Những điểm mới trong cách tính lãi suất của hụi, họ, biêu, phường theo pháp luật hiện hành

Bài viết trình bày những hành lang pháp lý nhằm hạn chế sự lạm dụng tập quán này gây ảnh hưởng xấu đến không chỉ kinh tế mà còn cả an ninh – trật tự xã hội. Trong phạm vi bài viết này tác giả nêu những điểm mới trong cách thức tính lãi xuất trong pháp luật hiện hành đối với hụi, họ, biêu, phường.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Những điểm mới trong cách tính lãi suất của hụi, họ, biêu, phường theo pháp luật hiện hành NHỮNG ĐIỂM MỚI TRONG CÁCH TÍNH LÃI SUẤT CỦA HỤI, HỌ, BIÊU, PHƯỜNG THEO PHÁP LUẬT HIỆN HÀNH Ngô Gia Phương Viện Công nghệ Việt - Nhật (VJIT), Trường Đại học Công nghệ TP. Hồ Chí Minh GVHD: ThS. Nguyễn Minh Nhựt TÓM TẮT Hụi, họ, biêu, phường trước đây được xem như một hình thức tiết kiệm, huy động vốn nhanh, không cần thế chấp, cầm cố tài sản, thủ tục phức tạp như vay vốn ở ngân hàng hay các tổ chức tín dụng. Đây được xem như là một hình thức giao dịch tập quán đã có từ lâu trong đời sống của mỗi gia đình ở nước ta. Nhưng vấn đề kinh tế đổi mới cũng ít nhiều làm ảnh hưởng đến họ, hụi, biêu, phường. Từ việc chơi hụi nhằm mục đích tiết kiệm, hỗ trợ vấn đề huy động vốn thì ngày càng trở nên phức tạp giống như một hình thức vay lãi suất hơn, nhiều vấn đề tranh chấp liên quan đến vấn đề này ngày càng nhiều hơn. Do đó pháp luật cũng đã đề ra những hành lang pháp lý nhằm hạn chế sự lạm dụng tập quán này gây ảnh hưởng xấu đến không chỉ kinh tế mà còn cả an ninh – trật tự xã hội. Trong phạm vi bài viết này tác giả nêu những điểm mới trong cách thức tính lãi xuất trong pháp luật hiện hành đối với hụi, họ, biêu, phường. Từ khóa: Hụi, họ, biêu, phường; lãi suất. 1 KHÁI QUÁT CHUNG 1.1 Hụi, họ, biêu, phường Theo Điều 471, BLDS 2015 sửa đổi bổ sung 2017 thì hụi, họ, biêu, phường (sau đây gọi chung là họ) được hiểu là ‚Hình thức giao dịch về tài sản theo tập quán trên cơ sở thỏa thuận của một nhóm người tập hợp nhau lại cùng định ra số người, thời gian, số tiền hoặc tài sản khác, thể thức góp, lĩnh họ và quyền, nghĩa vụ của các thành viên‛. Từ quy định có thể thấy hoạt động này dựa trên cơ sở tự nguyện giữa một nhóm người, tự do về mức tiền hay tài sản, tự do về số người tham gia, về thời gian của một họ, việc lĩnh họ. Đây cũng chính là một trong những bất cập dẫn đến việc lãi suất trong họ trước đó không được cụ thể hóa dẫn đến việc bị lợi dụng và coi như là một hình thức vay lãi suất trá hình mà mức lãi suất không được khống chế. Khoản 4 Điều 471 BLDS 2015 có đề cập vấn đề nghiêm cấm việc tổ chức họ dưới hình thức cho vay nặng lãi, nhưng thực tế vấn đề lãi cao xảy ra rất nhiều và ngày càng khó kiếm soát vì nó hoạt động dựa trên hình thức tự nguyện tham gia, không ép buộc. Nếu không có những sự việc như quyền, lợi ích bản thân bị xâm hại nghiêm trọng sau đó phải nhờ đến pháp luật xử lý thì không ai biết được mức tính lãi trong cách chơi họ là như thế nào và không phải họ nào cũng như họ nào vì mỗi họ đều do các thành viên tự quyết định cách thức chơi trên cơ chế tự nguyện. Họ, hụi, biêu, phường lần đầu được cụ thể hóa trong luật định là Bộ luật Dân sự 2005 nhằm điều