Nhà nước và biến đổi gia đình

Bài viết phân tích tác động của nhà nước đến sự biến đổi của gia đình Việt Nam ở ba thời kỳ lịch sử khác nhau gắn liền với những biến đổi kinh tế xã hội của đất nước; đặc biệt là những thay đổi về cơ sở kinh tế của gia đình.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhà nước và biến đổi gia đình Nghiªn cøu Gia ®×nh vµ Giíi Sè 1 - 2010 Nhµ nưíc vµ biÕn ®æi gia ®×nh Lª Ngäc V¨n ViÖn Gia ®×nh vµ Giíi Tãm t¾t: Bµi viÕt ph©n tÝch t¸c ®éng cña Nhµ nưíc ®Õn sù biÕn ®æi cña gia ®×nh ViÖt Nam ë ba thêi kú lÞch sö kh¸c nhau g¾n liÒn víi nh÷ng biÕn ®æi kinh tÕ x· héi cña ®Êt nưíc, ®Æc biÖt lµ nh÷ng thay ®æi vÒ c¬ së kinh tÕ cña gia ®×nh. §ã lµ nh÷ng thêi kú tõ sau c¸ch m¹ng th¸ng T¸m ®Õn trưíc nh÷ng n¨m 1960; tõ nh÷ng n¨m 1960 ®Õn trưíc ®æi míi vµ thêi kú thø ba lµ tõ nh÷ng n¨m 1980 ®Õn nay. ViÖc ph©n tÝch c¸c nh©n tè ¶nh hưëng ®Õn biÕn ®æi gia ®×nh cho thÊy sù biÕn ®æi gia ®×nh kh«ng chØ lµ s¶n phÈm cña nh÷ng biÕn ®æi kinh tÕ x· héi. Nhµ nưíc ViÖt nam lu«n chñ ®éng t¹o ra còng như ®iÒu chØnh sù biÕn ®æi gia ®×nh theo ý chÝ chñ quan cña m×nh nh»m ph¸t huy vai trß cña gia ®×nh như mét nh©n tè b¶o ®¶m thµnh c«ng trong viÖc thùc hiÖn c¸c chñ trư¬ng chÝnh s¸ch cña Nhµ nưíc. Mçi nh©n tè ®Òu cã t¸c ®éng hai mÆt ®Õn biÕn ®æi gia ®×nh, bao gåm c¶ nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc vµ t¸c ®éng tiªu cùc. Nhµ nưíc cã vai trß quan träng trong viÖc g¹t bá, h¹n chÕ c¸c t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn biÕn ®æi gia ®×nh, vµ ph¸t huy c¸c yÕu tè tÝch cùc ®èi víi gia ®×nh. Tõ khãa: Gia ®×nh; Nhµ nưíc vµ gia ®×nh; H«n nh©n vµ gia ®×nh; ChÝnh s¸ch vÒ gia ®×nh.Quan ®iÓm cña Nhµ nưíc vÒ gia ®×nh Nhµ nưíc lµ mét trong c¸c nguån t¸c ®éng quan träng ®Õn biÕn ®æi gia®×nh. Trong nh÷ng thêi ®iÓm x” héi cã nh÷ng biÕn ®éng lín vÒ chÝnh trÞhoÆc kinh tÕ, x” héi, Nhµ nưíc thưêng ban hµnh nh÷ng chÝnh s¸ch vµ ph¸p4 Nghiªn cøu Gia ®×nh vµ Giíi. QuyÓn 20, sè 1, tr. 3-14luËt míi nh»m ®iÒu chØnh vµ hç trî sù ph¸t triÓn cña gia ®×nh. ë ViÖt Nam,Nhµ nưíc cã mét vai trß ®Æc biÖt trong sù biÕn ®æi cña gia ®×nh. Vai trßcña Nhµ nưíc kh«ng chØ dõng l¹i như mét t¸c nh©n kh¸ch quan mµ cßn lµngưêi chñ trư¬ng, khëi xưíng t¹o ra sù biÕn ®æi gia ®×nh. KÓ tõ sau c¸chm¹ng th¸ng T¸m 1945 ®Õn nay, Nhµ nưíc lu«n lu«n cã nh÷ng t¸c ®éngnh»m biÕn ®æi gia ®×nh theo nh÷ng tiªu chÝ vµ chuÈn mùc míi phï hîp víic¸c môc tiªu chÝnh trÞ x” héi trong tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ngViÖt