GS.TS.NGND NGUYỄN TÀI CẨN

GS. Nguyễn Tài Cẩn Cùng với GS Đào Duy Anh và GS Hoàng Xuân Hãn, GS Nguyễn Tài Cẩn là một trong ba nhà nghiên cứu Việt ngữ học (tính đến thời điểm này) được nhận Giải thưởng Hồ Chí Minh. GS Nguyễn Tài Cẩn cũng là người được giới nghiên cứu đánh giá cao trong các lĩnh vực Ngữ pháp tiếng Việt; Nghiên cứu chữ Nôm và chữ quốc ngữ; Lịch sử và phương ngữ tiếng Việt…
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
GS.TS.NGND NGUYỄN TÀI CẨN GS.TS.NGND NGUYỄN TÀI CẨN (02/5/1926 – 25/02/2011)GS. Nguyễn Tài CẩnCùng với GS Đào Duy Anh và GS Hoàng Xuân Hãn, GS Nguyễn Tài Cẩn là một trongba nhà nghiên cứu Việt ngữ học (tính đến thời điểm này) được nhận Giải thưởng Hồ ChíMinh. GS Nguyễn Tài Cẩn cũng là người được giới nghiên cứu đánh giá cao trong cáclĩnh vực Ngữ pháp tiếng Việt; Nghiên cứu chữ Nôm và chữ quốc ngữ; Lịch sử và phươngngữ tiếng Việt…1. Sơ lược về tiểu sửGiáo sư Nguyễn Tài Cẩn sinh ngày 02/5/1926 (năm Bính Dần) tại làng Thượng Thọ (naythuộc xã Thanh Văn), Thanh Chương, Nghệ An. Ông mất ngày 25/02/2011 tại Moskva(Nga).Lúc nhỏ, ông tiếp thụ Hán học trong một gia đình Nho học, sau đó theo học các trườngQuốc học Vinh và Quốc học Huế.Sau Cách mạng Tháng Tám, ông đã tham gia các công tác kháng chiến tại Nghệ An, làđảng viên từ năm 1949.Ông bắt đầu dạy học từ năm 1949. Năm 1952, ông được bổ nhiệm làm trợ lí Đại học lớpđầu tại Liên khu Bốn, năm 1953–1954 là Trưởng phòng chuyên môn của Khu Giáo dụcLiên khu Bốn.Từ năm 1955 đến năm 1960 ông được Bộ Giáo dục cử làm chuyên gia Việt ngữ học đầutiên của nước ta tại Liên Xô (Trường Đại học Tổng hợp Leningrad). Năm 1960 ông bảovệ thành công luận án Phó Tiến sĩ Ngữ văn đầu tiên của Việt Nam tại Liên Xô về Ngônngữ học với đề tài Từ loại Danh từ tiếng Việt. Từ năm 1961 đến năm 1971 ông làm Chủnhiệm Bộ môn Ngôn ngữ học, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội. Năm 1980 ông đượcNhà nước phong học hàm Giáo sư. Trong các năm 1982, 1988–1990, ông được mời thỉnhgiảng tại Trường Đại học tổng hợp Paris 7, năm 1991 tại Viện Đại học Cornell (Hoa Kì).Năm 2000 Giáo sư Nguyễn Tài Cẩn đã được Nhà nước tặng giải thưởng Hồ Chí Minh vềcác công trình Ngữ pháp và Lịch sử tiếng Việt.Giáo sư Nguyễn Tài Cẩn là một trong những chuyên gia đầu ngành của Ngôn ngữ họcnước ta, ông đã đào tạo rất nhiều thế hệ sinh viên, nghiên cứu sinh chuyên ngành Ngônngữ học, Việt ngữ học, Hán Nôm, bồi dưỡng rất nhiều cán bộ chuyên môn nay đã trưởngthành. Ông có công lớn trong việc xây dựng chuyên ngành Ngôn ngữ học tại Trường Đạihọc Tổng hợp Hà Nội, nay là Khoa Ngôn ngữ học của Trường Đại học Khoa học Xã hộivà Nhân văn, thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội.Trong