Phát triển dịch vụ thư viện trực tuyến nâng cao khả năng phục vụ người dùng tin dựa trên nền tảng công nghệ số

Dịch vụ thư viện trực tuyến phát triển và vận hành trên môi trường mạng nhằm đáp ứng nhu cầu của người dùng tin. Bài viết phân tích, mô tả, giới thiệu một số dịch vụ thư viện trực tuyến như dịch vụ mượn trả tài liệu tự động, dịch vụ tìm kiếm tập trung, dịch vụ tham khảo ảo, dịch vụ tư vấn, dịch vụ cấp thẻ, tài khoản, dịch vụ đánh giá, khảo sát và dịch vụ tiện ích khác. Một số điều kiện và giải pháp về cơ chế chính sách quản lý, đầu tư phát triển công nghệ, xây dựng cơ sở dữ liệu, đội ngũ cán bộ, người dùng tin để triển khai phát triển dịch vụ thư viện trực tuyến tại tại Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phát triển dịch vụ thư viện trực tuyến nâng cao khả năng phục vụ người dùng tin dựa trên nền tảng công nghệ sốKỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC TẾ: PHÁT TRIỂN THƯ VIỆN SỐ THÔNG MINH ISBN: 978-604-73-9168-4– KINH NGHIỆM NƯỚC NGOÀI VÀ GIẢI PHÁP CHO VIỆT NAM PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THƯ VIỆN TRỰC TUYẾN NÂNG CAO KHẢ NĂNG PHỤC VỤ NGƯỜI DÙNG TIN DỰA TRÊN NỀN TẢNG CÔNG NGHỆ SỐ DEVELOPING ONLINE LIBRARY SERVICES BASED ON DIGITAL TECHNOLOGIES TO ENHANCE THE LIBRARY’S SERVING CAPABILITY Nguyễn Thị Nhung*TÓM TẮT Dịch vụ thư viện trực tuyến phát triển và vận hành trên môi trường mạng nhằm đáp ứng nhu cầu củangười dùng tin. Bài viết phân tích, mô tả, giới thiệu một số dịch vụ thư viện trực tuyến như dịch vụ mượntrả tài liệu tự động, dịch vụ tìm kiếm tập trung, dịch vụ tham khảo ảo, dịch vụ tư vấn, dịch vụ cấp thẻ, tàikhoản, dịch vụ đánh giá, khảo sát và dịch vụ tiện ích khác. Một số điều kiện và giải pháp về cơ chế chínhsách quản lý, đầu tư phát triển công nghệ, xây dựng cơ sở dữ liệu, đội ngũ cán bộ, người dùng tin để triểnkhai phát triển dịch vụ thư viện trực tuyến tại tại Trung tâm Thông tin - Thư viện Trường Đại học Văn hóa,Thể thao và Du lịch Thanh Hóa. Từ khóa: dịch vụ thư viện trực tuyến, dịch vụ thư viện hiện đại, dịch vụ thư viện.ABSTRACT Online library services are developed and operated on the network environment to meet the needs ofinformation users. The article analyzes, describes, and introduces a number of online library services suchas automatic document borrowing and returning services, centralized search services, virtual referenceservices, consulting services, issuance services of card, accounts, assessment services, surveys and otherutility services. Some conditions and solutions on mechanisms and policies for management, investment intechnology development, building databases, changing staff and users to develop online library services atInformation Center - Library of Thanh Hoa University of Culture, Sports and Tourism are also discussed. Keywords: online library services, modern library services, library services1. ĐẶT VẤN ĐỀ Ngày nay, cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin và truyền thông đã tạo ra xu hướnghình thành thư viện số trên nên tảng công nghệ số hiện đại như: trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, điệntoán đám mây, Internet kết nối vạn vật,… đáp ứng tốt hơn nhu cầu thông tin của