Kỷ yếu hội thảo khoa học quốc tế: Danh nhân Nguyễn Đình Chiểu trong thời đại ngày nay (Tập 2) - Phần 2

Nối tiếp phần 1, phần 2 của tài liệu "Danh nhân Nguyễn Đình Chiểu trong thời đại ngày nay: Kỷ yếu hội thảo khoa học quốc tế (Tập 2)" cung cấp đến bạn đọc những bài viết về: cuộc đời và thơ văn Nguyễn Đình Chiểu trong sách giáo khoa Quốc văn trung học ở miền Nam giai đoạn 1954 -1975; bảo tồn, phát huy và kết nối hệ thống di sản liên quan đến Danh nhân Nguyễn Đình Chiểu từ Cố đô Huế đến Bến Tre;... Mời các bạn cùng tham khảo chi tiết!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Kỷ yếu hội thảo khoa học quốc tế: Danh nhân Nguyễn Đình Chiểu trong thời đại ngày nay (Tập 2) - Phần 2 423 Phần thứ năm BẢO VỆ V PHÁT HUY DI SẢN CỦA DANH NHÂN VĂN HÓA NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU 424 425 CUỘC ĐỜI V THƠ VĂN NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU TRONG SÁCH GIÁO KHOA QUỐC VĂN TRUNG HỌC Ở MIỀN NAM GIAI ĐOẠN 1954 - 1975 PGS.TS. TRẦN HO I ANH∗ Tóm tắt: Trong chương trình Quốc văn bậc trung học giảng dạy ở miền Nam 1954 - 1975, Nguyễn Đình Chiểu hiện hữu với tư cách một tác gia văn học Việt Nam thế kỷ XIX. Cùng với Nguyễn Du, Nguyễn Công Trứ, Cao Bá Quát, Nguyễn Khuyến, Trần Tế Xương..., Nguyễn Đình Chiểu được giới thiệu trang trọng trong sách giáo khoa quốc văn bậc trung học. Bên cạnh việc khảo cứu về cuộc đời Nguyễn Đình Chiểu với những nét chính về thân thế, văn nghiệp là việc giảng bình các tác phẩm của ông với hai khuynh hướng: thơ văn đạo lý với Lục Vân Tiên; Dương Từ - Hà Mậu; Ngư Tiều y thuật vấn đáp... và thơ văn thời thế với Điếu Phan Công Tòng; Văn tế Trương Công Định; Văn tế sĩ dân lục tỉnh; Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc; Chạy giặc; Hịch thảo thử... Bài viết này góp phần luận giải việc thẩm bình, giảng dạy về cuộc đời và thơ văn Nguyễn Đình Chiểu qua ý kiến của các nhà biên soạn sách giáo khoa nhằm xác định nhân vị của nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu trong nền văn học nước nhà nhìn từ bình diện văn hóa, đạo đức, luân lý và tấm lòng yêu nước, niềm _______________ ∗ Trường Đại học Văn hóa Thành phố Hồ Chí Minh. Liên hệ: anhhoai1108@gmail.com 426 DANH NHÂN NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU TRONG THỜI ĐẠI NG Y NAY tự hào dân tộc thể hiện ở sách giáo khoa Quốc văn trung học vốn thấm nhuần triết lý giáo dục: dân tộc, nhân bản và khai phóng của nền giáo dục miền Nam giai đoạn 1954 - 1975. Từ khóa: Bậc trung học; Miền Nam giai đoạn 1954 - 1975; Sách giáo khoa Quốc văn; Thơ văn Nguyễn Đình Chiểu. LIFE AND POETRY AND PROSE OF NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU IN LITERARY TEXT BOOKS FOR SECONDARY EDUCATION IN SOUTH VIETNAM IN 1954 - 1975 Abstract: Nguyễn Đình Chiểu was known as a 19thcentury Vietnamese literary author in high school textbooks of Vietnam’s literature and language where he was respectfully introduced in line with such celebrities as Nguyễn Du, Nguyễn Công Trứ, Cao Bá Quát, Nguyễn Khuyến, Trần Tế Xương, etc. Nguyễn Đình Chiểu’s life and career together with the reviews of his works such as Lục Vân Tiên; conversation between Dương Từ and Hà Mậu about Confucianism; conversation between Mr. Ngư and Mr. Tiều about medical treament and some orations: An oration to Cần Giuộc fighters, an oration to fighters of the six provinces, an oration to Phan Công Tòng; an oration to Trương Công Định; Runaways from enemy, Sympathy for the country’s situation etc will be discussed. This paper focuses on interpretation and review of Nguyễn Đình Chiểus life and his poetry through opinions of textbooks’ authors to identify personhood (nhân vị) of poet Nguyễn Đình Chiểu in national literature from perspectives of culture, morality, patriotism, national pride reflected in the textbooks imbued with the educational philosophy of ethnicity, humanity and liberation of Southern education from 1954 - 1975. KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC TẾ 427 Keywords: High school; The South from 1954 - 1975; Textbook of Vietnam’s literature and language; Nguyễn Đình Chiểu’s poetry and literature. Toàn văn 1. Dẫn nhập Không phải ngẫu nhiên, Phan Văn Hùm trong công trình nghiên cứu đầy tâm huyết về nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu: Nỗi lòng Đồ Chiểu đã xác quyết: “Thử đọc những bài văn tế của tiên sinh, ta sẽ thấy tiên sinh không phải là không có văn học và văn tài. Duy cái văn tâm thì thật là không thấy tiên sinh có dấu gì nuôi nấng nó. Mà ba cái văn tâm, văn học, văn tài, nếu vắng đi một, nếu không kết thành ba, thì khó nên áng văn hay, bất hủ. Trong buổi nước nhà đa sự, bờ cõi qua phân, các bậc văn thần còn lòng nào chơi văn gọt chữ? Thời cái văn tâm sao đem được vào lòng?”1. Vì vậy, trong chương trình Quốc văn bậc trung học giảng dạy ở miền Nam 1954 - 1975, Nguyễn Đình Chiểu hiện diện với tư cách là một tác giả lớn của văn học Việt Nam thế kỷ XIX. Và cùng với Nguyễn Du, Nguyễn Công Trứ, Cao Bá Quát, Nguyễn Khuyến, Trần Tế Xương... Nguyễn Đình Chiểu được giới thiệu trang trọng trong sách giáo khoa Quốc văn bậc trung học. Bên cạnh việc khảo cứu về c ...