Làm gì để giảm phản ứng phụ?

Các phản ứng phụ hay còn gọi là phản ứng không mong muốn do thuốc luôn là một thách thức lớn đối với các thầy thuốc trong thực hành lâm sàng, có thể ảnh hưởng không nhỏ đến cả hiệu quả và giá thành điều trị. Phản ứng thuốc có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng những bệnh nhân luống tuổi là nhóm đối tượng bị ảnh hưởng rõ rệt nhất. Nguyên nhân gây phản ứng phụ Nghiên cứu ở những nước phát triển cho thấy, tỷ lệ bệnh nhân luống tuổi phải nhập viện điều trị do phản...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Làm gì để giảm phản ứng phụ? Làm gì để giảm phản ứng phụ?Các phản ứng phụ hay còn gọi là phản ứng không mong muốn do thuốc luôn làmột thách thức lớn đối với các thầy thuốc trong thực hành lâm sàng, có thể ảnhhưởng không nhỏ đến cả hiệu quả và giá thành điều trị. Phản ứng thuốc có thể gặpở mọi lứa tuổi nhưng những bệnh nhân luống tuổi là nhóm đối tượng bị ảnh hưởngrõ rệt nhất.Nguyên nhân gây phản ứng phụNghiên cứu ở những nước phát triển cho thấy, tỷ lệ bệnh nhân luống tuổi phảinhập viện điều trị do phản ứng thuốc thường cao hơn khoảng 4 lần so với bệnhnhân trẻ tuổi, phản ứng thuốc cũng làm tăng thêm khoảng 1,5 lần thời gian nằmviện và 1,3 lần chi phí điều trị ở những người bệnh luống tuổi phải điều trị nội trútrong bệnh viện.Nguyên nhân chủ yếu là do người cao tuổi thường mắc nhiều bệnh mạn tính vàphải dùng đồng thời nhiều loại thuốc, kể cả những loại thuốc bổ hỗ trợ điều trị, từđó dễ xảy ra tương tác giữa các thuốc làm tăng nguy cơ của các phản ứng có hạido thuốc.Khuyến cáo gần đây về việc điều trị sớm các bệnh mạn tính thường gặp ở ngườiluống tuổi như tiểu đường, tăng huyết áp… cũng làm gia tăng số lượng thuốc đượcsử dụng ở nhóm tuổi này. Theo một khảo sát tại Anh, 80% số người trên 75 tuổiphải dùng ít nhất 1 loại thuốc và 36% phải dùng nhiều hơn 3 loại thuốc chữa bệnh.Bên cạnh đó, tình trạng ít vận động và sự suy giảm chức năng gan, thận do tuổi táccó thể làm giảm khả năng đào thải thuốc qua các cơ quan này, khiến thuốc bị tíchlũy trong cơ thể và làm tăng nguy cơ các phản ứng có hại. Sự sa sút trí nhớ và khảnăng nhận thức ở người luống tuổi cũng có thể khiến người bệnh dùng sai thuốchoặc không nhận biết sớm được các biểu hiện của phản ứng thuốc để kịp thời xửlý. Cuối cùng, việc tự dùng thuốc không theo y lệnh của thầy thuốc, không đúngliều lượng, không được kiểm soát chặt chẽ và không được cảnh báo trước về cáctác dụng phụ có thể xảy ra cũng là những yếu tố quan trọng góp phần làm gia tăngcác phản ứng không mong muốn do thuốc ở người luống tuổi.Dấu hiệu thường gặpCác dấu hiệu thường gặp nhất của phản ứng thuốc ở người luống tuổi là táo bón,lú lẫn, ngã, tụt huyết áp, mất ngủ…, đều rất dễ bị nhầm lẫn với các biểu hiện củamột bệnh lý mới. Khi đó, người bệnh có thể sẽ phải nhận thêm các thuốc điều trịkhông cần thiết và làm tăng thêm các phản ứng không mong muốn do thuốc.Phản ứng không mong muốn do thuốc có thể gây ra do các sai sót, bất cẩn trongquá trình kê đơn và sử dụng thuốc, do tác dụng dược lý của thuốc hoặc các phảnứng đặc ứng và dị ứng do thuốc. Các sai sót trong quá trình kê đơn và sử dụngthuốc là yếu tố dễ tác động nhất, chính vì thế, phần lớn các biện pháp nhằm giảmthiểu các phản ứng không mong muốn do thuốc ở người luống tuổi tập trung vàoviệc giải quyết vấn đề này. Nhận thức, hành vi, sự nhạy cảm và ý thức của ngườibệnh có thể có những tác động ở mức độ khác nhau đối với nguy cơ xảy ra các saisót trong quá trình sử dụng thuốc. Tuy nhiên, kiến thức và kỹ năng của thầy thuốcmới chính là yếu tố có tác động lớn nhất đến nguy cơ này. Sai sót trong quá trìnhkê đơn chiếm tới hơn 50% tổng số các sai sót của quá trình sử dụng thuốc. Để cóthể giảm thiểu những sai sót trong quá trình này, bác sĩ cần có đầy đủ kiến thức vềcác thuốc sử dụng và nhận thức được nguy cơ của việc sử dụng thuốc không hợplý. Ở những nước phát triển, việc đào tạo liên tục là biện pháp cần thiết để nângcao kiến thức cơ bản về kê đơn cho thầy thuốc.Hạn chế phản ứn