Hóa dược - dược lý III ( Dược lâm sàng ) part 8

heo dõi chặt chẽ bệnh nhân. Không ngừng thuốc đột ngột mà phải giảm liều từ từ. Nên dùng chế độ uống 1 lần mỗi ngày, vào buổi sáng khoảng 6 - 8 giờ. Khi cần điều trị kéo dài nhiều tháng, nên áp dụng lối điều trị cách ngày khi bệnh đã ổn định và đã xác định được mức liều duy trì.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hóa dược - dược lý III ( Dược lâm sàng ) part 8dâi bÖnh nh©n chÆt chÏ vµ xö lý sím hoÆc ngõng thuèc kÞp thêi lµ biÖn ph¸pquan träng ®Ó gi¶m tû lÖ tai biÕn.1.2.5. Suy th−îng thËn cÊp Suy th−îng thËn cÊp lµ mét tai biÕn ®¸ng ng¹i khi dïng corticoid,th−êng x¶y ra khi dïng liÒu cao, kÐo dµi. Còng th−êng gÆp suy th−îng thËnkhi sö dông d¹ng chÕ phÈm cã t¸c dông kÐo dµi (K-cort). §Ó tr¸nh suyth−îng thËn cÊp, cÇn l−u ý: − Theo dâi chÆt chÏ bÖnh nh©n. − Kh«ng ngõng thuèc ®ét ngét mµ ph¶i gi¶m liÒu tõ tõ. − Nªn dïng chÕ ®é uèng 1 lÇn mçi ngµy, vµo buæi s¸ng kho¶ng 6 - 8 giê. − Khi cÇn ®iÒu trÞ kÐo dµi nhiÒu th¸ng, nªn ¸p dông lèi ®iÒu trÞ c¸ch ngµy khi bÖnh ®· æn ®Þnh vµ ®· x¸c ®Þnh ®−îc møc liÒu duy tr×.1.2.6. Héi chøng Cushing do thuèc BiÓu hiÖn dÔ nhËn thÊy nhÊt lµ hiÖn t−îng “bÐo” kh«ng c©n ®èi do rèilo¹n ph©n bè mì: Khu«n mÆt mÆt tr¨ng, g¸y “tr©u”, bÐo nöa th©n trªnnh−ng 2 ch©n l¹i teo c¬. C¸c rèi lo¹n sinh dôc, t©m thÇn, t¨ng huyÕt ¸p,lo·ng x−¬ng... còng lµ nh÷ng triÖu chøng cña bÖnh Cushing. Nguyªn nh©ng©y Cushing lµ do sö dông corticoid liÒu cao kÐo dµi (l¹m dông thuèc hoÆcb¾t buéc ph¶i dïng trong mét tr¹ng th¸i bÖnh lý nµo ®ã). ViÖc ngõng thuèc trong tr−êng hîp nµy vÉn ph¶i tu©n theo qui t¾cgi¶m liÒu tõng bËc chø kh«ng ®−îc ngõng ®ét ngét. Sau khi ngõng thuèc,nÕu bÖnh t¸i ph¸t th× nªn sö dông c¸c thuèc ®Æc hiÖu ®iÒu trÞ triÖu chøng tèth¬n lµ quay l¹i dïng corticoid; vÝ dô gi¶i quyÕt hen b»ng thuèc gi·n phÕqu¶n, gi¶m ®au khíp b»ng thuèc chèng viªm kh«ng steroid...1.2.7. T¸c dông phô do dïng corticoid t¹i chç C¸c d¹ng b«i ngoµi hoÆc nhá m¾t - mòi cã chøa corticoid rÊt nhiÒu. TaibiÕn th−êng gÆp bao gåm: Teo da, x¬ cøng b×, viªm da öng ®á, môn trøng c¸hoÆc béi nhiÔm nÊm vµ vi khuÈn, virus. HiÖn t−îng chËm liÒn sÑo kh«ng chØgÆp víi d¹ng b«i ngoµi mµ c¶ khi dïng ®−êng toµn th©n. §ôc thuû tinh thÓ(cataract) hoÆc t¨ng nh·n ¸p (glaucom) hay gÆp khi dïng d¹ng nhá m¾t vµdo ®ã trªn nh·n thuèc cã chøa corticid ph¶i ghi chèng chØ ®Þnh cho nh÷ngtr−êng hîp nµy. C¸c biÖn ph¸p gi¶m t¸c dông phô trong tr−êng hîp nµy lµ: − Kh«ng ®−îc nhá m¾t c¸c chÕ phÈm chøa GC khi nhiÔm virus hoÆc nÊm. − H¹n chÕ b«i kÐo dµi vµ kh¸m kü bÖnh nh©n tr−íc khi kª ®¬n. − Sóc miÖng sau khi x«ng häng b»ng corticoid ®Ó