chỉnh các quan hệ phát sinh xung quanh vấn đề về Hụi, họ, biêu, phường vì vấn đề này diễn ra 1548 xung quanh cuộc sống của mỗi gia đình trên hầu hết khắp cả nước nên cần cụ thể hóa để dễ quản lí cũng như tạo hành lang pháp lý nhằm đảm bảo những quyền và lợi ích của mỗi ngườ tham gia vào hụi, họ biêu, phường. Sau khi được cụ thể hóa trong BLDS 2005 thì Chính phủ cũng ban hành Nghị định 144/2006/NĐ-CP ngày 27/11/2006 quy định cụ thể về Hụi, họ, biêu, phường; trách nhiệm cũng như nghĩa vụ của những người tham gia họ. Sau khi BLDS 2015 ban hành 24/11/2015 có hiệu lực từ ngày 01/01/2017 thì Nghị định 144/2006/NĐ-CP không còn phù hợp với BLDS 2015 nên đến ngày 19/02/2019 Chính phủ ban hành Nghị định quy định về hụi, họ, biêu, phường để điều chỉnh các vấn đề liên quan đến họ sao cho phù hợp hơn với BLDS 2015. 1.2 Lãi suất Lãi suất là tỷ lệ phần trăm nhất định sinh ra từ giao dịch cho vay giữa các bên. Cụ thể, lãi suất sẽ được tính theo tỷ lệ phần trăm nhân với số tiền gốc theo một thời gian cụ thể được quy ước giữa 2 bên (thường được tính theo tháng hoặc theo năm) [3]. Vì hụi, họ, biêu, phường được quy định tại Mục 4 của Chương XVI BLDS 2015 quy định về Hợp đồng vay tài sản dó đó có thể hiểu Hụi, họ, biêu, phường như một hình thức khác của hợp đồng vay tài sản và sẽ được tính mức lãi suất theo lãi suất của hợp đồng vay tài sản trong trường hợp không có văn bản cụ thể nào quy định về mức lãi suất của hụi, họ, biêu, phường. Lãi suất ở đây được quy định tại Điều 468 BLDS 2015 như sau: Thứ nhất, lãi suất do các thành viên trong họ tự thỏa thuận với nhau thì lãi suất theo thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm của tổng khoản tiền dây họ, trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác. Căn cứ tình hình thực tế và theo đề xuất của Chính phủ, Ủy ban thường vụ Quốc hội quyết định điều chỉnh mức lãi suất nói trên và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất. Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn được quy định thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực. Thứ hai, các thành viên trong họ có thỏa thuận về việc trả lãi, nhưng không xác định rõ lãi suất hoặc không thỏa thuận về việc trả lãi mà nếu có tranh chấp về lãi suất thì lãi suất được xác định bằng 50% mức lãi suất giới hạn quy định tại hoản 1 Điều 468 BLDS 2015, tức là lãi suất lúc này là 10%/năm và cũng có thể thay đổi theo đề nghị của Chính phủ. Theo như Điều 467 BLDS 2005 quy định về Lãi suất thì lãi suất trong trường hợp các bên có thỏa thuận về việc trả lãi, nhưng không xác định rõ lãi suất hoặc có tranh chấp về lãi suất thì lãi suất lúc này được áp dụng theo lãi suất cơ bản của Ngân hàng Nhà nước công bố tại thời điểm trả nợ. Như vậy có thể thấy so với BLDS 2015 quy định về Lãi suất thì mức lãi suất của BLDS 2015 có lợi hơn đối với những người tham gia họ và mang tính chất công bằng hơn, khiến phần nào hoàn thiện Bộ Luật hơn, hướng tới lợi ích của những ai tham gia trong các vấn đề dân sự. 1.3 Cách tính lãi suất 1.3.1 Lãi suất trong trường hợp chậm đóng góp phần họ trong quan hệ họ không có lãi ‚Họ không có lãi là họ mà theo sự thoả thuận giữa những người tham ...