Hoằng Nghị Đại Vương - Thân phụ Thái sư Trần Thủ Độ 4

Hoằng Nghị Đại Vương - Thân phụ Thái sư Trần Thủ Độ 4Dạy dân trồng dâu, chăn tằm dệt vải và mở chợ Quan sát đồng đất khu Bến Trấn xưa, Phương La - Xuân La - Trác Dương nay, ta thấy đó là vùng đất phù sa được các con sông bao quanh bồi đắp mà tạo thành. Loại đất thổ nhưỡng này, từ khi mới được khai khẩn đã thích hợp với hai loại cây trồng chính là: Lúa và dâu. Từ lâu đời, người dân Phương La và kể cả một số làng lân cận đều ghi...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Hoằng Nghị Đại Vương - Thân phụ Thái sư Trần Thủ Độ 4 Hoằng Nghị Đại Vương - Thân phụ Thái sư Trần Thủ Độ 4 Dạy dân trồng dâu, chăn tằm dệt vải và mở chợ Quan sát đồng đất khu Bến Trấn xưa, Phương La - Xuân La - Trác Dương nay,ta thấy đó là vùng đất phù sa được các con sông bao quanh bồi đắp mà tạo thành.Loại đất thổ nhưỡng này, từ khi mới được khai khẩn đã thích hợp với hai loại câytrồng chính là: Lúa và dâu. Từ lâu đời, người dân Phương La và kể cả một số làng lân cận đều ghi nhớ: CụTrần Hoằng Nghị là người đã truyền dạy cho dân làng biết trồng dâu nuôi tằm,ươm tơ dệt vải lụa. Đương nhiên, cũng cần nói rõ, Trần Hoằng Nghị chỉ là ngườiđem nghề dệt vải lụa dạy cho người dân nơi đây, chứ không phải là Ông Tổ nghềdệt tại Phương La. Nghề dệt sợi bông và sợi tơ tằm đã phát triển tại nước ta từ lâuđời. Sử sách xưa còn để lại cho ta nhiều dấu ấn về các loại cây này: Sách Hán Thưviết; “Người Lạc Việt biết trồng dâu nuôi tằm”. Sách An Nam chí l ược và AnNam chí (nguyên) đều chép: “Mỗi năm có hai vụ lúa và 8 lứa tằm, dâu gai có đầyđồng nội”. Sứ giả nhà Nguyên là Trần Phu (Trần Cương Trung) ghi chép trong tậpAn Nam tức sự: “Những vườn dâu nho nhỏ, mỗi nhà có năm, ba mẫu”. Vào đầu thế kỷ XV, khi viết bộ D ư địa chí làm sách giáo khoa địa lý để dạy vịvua nhỏ Lê Thái Tông (1435), Nguyễn Trãi cho biết: “Cả lộ (Sơn Nam) nhiều vảinhỏ (10). Lộ Sơn Nam đầu thời Lê gồm đất các tỉnh Hà Nam, Hưng Yên, TháiBình, Nam Định ngày nay. Nghề dệt vải nhỏ nói ở đây, chính là nghề dệt vải, nghềthủ công truyền thống tồn tại trong các làng quê Việt Nam. Sự phát triển thủ công nghiệp vừa là nguyên nhân, vừa là kết quả cho việc mởrộng sự trao đổi hàng hoá. Khá nhiều các loại chợ: chợ thôn, chợ huyện, chợchính, chợ xép, chợ phiên, chợ chiều... mở ra khắp nơi ở nông thôn, chứng tỏ sựtrao đổi hàng hoá nhộn nhịp giữa các làng xã. Hoạt động này không thể không baogồm và chịu sự tác động của thủ công nghiệp. Chúng ta thấy qui luật của sự phát triển thủ công nghiệp và kinh tế hàng hoá nóitrên, cũng từng chi phối đời sống của người dân làng Mẹo dưới thời cụ TrầnHoằng Nghị. Ngày nay, hầu hết người dân Phương La đều ghi nhớ và kể rất rõ câuchuyện cụ Trần Hoằng Nghị đã nhận lời thách đố của dân làng Then (Trác Dương)chỉ với một gánh trên vai, mà gánh được toàn bộ ngôi chợ (bao gồm mọi mặthàng, từ rau, thịt cá, gạo đến nồi niêu, vải vóc... thứ nào ra thứ ấy) về đặt tại làngMẹo. Từ đấy, làng Then mất chợ, và làng Mẹo thì có chợ như ngày nay. Chúng tôicho rằng đây là một câu chuyện huyền thoại đẹp về một nhân vật có t ài năng trácviệt là Trần Hoằng Nghị. Tuy nhiên, mọi câu chuyện thần thoại này hay huyền tích, nếu bóc tách đi cáiphần hoang đường phủ bên ngoài, chúng ta sẽ phát hiện ra hạt nhân hợp lý của nó.Vây, câu chuyện gánh chợ của cụ Trần Hoằng Nghị thực chất phản ánh một sựthực lịch sử gì? Chúng tôi tán thành cách lý giải của nhà nghiên cứu văn hoá NgôXuân Thông về vấn đề trên. Khi về điền dã nghiên cứu tại làng Then (TrácDương), ông Ngô Xuân Thông cho biết ở làng này còn vết tích các lò gốm cổ còndấu tích của miếu thờ Bà Chúa Lò (tức chủ các lò gốm trước kia). Vào cuối thờiLý, khi nghề gốm sứ tại làng Then phát triển, một chợ làng được hình thành, gọi làChợ Lò (vì toạ lạc bên các lò gốm). Nhưng việc nghề dệt vải lụa của làng Mẹophát triển mạnh, cùng với việc làm ăn sa sút của nghề gốm tại làng Then, một quyluật kinh tế tự nhiên đã đưa tới hệ quả tất yếu là xảy ra việc “chuyển chợ” từ đâyvề bên Mẹo. Chợ Mẹo giữ vị trí trung tâm trao đổi hàng hoá của cả vùng đất vì nóđược đặt tại một làng có đời sống kinh tế khá cao, nhu cầu tiêu thụ mạnh hơn làngThen và kể cả làng Xuân La. Nhưng vì sao, người dân lại gắn việc chuyển chợ từThen sang Mẹo cho cụ Trần Hoằng Nghị? Điều đó, theo chúng tôi có thể giải thíchbởi hai lý do: - Từ nguyên dân gian muốn giải thích từ “Mẹo”, tên làng mình,nhưng không hiểu là gì? nên họ đã tạo ra câu chuyện “mưu mẹo gánh chợ” củaTrần Hoằng Nghị để cắt nghĩa chữ Mẹo, nhằm thoả mãn phần nào nhu cầu hiểubiết của dân địa phương... Qua câu chuyện gánh chợ nói trên, một lần nữa họmuốn “thần thánh hoá” nhân vật mà họ tôn kính, nhớ ơn, đó là Trần Hoằng Nghị. Trần Hoằng Nghị một danh nhân lịch sử có công lao thật đáng ghi nhận trongquá trình dựng nghiệp của dòng họ Trần, đặc biệt ở thời kỳ chuẩn bị tiềm lực kinhtế, quân sự và chính trị để gánh vác trọng trách mà quốc gia Đại Việt giao phó vàothế kỷ XIII. Từ cụ Trần Hấp sinh ra Trần Lý và Trần Hoằng Nghị, đã hình thànhnên 2 ngành họ Trần cư trú tại đất Long Hưng, sau này là Nhân Hưng, Hưng Hà,tỉnh Thái Bình. Từ ngành Trần Lý sinh ra Trần Thừa, Trần Tự Khánh, Trần thị Dung và Trầnthị Tam Nương. Trần Thừa sinh ra Trần Cảnh (vua Trần Thái Tông), vị vua mởđầu vương triều Trần. Từ ngành Trần Hoằng Nghị sinh ra Trần An Quốc, Trần An Hạ, Trần An Bang(tức Trần Thủ Độ). Trần Thủ ...