tr¸nh nÊm miÖng. − Kh«ng tù ý dïng thuèc lµ biÖn ph¸p tèt nhÊt ®Ó gi¶m t¸c dông phô nµy. 1271.3. Chèng chØ ®Þnh − LoÐt d¹ dµy t¸ trµng tiÕn triÓn. − C¸c tr−êng hîp nhiÔm nÊm − C¸c tr−êng hîp nhiÔm virus. − Tiªm chñng b»ng vaccin sèng.2. Thuèc chèng viªm kh«ng steroid (NSAID)2.1. §¹i c−¬ng Thuèc chèng viªm kh«ng steroid ®−îc viÕt t¾t b»ng tiÕng Anh lµNSAIDs (Non Steroidal Anti Inflammatory Drugs) lµ mét nhãm cã cÊu trócho¸ häc rÊt ®a d¹ng. VÒ c−êng ®é chèng viªm th× nhãm nµy kÐm c¸c chÊtglucocorticoid nh−ng t¸c dông kh«ng mong muèn Ýt h¬n, ®Æc biÖt lµ kh«ng cãc¸c t¸c dông phô nghiªm träng nh− rèi lo¹n t©m thÇn, sinh dôc, t¨ngglucose - m¸u. Trë ng¹i lín nhÊt cña nhãm nµy g©y loÐt d¹ dµy t¸ trµngnÆng h¬n nhãm glucocorticoid, trong ®ã loÐt d¹ dµy gÆp nhiÒu h¬n t¸ trµng.§©y lµ nhãm thuèc chèng viªm ®−îc dïng rÊt réng r·i, ®−îc chØ ®Þnh víi mäithÓ viªm vµ c¸c tr−êng hîp ®au kh«ng cã viªm. Ba t¸c dông ®−îc sö dôngréng r·i trong ®iÒu trÞ cña nhãm thuèc nµy lµ chèng viªm, gi¶m ®au vµ h¹sèt. PhÇn nµy ®· ®−îc häc ë häc phÇn Ho¸ d−îc - d−îc lý I vµ II. Häc phÇnnµy sÏ ®Ò cËp ®Õn gi¶i quyÕt t¸c dông kh«ng mong muèn nh»m phôc vô chomôc tiªu sö dông thuèc an toµn. B¶ng 10.2. Mét sè chÊt chèng viªm kh«ng steroid t 1/2 LiÒu tèi ®a/1 lÇn LiÒu tèi ®a/24h Tªn quèc tÕ (h) (mg*) (mg*) Aspirin 3-9 500 3900 Diclofenac 1-2 25 - 50 150 Indometacin 4,5 25 - 50 150 Sulindac 16,4 100 - 200 400 Ibuprofen 1-2 200 - 400 1.200 Naproxen 13 550 1.375 Meloxicam 20 7,5 15 Piroxicam 50 10 - 20 40 Tenoxicam 70 20 20 Celecoxib 11,2 100-200 800 Rofecoxib** 17 12,5 25Ghi chó: * LiÒu dµnh cho ng−êi lín ** §· rót khái thÞ tr−êng 9/2004.1282.2. T¸c dông kh«ng mong muèn vµ c¸ch kh¾c phôc2.2.1. LoÐt d¹ dµy - t¸ trµng TÊt c¶ c¸c NSAID ®Òu cã t¸c dông phô liªn quan ®Õn chÝnh c¬ chÕ t¸cdông cña thuèc: Do øc chÕ men cyclo-oxygenase (COX), lµm gi¶m sù t¹oprostaglandin nªn cã thÓ g©y loÐt d¹ dµy t¸ trµng. C¸c t¸c dông phô nµy gÆpc¶ khi dïng b»ng ®−êng tiªm, ®Æt hËu m«n hoÆc b«i ngoµi trªn diÖn réng.LoÐt d¹ dµy kÌm xuÊt huyÕt gÆp nhiÒu h¬n nÕu sö dông thuèc b»ng ®−ênguèng. Ngoµi c¬ chÕ t¸c dông th«ng qua øc chÕ COX-1, t¸c dông g©y loÐt cßndo ®é tan thÊp trong m«i tr−êng dÞch vÞ t¹o kh¶ n¨ng kÝch øng cao lªn niªmm¹c d¹ dµy t¸ trµng, ®Æc biÖt lµ d¹ dµy. §Ó gi¶m bít c¸c t¸c dông phô trªn èng trªn tiªu hãa cã thÓ cã c¸c c¸chxö lý sau: − T¹o viªn bao tan trong ruét, lo¹i viªn nµy ph¶i uèng xa b÷a ¨n nÕu lµ bao c¶ viªn (vÝ dô viªn Aspirin pH 8). − T¹o viªn sñi bät hoÆc c¸c d¹ng uèng cã thÓ hßa tan thµnh dung dÞch tr−íc khi uèng (vÝ dô gãi bét Aspegic). − L−îng n−íc uèng ph¶i lín (200 ml - 250 ml). − HiÖn nay, ...