lĩnh vực nghiên cứu, Giáo sư Nguyễn Tài Cẩn là một chuyên gia Ngôn ngữ học amhiểu sâu sắc nhiều lĩnh vực, đặc biệt là Việt ngữ học và Hán-Nôm, ông là người thôngthái các phương diện đồng đại và lịch đại trong nhiều địa hạt (ngữ pháp, ngữ âm, từnguyên, văn tự) và đã dành nhiều thời gian để viết các giáo trình và chuyên khảo. Các tácphẩm chính của ông đã được xuất bản là:  Từ loại danh từ tiếng Việt (1975)  Ngữ pháp tiếng Việt (1975, 1977, 1996)  Nguồn gốc và sự hình thành cách đọc Hán Việt (1979, 2000)  Một số vấn đề về chữ Nôm (1983)  Ngữ âm lịch sử tiếng Việt (1995)Giáo sư Nguyễn Tài Cẩn còn là tác giả của nhiều bài báo khoa học xuất bản ở trong vàngoài nước, nhiều báo cáo khoa học ở các Hội nghị Khoa học Quốc tế.2. Các sách đã xuất bản 1. Từ loại Danh từ trong tiếng Việt hiện đại. Nxb Khoa học Xã hội, 1975. 2. Ngữ pháp tiếng Việt: Tiếng – Từ ghép – Đoản ngữ. Nxb Đại học và Trung học Chuyên nghiệp, 1975. Nxb Đại học Quốc gia (tái bản nhiều lần). 3. Nguồn gốc và quá trình hình thành cách đọc Hán Việt. Nxb Khoa học Xã hội, 1979. Nxb Đại học Quốc gia (tái bản nhiều lần). 4. Một số vấn đề về chữ Nôm. Nxb Đại học và Trung học chuyên nghiệp, 1985. 5. Giáo trình lịch sử ngữ âm tiếng Việt (sơ thảo). Nxb Giáo dục, 1995. 6. Ảnh hưởng Hán văn Lí Trần qua thơ và ngôn ngữ thơ Nguyễn Trung Ngạn. Nxb Giáo dục, 1998. 7. Tìm hiểu kĩ xảo hồi văn liên hoàn trong bài Vũ trung sơn thuỷ của Thiệu Trị. Nxb Thuận Hoá, 1998. 8. Một số chứng tích về ngôn ngữ, văn tự và văn hoá. Nxb Đại học Quốc gia, 2001. 9. Tư liệu Truyện Kiều: Bản Duy Minh Thị 1872. Nxb Đại học Quốc gia, 2002. 10. Tư liệu Truyện Kiều: Từ bản Duy Minh Thị đến bản Kiều Oánh Mậu. Trung tâm Nghiên cứu Quốc học. Nxb Văn học, 2004. Cố GS Nguyễn Tài Cẩn 19 năm “sửa” bài Nam Quốc Sơn Hà!Nhìn ra sai sót của mình và cho tới khi nhắm mắt vẫn băn khoăn tìm cách dịch nghĩa câucuối trong bài thơ chữ Hán Nam quốc sơn hà - câu chuyện về cố GS Nguyễn Tài Cẩn đãthật sự làm nhiều người xúc động trong cuộc hội thảo về ông mang tên Tưởng nhớ GSNguyễn Tài Cẩn (diễn ra tại Hà Nội vào hôm qua, 26/3/2011).1. Câu chuyện về thầy mình và cơ duyên với bài thơ Nam quốc sơn hà (vẫn được coi làcủa Lý Thường Kiệt) do ông Nguyễn Hùng Vĩ (giảng viên Trường ĐH Quốc gia Hà Nội)kể lại. Theo đó, GS Nguyễn Tài Cẩn chính là người đầu tiên đưa ra những kiến giải mớivề nội dung câu thơ cuối trong bài thơ lịch sử này. Bởi bài thơ thất ngôn này có cách ngắtnhịp 4-3 trong 3 câu đầu, trong khi câu thơ cuối chỉ đọc theo kiểu “phá cách” bằng nhịp 3-4 thì mới có nghĩa như chúng ta vẫn hiểu. (Nhữ đẳng hành/khan thủ bại hư - tạm dịchChúng bay sẽ bị đánh tơi bời).Giảng viên Nguyễn Hùng Vĩ kể: Năm 1979, khi tham dự một c ...