Tiếp cận và xử trí bệnh nhân đau bụng cấp ở người lớn

Đau bụng cấp là một tình trạng rất hay gặp tại khoa Cấp cứu, nguyên nhân vô cùng đa dạng. Điều khó khăn nhất là phân biệt được cơn đau bụng này có chỉ định ngoại khoa hay không với các cơn đau bụng khác. Mời các bạn cùng tham khảo để nắm chi tiết nội dung tài liệu!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tiếp cận và xử trí bệnh nhân đau bụng cấp ở người lớn TIẾPCẬNVÀXỬTRÍBỆNHNHÂNĐAUBỤNGCẤPỞNGƯỜILỚN TS.PhạmHồngPhương;BSCKI.TrầnBáBiên1. ĐỊNHNGHĨA ĐaubụngcấplàmộttìnhtrạngrấthaygặptạikhoaCấpcứu,nguyênnhânvôcùng đadạng.Điềukhókhănnhấtlàphânbiệtđượccơnđaubụngnàycóchỉ địnhngoạikhoa haykhôngvớicáccơnđaubụngkhác.Đôikhicơnđaubụngngoạikhoacóbiểuhiệnsớmrấtkínđáo.Ngoàicácthămdòchứcnănghỗtrợchẩnđoán,theosátcáccơnđauchưaloại trừcácnguyênnhânngoạikhoagiúpchúngtatránhđượcnhữngsaisótkhôngđángcó.2. CHẨNĐOÁN2.1.Chẩnđoánxácđịnh2.1.1.Lâmsàng Khaitháctínhchấtcơnđau + Cơnđaunộitạngtừcơn,giữacáccơncóthểhếthoặcâmỉ(vídụcơnđauquặn gan,cothắtruột,tắcruột…). + Cơnđauthànhliêntục,âm ỉ,khôngdứt,thườngcóphản ứng(vídụ viêmphúc mạcruộtthừa,chảymáutrongổbụng,thủngtạngrỗng…). + Cơnđaulanliênquantớitưthế,nhịpthở…(vídụviêmphổi,ápxecơthắtlưng chậu,trànmủmàngphổi…). Khaithácvịtrícơnđau + Đauthượngvịviêmdạdày,viêmtụy,nhồimáucơtim,giunchiuốngmật… + Đauhạvịviêmbàngquang,sỏibàngquang,viêmphầnphụ,chửangoàitửcung… + Đauquanhrốnviêmdạdàyruột… + Đauhạsườnphảiápxegan,giunchuiốngmật,viêmmậtcấp… + Đauhốchậuphảiviêmruộtthừa,viêmmanhtràng,sỏiniệuquản… + Đauhốchậutráisỏiniệuquản,viêmtúithừa… + Đauhaimạnsườnsỏiniệuquản… Xácđịnhmứcđộ đau phảixácđịnhmứcđộ đauđể chothuốcgiảmđausớm.Dùngthuốcgiúpchochẩnđoándễ dàngvàchínhxáchơnchứ khôngphảilàmmấttriệu chứng. ThangđiểmđauVASĐiểm0khôngđau Điểm10đaudữdộinhất Yêucầubệnhnhânđánhgiámứcđộtừ0tới10vàghinhậnkếtquảvídụ 4/10, 7/10. Khaitháctiềnsử + Thờigianxuấthiệncơnđau + Yếutốliênquanbữaănngộđộc?dịứng? + Cácbệnhlýtoànthântừtrướcviêmtụymạn,sỏimật,sỏithận… + Sốt? + Thiếumáu? Khámlâmsàng Thămkhámkỹbụng(nhìn,sờ,gõ,nghe)vàcáclỗthoatvị,thămtrựctràng.TìmcácdấuhiệuquantrọngBụngchướng,tăngnhuđộng,quairuộtnổi,phản ứngthànhbụng, cảmứngphúcmạc,thoátvị… Toànthânýthức,mạch,huyếtáp,nhịpthở,sốc,thiếumáu,toannặng… Địnhhướngchẩnđoán Thôngthườngbụnglàcơquancónhiềutổchứcbêndưới,dovậyviệcchẩnđoánramộtbệnhcụ thể dựavàolâmsàngrấtkhókhăn.Sử dungcácthămdòchứcnăngđể xác địnhvàtìmchẩnđoánngàycàngquantrọng. + Thủngtạngrỗng cơnđauđộtngộtdữ dội,liêntụckiểungoạitạng,bụngco cứng,phảnứngthànhbụng. + Tắcruộtđaubụngtừngcơnkiểunộitạn,bụngchướng,bítrungđạitiện. + Tắcmậtđaubụngmạnsườnphải,sốt,vàngdađôikhikhámthấytúimậtto,ấn điểmtúimậtđau. + Cơnđauquặnthậnđaudữ dộimạnsườn,lanxuốngdướihoặcxuốngbộphận sinhdục,tiểubuốtrắthoặccómáu. + Viêmruộtthừatriệuchứngphụthuộcvàothờigiantớikhám.Giaiđoạnsớmđôi khichỉđauvùngthượngvị,sốtnhẹ.Giaiđoạnmuộnhơnđaukhutrúhốchậuphải,ấncó phản ứngthànhbụngrõ.Viêmruộtthừakhôngđiểnhìnhđôikhichẩnđoánrấtkhókhăn,cầnphảitheodõisáttriệuchứng,thămkhámnhiềulầnvàphảicảnhgiácnghĩđếnviêmruộtthừatrướccáctrườnghợpđaubụngchưarõnguyênnhân.2.1.2.Cácxétnghiệmcậnlâmsàngcầnlàm Khinghivấnđếnmộtcấpcứungoạikhoahaytimmạch,cầnchongườibệnhvàokhoacấpcứuđể Đặtđườngtruyềntĩnhmạchchắcchắn,lấymáulàmxétnghiệmtrướcmổcôngthứcmáu,tiểucầu,hematocrit,vàcácxétnghiệmđôngchảymáu(máuchảy,máuđông,thờigianprothrombin,TCK). Ghiđiệntim,xétnghiệmnướctiểubằnggiấythử. ChụpXquangbụngkhôngchuẩnbịtưthếđứng,phimthẳng,phimnghiêng,phimchụphaivòmhoành(tìmliềmhơi)vàphimchụpXquangngực. Các xét nghiệm khác được chỉ định theo định hướng lâm sàng để chẩn đoánnguyênnhân. +Sinhhóaxétnghiệmchứcnănggantụy,mentim(LDH,CKP)betaHCG(khinghi vấnnguyênnhânsảnphụkhoa),tìmđộcchất. +Vikhuẩncấymáu,soivàcấynướctiểu. +Chẩnđoánhình ảnhsiêuâmbụngvàtiểukhung,siêuâmquaâmđạo,chụphệthốngtiếtniệucódùngthuốccảnquangtĩnhmạch(UIV),khungđạitràngcóthuốccảnquang,chụpCLVT,chụpmạch. +Nộisoitiêuhóa(soidạydàytátràng,soiđạitràng). +Soiổbụngđểchẩnđoánvà/hoặcđiềutrị.3. ĐIỀUTRỊ Đánhgiánhanhchóngcácchứcnặngsốngvànhậnđịnhcáctìnhtrạngnguyhiểmtụthuyếtáp,nhiễmtrùngnhiễmđộc,thiếum ...