quü ®¹o cong khi bÎ l¸i. Hai tÝnh chÊt nµy m©u thuÉn víi nhau, mét con tµu cã tÝnh æn ®Þnh híng ®i tèt th× sÏ cã tÝnh quay vßng tåi vµ ngîc l¹i. V× vËy ph¶i tuú thuéc vµo tõng lo¹i tµu (c«ng dông vµ chøc n¨ng), tõng vïng ho¹t ®éng mµ ngêi ta u tiªn cho 1 trong 2 tÝnh chÊt trªn khi thiÕt kÕ. VÝ dô, khi tµu ch¹y ë vïng ho¹t ®éng kh«ng h¹n chÕ (tµu biÓn) do ®iÒu kiÖn kh«ng gian ho¹t ®éng kh«ng h¹n chÕ, ®Ó ®¶m b¶o cho thêi gian hµnh tr×nh th× ph¶i u tiªn cho tÝnh æn ®Þnh híng ®i cßn ®èi víi tµu cã vïng ho¹t ®éng h¹n chÕ (tµu s«ng) th× ngîc l¹i. TÝnh ¨n l¸i còng phô thuéc vµo c¸c bé phËn cè ®Þnh, æn ®Þnh kh¸c nh: ki h«ng, ki ®u«i, gi¸ ch÷ nh©n (X) hoÆc ch÷ Y, sè lîng vµ chiÒu dµi chong chãng, ®o¹n trôc chãng chãng, sè b¸nh l¸i còng nh c¸c thiÕt bÞ kh¸c. Trªn tµu ®Ó ®¶m b¶o tÝnh ¨n l¸i, ngêi ta cã thÓ bè trÝ nhiÒu lo¹i thiÕt bÞ l¸i ho¹t ®éng ®éc lËp hoÆc phèi hîp nh: b¸nh l¸i, ®¹o lu ®Þnh híng xoay, chãng chãng (tµu l¾p nhiÒu chong chãng), thiÕt bÞ phôt níc, ch©n vÞt, v.v. nhng phæ biÕn nhÊt lµ b¸nh l¸i vµ ®¹o lu ®Þnh híng xoay v× ®ã lµ nh÷ng thiÕt bÞ dÔ chÕ t¹o, gi¸ thµnh rÎ, lµm viÖc tin cËy vµ hiÖu qu¶ cao. B¸nh l¸i lµ mét vËt thÓ d¹ng c¸nh tÊm ph¼ng hoÆc d¹ng cã pr«fin tho¸t níc nhóng ch×m trong níc, cßn ®¹o lu ®Þnh híng xoay lµ mét vËt thÓ h×nh trô tr ßn xoay cã d¹ng pr«fin tho¸t níc theo chiÒu däc trôc cña nã, bao quanh chong chãng ë phÝa sau th©n tµu. 1.1.2. Ph©n lo¹i b¸nh l¸i 1.1.2.1. Ph©n lo¹i theo h×nh d¹ng pr«fin cã B¸nh l¸i tÊm B¸nh l¸i tho¸t níc 1.1.2.2. Ph©n lo¹i theo vÞ trÝ ®Æt trôc l¸i 6Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com B¸nh l¸i c©n b»ng lµ b¸nh l¸i mµ trôc l¸i chia b¸nh l¸i ra 2 phÇn. B¸nh l¸i kh«ng c©n b»ng lµ b¸nh l¸i n»m vÒ mét phÝa cña trôc l¸i B¸nh l¸i b¸n c©n b»ng 7Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com 8Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com H×nh 1.1. S¬ ®å ph©n lo¹i b¸nh l¸i. 1.1.2.3. Ph©n lo¹i theo sè gèi ®ì trªn trôc l¸i S¬ ®å 1, c¸c b¸nh l¸i cã 1 æ ®ì trªn b¸nh l¸i trë lªn S¬ ®å 2, c¸c b¸nh l¸i cã 2 æ ®ì trªn b¸nh l¸i S¬ ®å 3, b¸nh l¸i kh«ng cã æ ®ì trªn b¸nh l¸i Trong c¸c s¬ ®å trªn ®îc bæ sung c¸c d¹ng ®¹o lu xoay 1.1.2. VÞ trÝ ®Æt trôc l¸i NÕu trªn tµu cã bè trÝ chong chãng th× tèt nhÊt nªn ®Æt b¸nh l¸i phÝa sau vµ ë gi÷a luång níc do chong chãng ®Èy ra ®Ó lµm t¨ng hiÖu qu¶ lµm viÖc cña b¸nh l¸i. Víi ®u«i tµu cã l¾p mét chong chãng th× b¸nh l¸i, sèng l¸i, ki ®ì l¸i t¹o thµnh khung gi¸ l¸i:lµ kho¶ng kh«ng gian ®Ó l¾p chong chãng võa ®ñ, trÞ sè c¸c khe hë cña khung gi¸ l¸i chän theo b¶ng sau: Trong b¶ng 1.1, KT - hÖ sè t¶i cña chong chãng; D - ®êng kÝnh chong chãng; tmax- chiÒu dµy lín nhÊt cña fr«fin b¸nh l¸i; bP - chiÒu réng b¸nh l¸i;  - nöa gãc tiÕp tuyÕn cña sèng ®u«i víi mÆt ph¼ng ®èi xøng cña tµu. 9Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com C¸c gi¸ trÞ trong b¶ng 1.1 lµ gi¸ trÞ nhá nhÊt. Trong thùc tÕ sö dông, ®Ó gi¶m chÊn ®éng ë vïng ®u«i, c¸c gi¸ trÞ ®ã (a, b, c, d) cã thÓ ®îc lÊy t¨ng lªn mét Ýt. Tuy nhiªn khe hë a kh«ng nªn lÊy qu¸ lín, nÕu kh«ng sÏ lµm gi¶m hiÖu suÊt lµm viÖc cña b¸nh l¸i. B¶ng 1.1. KÝch thíc c¬ b¶n cña khung gi¸ l¸i tµu mét chong chãng. T.T Tªn t¸c gi¶ a b c d ®Ò nghÞ 1 BÓ thö Hµ (0,08 - 0,12).D (0,15- 0,2).D (0,1- 0,12) ...