PETCT trong chẩn đoán và mô phỏng lập kế hoạch xạ trị ung thư vòm mũi họng

Bài viết bước đầu nghiên cứu đánh giá giá trị của PET/CT trong chẩn đoán và xác định giai đoạn bệnh ung thư vòm mũi họng và đánh giá giá trị của PET/CT mô phỏng lập kế hoạch xạ trị ung thư vòm mũi họng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
PETCT trong chẩn đoán và mô phỏng lập kế hoạch xạ trị ung thư vòm mũi họngTẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 5-2015PET/CT TRONG CHẨN ĐOÁN VÀ MÔ PHỎNGLẬP KẾ HOẠCH XẠ TRỊ UNG THƢ VÒM MŨI HỌNGTrần Hải Bình*; Nguyễn Danh Thanh**; Mai Trọng Khoa*TÓM TẮTMục tiêu: bước đầu đánh giá vai trò của PET/CT trong chẩn đoán giai đoạn và lập kế hoạchxạ trị trên bệnh nhân (BN) ung thư (UT) vòm mũi họng. Đối tượng và phương pháp: 20 BN UTvòm mũi họng được chẩn đoán xác định, có giải phẫu bệnh, chụp PET/CT chẩn đoán, xác địnhgiai đoạn bệnh và mô phỏng lập kế hoạch xạ trị tại Trung tâm Y học Hạt nhân và Ung bướu,Bệnh viện Bạch Mai. Kết quả:- SUV của khối u 1,8 ± 3,5 (2,9 - 19,2); hạch di căn 8,4 ± 4,2 (2,6 - 19,9). Phát hiện khối unguyên phát tại vòm ở 2 BN di căn hạch cổ chưa rõ nguyên phát. Thay đổi giai đoạn bệnh ở35% BN.- Thay đổi GTV-PET (> 25% thể tích) ở 16/20 BN (80%): tăng thể tích ở 20% BN và giảm33thể tích 60% BN. GTV-PET nhỏ hơn GTV-CT: 92,3 ± 12,5 cm vs 128,4 ± 18,7 cm .Kết luận: PET/CT giúp xác định chính xác hơn giai đoạn bệnh UT vòm mũi họng. PET/CTứng dụng mô phỏng lập kế hoạch xạ trị, cho phép xác định chính xác thể tích xạ trị, tập trung tiaxạ vào khối u, giảm biến chứng, hiệu quả điều trị cao và an toàn cho người bệnh.* Từ khóa: Ung thư vòm mũi họng; PET/CT; Xạ trị.The Value of PET/CT in Diagnosis and Simulation for RadiationTherapy in Nasopharyngeal Cancer PatientsSummaryAims: To evaluate the value of PET/CT in diagnostic and staging of nasopharyngeal cancer(NPC). To study the value of PET/CT simulation in treatment planning for radiotherapy.Subjects: 20 patients with NPC (histophathology confirm) have been performed PET/CT forstaging, simulation and then being treated with linear accelerator at the Nuclear Medicine andOncology Center, Bachmai Hospital. Methods: Description, prospective. End-point study:Diagnostic value of PET/CT: diagnostic of primary tumor, staging, level of FDG intake (standarduptake volume, SUV) of tumor and metastatic lymph nodes. Value of PET/CT in radiationtherapy planning: biology target volume (BTV) vs gross tumor volume (GTV).Result:- SUV of tumor was 11.8 ± 3.5 (2.9 - 19.2); lymph node was 8.4 ± 4.2 (2.6 -19.9). Detectingprimary tumor in 2 patients firstly diagnosed with unknown primary carcinoma metastases in theneck. Changing stage in 35% of patients.* Bệnh viện Bạch Mai** Bệnh viện Quân y 103Người phản hồi (Corresponding): Trần Hải Bình (haibinh83@yahoo.com)Ngày nhận bài: 05/03/2015; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 26/04/2015Ngày bài báo được đăng: 06/05/2015122TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 5-2015- Chang of GTV-PET (threshold is changing > 25% volume) in 16/20 patients (80%): anincrease in 20% of patients and decrease in 60% of patients. Average GTV-PET volume was33smaller than GTV-CT: 92.3 ± 12.5 cm vs 128.4 ± 18.7 cm .Conclusions: PET/CT scan helps diagnostic stage of diseases accurately, then giving themost appropriate treatment. PET/CT simulation for treatment planning of radiotherapy has somesignificant advantages: define accurate radiation volume, high dose focus in tumor whileseparate the normal surrounding tissue, limit the side effects of treatment and improve outcomes.* Key words: Nasopharyngeal cancer; PET/CT; Radiation therapy.ĐẶT VẤN ĐỀUng thư vòm mũi họng là một trongnhững bệnh lý ác tính thường gặp nhấttrong số các UT vùng đầu mặt cổ. Bệnhgặp phổ biến ở các nước vùng Nam vàĐông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Chẩnđoán UT vòm dựa trên các triệu chứnglâm sàng, giải phẫu bệnh, CT, MRI vàPET/CT. Kỹ thuật chụp PET/CT có độnhạy, độ đặc hiệu và độ chính xác cao,cho phép chẩn đoán giai đoạn chính xáctrước khi điều trị, giúp tiên lượng bệnhcũng như quyết định phương thức điều trịphù hợp. Phương pháp điều trị cơ bản vàcó hiệu quả nhất trong UT vòm mũi họnglà xạ trị. Sử dụng hình ảnh PET/CT môphỏng để lập kế hoạch xạ trị giúp xácđịnh thể tích xạ trị chính xác hơn CT môphỏng, hướng các chùm tia vào vị trí khốiu, hạn chế liều hấp thụ cho các cơ quanlành xung quanh, mang lại hiệu quả caohơn trong điều trị. Tại các nước phát triểntrên thế giới như Mỹ, Nhật đã ứng dụngchụp PET/CT xác định giai đoạn bệnhtrước điều trị, sử dụng hình ảnh PET/CTđể lập kế hoạch xạ trị. Nhiều nghiên cứuchứng minh tính hiệu quả cao của kỹthuật này. Tại Việt Nam, cho đến nayTrung tâm Y học Hạt nhân và Ung bướu,Bệnh viện Bạch Mai là cơ sở đầu tiênứng dụng kỹ thuật PET/CT chẩn đoán vàmô phỏng lập kế hoạch xạ trị cho BN UTvòm mũi họng. Chúng tôi tiến hành nghiêncứu này với mục tiêu:- Đánh giá giá trị của PET/CT trongchẩn đoán và xác định giai đoạn bệnh UTvòm mũi họng.- Đánh giá giá trị của PET/CT mô phỏnglập kế hoạch xạ trị UT vòm mũi họng.ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁPNGHIÊN CỨU1. Đối tượng nghiên cứu.20 BN được chẩn đoán xác định UTvòm mũi họng, có kết quả giải phẫu bệnh,được chụp PET/CT chẩn đoán, xác địnhgiai đoạn và mô phỏng lập kế hoạch xạ trịtại Trung tâm Y ...