Suy nghĩ về hiện tượng mất cân bằng giới tính khi sinh ở Việt Nam trong thời gian gần đây - Đặng Hà Phương

Tử vong, sinh đẻ và di dân là ba quá trình cơ bản ảnh hưởng đến cơ cấu giới tính và giới của dân số, trong ba yếu tố này sinh đẻ có tác động rõ nét nhất thông qua cơ cấu tuổi mà trước hết và tỷ số giới tính sinh. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết "Suy nghĩ về hiện tượng mất cân bằng giới tính khi sinh ở Việt Nam trong thời gian gần đây" để hiểu hơn về vấn đề này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Suy nghĩ về hiện tượng mất cân bằng giới tính khi sinh ở Việt Nam trong thời gian gần đây - Đặng Hà PhươngSù kiÖn - NhËn ®Þnh X· héi häc sè 3 (95), 2006 95 Suy nghÜ vÒ hiÖn t−îng mÊt c©n b»ng giíi tÝnh khi sinh ë ViÖt Nam trong thêi gian gÇn ®©y §Æng hµ ph−¬ng Tö vong, sinh ®Î vµ di d©n lµ ba qu¸ tr×nh c¬ b¶n cã ¶nh h−ëng ®Õn c¬ cÊu giíitÝnh vµ tuæi cña mét d©n sè. Trong ba qu¸ tr×nh nµy, sinh ®Î lµ nh©n tè cã t¸c ®éng rânÐt nhÊt th«ng qua c¬ cÊu tuæi mµ tr−íc hÕt lµ tû sè giíi tÝnh khi sinh. Trong ®iÒu kiÖnph¸t triÓn d©n sè b×nh th−êng, tû sè nµy lµ 105 bÐ trai so víi 100 bÐ g¸i khi ®−îc sinhra. Theo c¸c nhµ nh©n khÈu vµ sinh häc, sù v−ît tréi vÒ giíi tÝnh cña trÎ trai lóc sinhnµy ph¶n ¸nh sù ®iÒu chØnh tù nhiªn cña d©n sè nh»m c©n b»ng l¹i c¬ cÊu do nam giíicã tû lÖ tö vong cao h¬n vµ tuæi thä trung b×nh thÊp h¬n so víi n÷ giíi. Trªn thùc tÕ, chØ sè giíi tÝnh cã thÓ kh¸c nhau gi÷a c¸c quèc gia hay gi÷a c¸cvïng miÒn trong mét n−íc. Gi¶ ®Þnh th«ng lÖ vÒ c¬ cÊu d©n sè cho r»ng cã sù c©nb»ng tù nhiªn gi÷a nam vµ n÷ trong mçi nhãm tuæi. Song thùc tÕ th−êng kh«ng gi¶n®¬n nh− vËy. Theo Weller vµ Bouvier (1981:237) trªn b×nh diÖn sinh lý, kh¶ n¨ngthô thai, t×nh tr¹ng s¶y thai cã ¶nh h−ëng rÊt ®¸ng kÓ ®Õn tû sè giíi tÝnh khi sinh.Cô thÓ lµ nh÷ng céng ®ång d©n c− hay nhãm x· héi cã møc chÕt bµo thai cao, kh¶n¨ng thô thai kÐm, trÎ sinh ra nhÑ c©n th−êng cã tû sè giíi tÝnh khi sinh thÊp h¬n®¸ng kÓ. Tõ gãc ®é v¨n hãa, t©m lý −a thÝch con trai tån t¹i trong nhiÒu x· héi cïngvíi nh÷ng can thiÖp chñ ®Þnh nh»m lùa chän giíi tÝnh cña thai nhi ®· khiÕn cho sùc©n b»ng giíi tÝnh tù nhiªn cña d©n sè bÞ x¸o trén (Williamson, 1976). T¹i TrungQuèc, chÝnh s¸ch h¹n chÕ sinh ®Î ®· cã ¶nh h−ëng lín ®Õn mong muèn sinh mét contrai, tû sè giíi tÝnh khi sinh ®· t¨ng tõ 111/100 giai ®o¹n 1980-1989 lªn ®Õn 123/100trong giai ®o¹n 1996-2001. T¹i nh÷ng khu vùc kh¸c, sù bãc lét, ph©n biÖt ®èi xö