Ứng dụng lý thuyết tương đương trong chuyển ngữ tiêu đề chủ đề

Chuyển ngữ tiêu đề chủ đề (TĐCĐ) là một trong những công đoạn quan trọng trong quá trình biên mục tại các thư viện, đặc biệt là các thư viện sử dụng bộ tiêu đề chủ đề do Thư viện Quốc hội Hoa Kỳ biên soạn. Bài viết trình bày một số lưu ý về yếu tố tương đương trong dịch thuật và ứng dụng của nó trong chuyển ngữ TĐCĐ. Từ đó, tác giả đề xuất một vài biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả chuyển ngữ TĐCĐ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ứng dụng lý thuyết tương đương trong chuyển ngữ tiêu đề chủ đềNghiïn cûáu - Trao àöíi ÛÁNG DUÅNG LYÁ THUYÏËT TÛÚNG ÀÛÚNG TRONG CHUYÏÍN NGÛÄ TIÏU ÀÏÌ CHUÃ ÀÏÌ ThS Buâi Haâ Phûúng Trûúâng Àaåi hoåc KHXH&NV Tp. Höì Chñ Minh Toám tùæt: Chuyïín ngûä tiïu àïì chuã àïì (TÀCÀ) laâ möåt trong nhûäng cöng àoaån quan troångtrong quaá trònh biïn muåc taåi caác thû viïån, àùåc biïåt laâ caác thû viïån sûã duång böå tiïu àïì chuãàïì do Thû viïån Quöëc höåi Hoa Kyâ biïn soaån. Baâi viïët trònh baây möåt söë lûu yá vïì yïëu töë tûúngàûúng trong dõch thuêåt vaâ ûáng duång cuãa noá trong chuyïín ngûä TÀCÀ. Tûâ àoá, taác giaã àïì xuêëtmöåt vaâi biïån phaáp nhùçm nêng cao hiïåu quaã chuyïín ngûä TÀCÀ. Tûâ khoáa: tiïu àïì chuã àïì; tûúng àûúng dõch thuêåt; LCSH. Application of equivalence theory to subject heading translation Summary: Translation of subject headings is an important step in cataloguing atlibraries, especially at those, who are using LC Subjecty headings; this article presentssome equivalent elements to be paid attention to when translating into Vietnamese andusing them. Hence, the author puts forward some measures to enhance effectiveness ofsubject headings translation. Keywords: subject headings; equivalence in translation; LCSH. Àùåt vêën àïì nghiïåm trong biïn muåc thò viïåc hiïíu àûúåc Hiïån nay, hêìu hïët caác thû viïån àaåi hoåc nhûäng lyá thuyïët ngön ngûä liïn quan àïënàang sûã duång böå tiïu àïì chuã àïì do Thû viïån chuyïín ngûä laâ àiïìu thûåc sûå cêìn thiïët, àùåc biïåtQuöëc höåi Hoa Kyâ biïn soaån (LCSH). Thûåc tïë lyá thuyïët vïì tñnh tûúng àûúng trong quaá trònhcho thêëy, caán böå biïn muåc tuy àaä coá nhûäng chuyïín ngûä nhùçm haån chïë nhûäng sai soátkinh nghiïåm nhûng cuäng gùåp nhûäng khoá trong quaá trònh chuyïín ngûä taåi möåt söë thûkhùn nhêët àõnh khi sûã duång böå LCSH naây, viïån àaåi hoåc hiïån nay.àùåc biïåt khi chuyïín ngûä TÀCÀ tûâ tiïëng Anh 1. Yïëu töë tûúng àûúng trong dõch thuêåtsang tiïëng Viïåt. Haån chïë vïì trònh àöå chuyïn Theo J.C. Catford, dõch thuêåt laâ sûå thaymön, kinh nghiïåm thûåc tiïîn, trònh àöå ngoaåi thïë vùn baãn ngön ngûä göëc bùçng chêët liïåu vùnngûä cuãa caán böå biïn muåc vaâ möåt söë nguyïn baãn tûúng àûúng úã ngön ngûä nhêån. Coânnhên khaác, àùåc biïåt, kyä nùng chuyïín ngûä Ian Tudor laåi coá caách hiïíu khaác vïì dõchTÀCÀ aãnh hûúãng àïën chêët lûúång biïn muåc thuêåt, àoá laâ quy trònh chuyïín àöíi tin nhùænchuã àïì, laâm giaãm tñnh thöëng nhêët trong cöng vûúåt qua raâo caãn cuãa ngön ngûä hoåc vaâ raâotaác biïn muåc taåi caác thû viïån, tûâ àoá laâm haån caãn vùn hoáa. Nhû vêåy, trong chuyïín ngûächïë khaã nùng tòm tin cuãa ngûúâi sûã duång. TÀCÀ, vùn baãn ngön ngûä göëc laâ TÀCÀ Do vêåy, nhùçm nêng cao chêët lûúång bùçng tiïëng Anh vaâ vùn baãn ngön ngûä nhêån laâchuyïín ngûä TÀCÀ trong cöng taác biïn muåc, TÀCÀ àûúåc dõch sang tiïëng Viïåt. Vúái nhûängngoaâi viïåc caán böå thû viïån (CBTV) nùæm roä caách hiïíu khaác nhau cuãa ngûúâi laâm cöng taácnhûäng kiïën thûác, kyä nùng vaâ vêån duång kinh àõnh TÀCÀ, yïëu töë tûúng àûúng naây cuäng coáTHÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 3/2014 25 Nghiïn cûáu - Trao àöíinhûäng khaác biïåt. Hay noái caách khaác, viïåc Trong söë caác loaåi hònh tûúng àûúng trongCBTV chuyïín ngûä möåt TÀCÀ tûâ tiïëng Anh dõch thuêåt, tûúng àûúng dûåa trïn söë lûúångsang tiïëng Viïåt seä khöng thûåc sûå àaãm baão caác phêìn tûúng àûúng laâ loaåi hònh tûúngtñnh thöëng nhêët nïëu nhû khöng nùæm roä nhûäng àûúng thûúâng àûúåc sûã duång nhiïìu trong dõchnguyïn tùæc vaâ yïëu töë tûúng àûúng khi tiïën thuêåt ngûä khoa hoåc noái chung, khoa hoåc thûhaânh chuyïín ngûä TÀCÀ. Chñnh vò vêåy, viïåc viïån cuäng khöng laâ ngoaåi lïå. Tûúng àûúngcaán böå biïn muåc tòm hiïíu thïm möåt söë lyá dûåa trïn söë lûúång göìm coá böën loaåi hònh sauthuyïët liïn quan àïën quaá trònh chuyïín ngûä àêy:naây úã mûác àöå cú baãn seä rêët cêìn thiïët vaâ hûäu - Tûúng àûúng möåt - möåt: laâ kiïíu tûúngñch. àûúng trong àoá vúái möåt caách diïîn àaåt úã ngön Xeát trïn goác àöå dõch thuêåt, tûúng àûúng ngûä göëc chó coá möåt caách diïîn àaåt tûúngtrong dõch thuêåt cuäng coá nhiïìu caách hiïíu àûúng úã ngön ngûä dõch. Loaåi hònh tûúngkhaác nhau. Coá 4 caách phên loaåi tûúng àûúng àûúng naây thûúâng àûúåc a ...