người dùng tin,cung cấp những dịch vụ nhanh chóng, tiện lợi, thân thiện. Người dùng tin có thể ở bất cứ nơi nào,bất cứ thời gian nào cũng có thể sử dụng các dịch vụ thư viện thông qua dịch vụ thư viện trực tuyến. Sự tiến bộ của công nghệ thông tin và truyền thông đã tạo nên sự thay đổi của thư viện từ thưviện truyền thống sang thư viện số hay thư viện thông minh với những dịch vụ hiện đại. Với xuhướng phát triển thư viện thông minh trải qua quá trình dài từ năm 1990 khi máy tính bắt đầu ứngdụng vào thư viện với những dịch vụ cho phép tìm kiếm tài liệu tại thư viện. Các thế hệ thư việnthông minh phát triển từ thấp tới cao, thể hiện ở các giai đoạn Cách mạng công nghiệp 1.0, 2.0, 3.0,* Thạc sĩ, Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin - Thư viện, Trường Đại học Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa -220-Phát triển dịch vụ thư viện trực tuyến Nguyễn Thị Nhungnâng cao khả năng phục vụ người dùng tin dựa trên nền tảng công nghệ số4.0 với các thư viện trong không gian vật lý và thư viện số dựa trên sự tiến bộ của Internet và côngnghệ cũng đã tạo ra các sản phẩm và dịch vụ đa dạng trong đó có dịch vụ thư viện trực tuyến [6]. Với những tác động của xã hội hiện đại và nhu cầu của thế hệ người dùng tin mới về nội dung,hệ thống, dịch vụ dựa trên nền tảng công nghệ đang là xu hướng phát triển hiện nay và trong thờigian tới. Dịch vụ thư viện thay đổi để phục vụ người dùng tin ở mọi không gian và thời gian.2. KHÁI QUÁT DỊCH VỤ THƯ VIỆN TRỰC TUYẾN Để hiểu được dịch vụ thư viện trực tuyến trước tiên ta hiểu thuật ngữ “Thư viện số” hay “Thưviện trực tuyến”. Thuật ngữ này xuất hiện hơn hai thập kỷ, từ những năm 1999, nhưng được phổbiến hơn khi mà nền tảng về công nghệ thông tin và truyền thông ứng dụng mạnh mẽ vào các lĩnhvực trong đó có lĩnh vực thông tin - thư viện. Thư viện trực tuyến là thư viện mà ở đó các bộ sưutập các văn bản, tài liệu hình ảnh, tài liệu âm thanh, tài liệu video được lưu trữ dưới dạng số(tương phản với các định dạng in, vi dạng, hoặc các phương tiện khác) cùng với các phương tiệnđể tổ chức, lưu trữ và truy cập các tài liệu dưới dạng tập tin trong bộ sưu tập của thư viện từ xathông qua mạng máy tính. Vì vậy, có thể hiểu, dịch vụ thư viện trực tuyến là loại hình dịch vụ thông tin - thư viện đượcphát triển và vận hành trên môi trường mạng nhằm đáp ứng nhu cầu người dùng tin. Dịch vụ thư viện trực tuyến có vai trò rất lớn đối với người dùng tin đó là nhằm thỏa mãn nhucầu thông tin, chẳng hạn: Tạo điều kiện cho người dùng tin tìm kiếm, sử dụng thông tin, cơ sở dữliệu dễ dàng, nhanh chóng và tương tác mọi lúc, mọi nơi; giúp người dùng tin tiết kiệm thời gian,công sức đi lại khi đến thư viện. Tóm lại, dịch vụ thư viện trực tuyến phát triển đang làm thay đổi phương thức phục vụ củacác thư viện hiện nay nhằm đáp ứng tối đa nhu cầu của người dùng tin.3. MỘT SỐ LOẠI HÌNH DỊCH VỤ THƯ VIỆN TRỰC TUYẾN3.1. Dịch vụ mượn trả tài liệu số trực tuyến Dịch vụ mượn, trả tài liệu số trực tuyến với sự hỗ trợ phần mềm mượn, trả tài liệu sốBookworm cho phép người sử dụng đăng nhập bằng tài khoản được cấp bởi thư viện trên thiết bịcá nhân và chủ động thực hiện các chức năng của người dùng tin như: mượn, ...