Quan niệm về các thành tố của năng lực sử dụng ngôn ngữ toán học của sinh viên sư phạm toán

Việc bồi dưỡng năng lực sử dụng ngôn ngữ toán học cho sinh viên luôn là vấn đề thu hút sự quan tâm của các nhà nghiên cứu, các giảng viên toán. Bài viết đề cập quan niệm về các thành tố của năng lực sử dụng ngôn ngữ toán học của sinh viên sư phạm toán trong quá trình dạy học toán cao cấp.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quan niệm về các thành tố của năng lực sử dụng ngôn ngữ toán học của sinh viên sư phạm toánVJETạp chí Giáo dục, Số 427 (Kì 1 - 4/2018), tr 33-35; 43QUAN NIỆM VỀ CÁC THÀNH TỐ CỦA NĂNG LỰCSỬ DỤNG NGÔN NGỮ TOÁN HỌC CỦA SINH VIÊN SƯ PHẠM TOÁNBùi Thị Hạnh Lâm, Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái NguyênNguyễn Thị Chung - Trường Đại học Hải PhòngNgày nhận bài: 05/01/2018; ngày sửa chữa: 25/01/2018; ngày duyệt đăng: 28/02/2018.Abstract: Fostering the capacity to use mathematics language for students is always a matter ofinterest to researchers and mathematics professors in the world and in our country. The paperdiscusses the concept on components of mathematics language competency of students majoringin pedagogical mathematics in teaching advanced mathematics at schools.Keywords: Mathematics teacher, mathematics language competency.1. Mở đầuThực tế ở các trường phổ thông và trường sư phạmcho thấy, năng lực (NL) sử dụng ngôn ngữ toán học(NNTH) của sinh viên (SV) chưa được quan tâm đúngmức. SV chưa có ý thức rõ ràng trong việc sử dụngNNTH. Trong bối cảnh đổi mới căn bản, toàn diệnGD-ĐT của trường sư phạm đặt ra yêu cầu cần nghiêncứu và xây dựng các biện pháp phát triển NL sử dụngNNTH cho sinh viên sư phạm (SVSP) thông qua các họcphần Toán cao cấp. Việc bồi dưỡng NL sử dụng NNTHcho SV luôn là vấn đề thu hút sự quan tâm của các nhànghiên cứu, giảng viên (GV) toán ở nước ta. Bài viết đềcập quan niệm về các thành tố của NL sử dụng NNTHcủa SVSP Toán.2. Nội dung nghiên cứu2.1. Quan niệm về năng lực sử dụng ngôn ngữ toán họcNNTH vừa có đặc điểm chung của hệ thống ngônngữ (tiếng Việt), vừa có những tính chất chuyên biệt, đặcthù. Sử dụng NNTH có thể hiểu là: Dùng NNTH làmphương tiện phục vụ cho việc giao tiếp, giảng dạy, họctập và nghiên cứu Toán học.Lê Văn Hồng khi đề cập đến NL giao tiếp trongchương trình môn Toán phổ thông mới, đã coi NL giaotiếp toán học và NL biểu diễn toán học thuộc phạm trùNL sử dụng NNTH [1].Theo Vũ Thị Bình: NL sử dụng NNTH của HS là khảnăng làm chủ và vận dụng hiệu quả NNTH để thực hiệnthành công các hoạt động ngôn ngữ trong quá trình họctập và nghiên cứu toán học, cũng như trong đời sống xãhội nói chung [2]. NL sử dụng NNTH gồm: 1) Khả năngtiếp nhận và hiểu các kiến thức, kĩ năng về NNTH;2) Khả năng tạo lập, vận dụng, thực hành hiệu quảNNTH trong giao tiếp và tư duy; 3) Khả năng lựa chọn,chuyển đổi ngôn ngữ trong học tập và thực tiễn [2].33Trên cơ sở đó, theo chúng tôi: NL sử dụng NNTH làkhả năng thu nhận và xử lí thông tin, khả năng vận dụngNNTH trong học tập, giao tiếp, biểu diễn toán học,nghiên cứu toán học và sử dụng linh hoạt NNTH trongđời sống thực tiễn.2.2. Năng lực sử dụng ngôn ngữ toán học của sinh viênsư phạm Toán2.2.1. Những căn cứ để xác định các thành tố đặc trưngcủa năng lực sử dụng ngôn ngữ toán học của sinh viênsư phạm ToánĐể xác định các thành tố của NL sử dụng NNTH củaSVSP Toán, chúng tôi dựa trên một số căn cứ sau:- Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học phổ thông ởViệt Nam; - Tham khảo một số quan điểm của các tác giảđề cập đến NL sử dụng NNTH của HS trung học phổthông; - Dựa trên chuẩn đầu ra của SV tốt nghiệp Sưphạm Toán ở Việt Nam; - Những khó khăn, sai lầm vềsử dụng NNTH và suy luận logic mà SVSP Toán thườnggặp trong quá trình dạy học học phần Toán logic.2.2.2. Quan niệm về các thành tố của năng lực sử dụngngôn ngữ toán học của sinh viên sư phạm ToánTừ những căn cứ trên và các khía cạnh tâm lí học củađối tượng là SVSP, chúng tôi đưa ra quan niệm về cácthành tố của NL sử dụng NNTH của SVSP Toán gồm:- NL 1: Tiếp nhận kiến thức, hiểu và sử dụng chínhxác những thuật ngữ, kí hiệu và các biểu diễn toán học.- NL 2: Suy luận logic chính xác và chặt chẽ trong tậpvà nghiên cứu Toán học.- NL 3: Sử dụng các biểu diễn toán học.- NL 4: Hướng dẫn, hỗ trợ HS phổ thông sử dụngNNTH và bồi dưỡng tư duy logic cho HS trong quá trìnhdạy học Toán.- NL 5: Đánh giá được mức độ sử dụng NNTH củabản thân và học sinh (HS) trong quá trình dạy học Toán.VJETạp chí Giáo dục, Số 427 (Kì 1 - 4/2018), tr 33-35; 43Các NL trên có thể có những điểm chung, sự phânchia chỉ mang tính tương đối, bổ sung và hỗ trợ cho nhau.2.3. Biểu hiện của năng lực sử dụng ngôn ngữ toánhọc của sinh viên sư phạm Toán trong dạy học Toán2.3.1. Năng lực tiếp nhận kiến thức, hiểu, sử dụng chínhxác những thuật ngữ, kí hiệu và các biểu diễn toán họcNL tiếp nhận kiến thức, hiểu và sử dụng chính xácnhững thuật ngữ, kí hiệu và các biểu diễn toán học củaSVSP toán thể hiện ở một số đặc điểm sau:- Khả năng nghe, hiểu được nội dung dạy học, yêucầu của GV, nội dung các bạn trình bày khi thảo luậnhoặc báo cáo chuyên đề, dự án.- Khả năng ghi chép bài giảng, có khả năng biểu diễncác kiến thức theo cách hiểu riêng của mình.- Khả năng dùng ngôn ngữ toán học (thuật ngữ, kíhiệu, biểu diễn, phép suy luận logic,...) khi giảng giải,giải thích, trình bày các vấn đề, thảo luận hoặc báo cáochuyên đề.- Khả năng di ...