vµn¹n b¹o hµnh ®èi víi phô n÷ ®· khiÕn cho møc ®é tö vong n÷ gia t¨ng, lµm trÇmträng thªm sù mÊt c©n b»ng giíi tÝnh cña d©n sè tr−ëng thµnh. Trung §«ng, Nam ¸vµ Trung Phi lµ nh÷ng n¬i cã sù chªnh lÖch lín giíi tÝnh trªn thÕ giíi vµ ë ®ã vÞ thÕcña ng−êi phô n÷ rÊt thÊp. ViÖc n©ng cao ®Þa vÞ phô n÷, ®Êu tranh cho b×nh ®¼ng giíi lµ nh÷ng nç lùc mµcéng ®ång quèc tÕ vµ nhiÒu quèc gia, trong ®ã cã ViÖt Nam, ®ang nç lùc v−¬n tíi. ChiÕnl−îc d©n sè ViÖt Nam 2001-2010 x¸c ®Þnh b×nh ®¼ng giíi lµ mét yÕu tè quan träng ®Ó ®¹tc¸c môc tiªu d©n sè. Gi¸ trÞ cña con trai vµ con g¸i ®−îc ®Ò cËp mét c¸ch b×nh ®¼ng trongnhiÒu v¨n b¶n ph¸p lý. Cho ®Õn nay vÉn ch−a cã c¸c nghiªn cøu tin cËy ®Ó kÕt luËn t×nhtr¹ng mÊt c©n b»ng giíi tÝnh khi sinh ë ViÖt Nam song trªn thùc tÕ ®· cã nh÷ng lo ng¹itrong c«ng luËn vÒ t¸c ®éng cña viÖc lùa chän giíi tÝnh thai nhi th«ng qua n¹o ph¸ thai, Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn96 Suy nghÜ vÒ hiÖn t−îng mÊt c©n b»ng giíi tÝnh...c¸c ph−¬ng ph¸p sinh con theo ý muèn ®Ó sinh con trai, con g¸i. D©n sè ViÖt Nam cã quy m« 83,1 triÖu ng−êi n¨m 2005, trong ®ã n÷ chiÕmxÊp xØ 51% vµ 3/4 sèng ë khu vùc n«ng th«n. NÕu nh− trong nh÷ng n¨m 90, tû sè giíitÝnh trong d©n sè chªnh lÖch kh«ng lín l¾m (96,7 nam so víi 100 n÷) th× trong nh÷ngn¨m gÇn ®©y, tû sè giíi tÝnh khi sinh kh¸ cao, nghiªng vÒ trÎ em trai. Sè liÖu tõ c¸ccuéc Tæng ®iÒu tra d©n sè (tiÕn hµnh 10 n¨m mét lÇn cho phÐp −íc l−îng tû sè giíitÝnh lóc sinh trong d©n sè. Cho ®Õn nay ë n−íc ta ®· cã ba cuéc Tæng ®iÒu tra lÇnl−ît vµo c¸c n¨m 1979, 1989 vµ 1999. Tuy nhiªn sè liÖu vÒ giíi tÝnh cña trÎ lóc sinhchØ cã ®−îc tõ hai cuéc Tæng ®iÒu tra gÇn ®©y. Theo kÕt qu¶ Tæng ®iÒu tra D©n sè vµ Nhµ ë 1999, tû sè giíi tÝnh lóc sinh cñan¨m 1999 lµ 107, t¨ng nhÑ so víi n¨m 1989 (105). Nh−ng trªn b×nh diÖn ®Þa lý th× tûsè giíi tÝnh khi sinh cao nhÊt t¹i t¹i khu vùc §ång b»ng s«ng Cöu Long (113), c¸c tØnh§«ng Nam Bé (109) vµ T©y B¾c (108). Ba khu vùc nµy chiÕm 40% d©n sè c¶ n−íc(B¶ng 1). Trong sè 61 tØnh thµnh n¨m 1999, 35 tØnh thµnh cã tû sè giíi tÝnh trong møc108-128. ChØ cã 8 tØnh thµnh cã tû sè giíi tÝnh lóc sinh ë møc chuÈn (103-107/100). B¶ng 1: Tû sè giíi tÝnh khi sinh theo khu vùc ®Þa lý cña ViÖt Nam, 1999 Khu vùc Tû sè giíi tÝnh khi sinh Khu vùc Tû sè giíi tÝnh khi sinh§ång b»ng s«ng Hång 107 Nam Trung Bé 103§«ng B¾c 103 T©y Nguyªn 104T©y B¾c 108 §«ng Nam Bé 109B¾c Trung Bé 107 §ång b»ng s«ng Cöu Long 113 Nguån: Sè liÖu mÉu ...