Nam. Như thÕ sù biÕn ®æi gia ®×nh ë ViÖt Nam dưíi t¸c ®éng Nhµnưíc kh«ng dõng l¹i víi tư c¸ch lµ s¶n phÈm cña nh÷ng biÕn ®æi kinh tÕx” héi mµ cßn lµ kÕt qu¶ cña ý chÝ cña Nhµ nưíc trong viÖc ph¸t huy vaitrß cña gia ®×nh như mét nh©n tè b¶o ®¶m thµnh c«ng trong viÖc thùc hiÖnc¸c chñ trư¬ng chÝnh s¸ch cña Nhµ nưíc. §iÒu nµy ®ưîc thÓ hiÖn râ trongquan ®iÓm cña Nhµ nưíc vÒ gia ®×nh. Trong nhiÒu v¨n kiÖn chÝnh thøc cña §¶ng vµ Nhµ nưíc, gia ®×nh ®ưîc®Ò cËp tíi như mét ®iÒu kiÖn b¶o ®¶m sù thµnh c«ng cña c¸c nhiÖm vôc¸ch m¹ng: “ Gia ®×nh lµ tÕ bµo cña x” héi, cã vai trß rÊt quan träng trongsù nghiÖp x©y dùng chÕ ®é x” héi míi, nÒn kinh tÕ míi. §¶ng, Nhµ nưícvµ c¸c ®oµn thÓ quÇn chóng cÇn ®Ò ra phư¬ng hưíng vµ chÝnh s¸ch vµ cãbiÖn ph¸p tæ chøc thùc hiÖn vÒ x©y dùng gia ®×nh v¨n ho¸ míi, b¶o ®¶mh¹nh phóc gia ®×nh, b¶o ®¶m sinh ®Î cã kÕ ho¹ch vµ nu«i d¹y con ngoan,tæ chøc tèt cuéc sèng vËt chÊt, v¨n ho¸ gia ®×nh” (V¨n kiÖn §¹i héi ®¹ibiÓu toµn quèc §CSVN lÇn thø VI, 1987, tr.95); “ Gia ®×nh lµ tÕ bµo cñax” héi, lµ c¸i n«i nu«i dưìng con ngưêi, lµ m«i trưêng quan träng h×nhthµnh vµ gi¸o dôc nh©n c¸ch, gãp phÇn vµo sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÒTæ quèc” (LuËt H«n nh©n vµ Gia ®×nh, 2000). GÇn ®©y nhÊt, trong ChiÕn lưîc x©y dùng gia ®×nh ViÖt Nam giai ®o¹n2005-2010, Nhµ nưíc còng nªu râ vai trß cña gia ®×nh trong viÖc b¶o ®¶mthµnh c«ng cña c¸ch m¹ng trong giai ®o¹n míi: “ Gia ®×nh lµ mét trongnh÷ng nh©n tè quan träng quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña x” héi, sùthµnh c«ng cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt nưíc. X©ydùng gia ®×nh ViÖt Nam Ýt con (mçi cÆp vî chång chØ cã mét hoÆc haicon), no Êm, tiÕn bé, b×nh ®¼ng, h¹nh phóc lµ ®éng lùc cña chiÕn lưîc ph¸ttriÓn kinh tÕ-x” héi trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt nưíc”. §Ó ®¹t ®ưîc môc tiªu cña m×nh, Nhµ nưíc cã thÓ trùc tiÕp hoÆc gi¸ntiÕp chñ ®éng t¹o ra sù biÕn ®æi cña gia ®×nh. ChÝnh v× thÕ t¸c ®éng cña Lª Ngäc V¨n 5Nhµ nưíc ®Õn biÕn ®æi gia ®×nh lu«n chøa ®ùng c¶ nh÷ng mÆt tÝch cùc vµnh÷ng mÆt tiªu cùc, c¶ nh÷ng may m¾n vµ rñi ro. Trong vai trß lµ mét béphËn cña x” héi chÞu sù ¸p chÕ cña Nhµ nưíc, th× c¬ cÊu, mèi quan hÖ gi÷ac¸c thµnh viªn trong gia ®×nh vµ viÖc thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng c¬ b¶n cñagia ®×nh chÞu ¶nh hưëng vµ bÞ chi phèi rÊt m¹nh mÏ bëi ®ưêng lèi, chñtrư¬ng, chÝnh s¸ch, ph¸p luËt cña Nhµ nưíc. Sù t¸c ®éng cña Nhµ nưíc®Õn gia ®×nh ...