Bài giảng chuyển hóa các chất - Sử dụng corticoid trong lâm sàng part 1

Sử dụng corticosteroid là vấn đề quan trọng và còn nhiều tranh luận trong lâm sàng nói chung và trong chuyên khoa khớp. - Tác dụng chống viêm nhanh và mạnh là những căn cứ cho việc chỉ định thuốc trong điều trị các bệnh khớp. - Thực tế cho thấy, khi dùng thuốc kéo dài, liều cao vượt quá liều sinh lí đã gây nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng dẫn đến những quan điểm khác nhau về vai trò của corticosteroid trong sinh lí bệnh và điều trị các bệnh khớp....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng chuyển hóa các chất - Sử dụng corticoid trong lâm sàng part 1 Häc viÖn qu©n y Bé m«n tim m¹ch - thËn - Khíp - Néi TiÕt Sö dông corticoid trong l©m sµng BS NguyÔn Ngäc Ch©u 1. ®¹i c­¬ng - Sö dông corticosteroid lµ vÊn ®Ò quan träng vµ cßn nhiÒu tranh luËn trong l©m sµng nãi chung vµ trong chuyªn khoa khíp. - T¸c dông chèng viªm nhanh vµ m¹nh lµ nh÷ng c¨n cø cho viÖc chØ ®Þnh thuèc trong ®iÒu trÞ c¸c bÖnh khíp. - Thùc tÕ cho thÊy, khi dïng thuèc kÐo dµi, liÒu cao v­ît qu¸ liÒu sinh lÝ ®· g©y nhiÒu t¸c dông phô nghiªm träng dÉn ®Õn nh÷ng quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ vai trß cña corticosteroid trong sinh lÝ bÖnh vµ ®iÒu trÞ c¸c bÖnh khíp. - Tuy vËy viÖc sö dông corticosteroid vÉn lµ biÖn ph¸p quan träng trong ®iÒu trÞ mét sè bÖnh khíp, v× t¸c dông m¹nh cña thuèc trong nhiÒu tr­êng hîp mµ ch­a cã thuèc chèng viªm nµo v­ît ®­îc. 2. t¸c dông sinh lÝ cña corticosteroid 2.1.Giíi thiÖu - Trong c¬ thÓ corticosteroid lµ hormon ®­îc s¶n xuÊt bëi líp tÕ bµo bã ë vïng vá cña tuyÕn th­îng thËn. - §©y yÕu tè cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn b×nh th­êng cña c¬ thÓ, gióp c¬ thÓ duy tr× h»ng ®Þnh cña néi m«i. - C¸c corticosteroid cßn cã vai trß ®iÒu hoµ qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ c¸c chÊt, vµ ®iÒu hoµ chøc n¨ng cña hÖ thÇn kinh trung ­¬ng. Bªn c¹nh ®ã chóng cßn cã t¸c dông chèng viªm nhanh vµ m¹nh. - Sù s¶n xuÊt hormon nµy chÞu sù ®iÒu tiÕt cña trôc ®åi thÞ - tuyÕn yªn - tuyÕn th­îng thËn. - §iÒu kiÖn sinh lÝ b×nh th­êng nång ®é corticosteroid trong huyÕt t­¬ng thay ®æi theo nhÞp ngµy ®ªm. Điều Điều hòa bài tiết Corticosteroid CRH: Corticotropic Vùng đồi thị Releasing Hormone ACTH: Adreno CRH Corticotropic Hormone Tuyến yên Corticosteroids: Mineralocorticoid, Glucocorticoid ACTH Vỏ thượng thận Steroid sinh dục Corticosteroids 1. t¸c dông sinh lÝ cña corticosteroid - Trong qu¸ tr×nh viªm, c¸c kÝch thÝch g©y viªm th­êng kÌm víi viÖc gi¶i phãng c¸c cytokin nh­: IL1, IL6), TNF... C¸c cytokin nµy kÝch thÝch trôc ®åi thÞ - tuyÕn yªn - tuyÕn th­îng thËn t¨ng tæng hîp corticosteroid kÕt qu¶ lµ g©y øc chÕ ng­îc qu¸ tr×nh gi¶i phãng cytokin do ®ã gi¶m qu¸ tr×nh viªm. - Khi tæng hîp kh«ng ®ñ corticosteroid sÏ dÉn ®Õn kh«ng kiÓm so¸t ®­îc ph¶n øng viªm g©y tæn th­¬ng tæ chøc lan réng - tiÕp tôc g©y gi¶i phãng nhiÒu chÊt trung gian ho¸ häc cã t¸c dông g©y viªm. - MÊt kh¶ n¨ng th«ng tin ng­îc (feed back) gi÷a hÖ thÇn kinh trung ­¬ng vµ c¸c c¬ chÕ g©y viªm ë ngo¹i vi cã thÓ lµ yÕu tè quan träng trong c¬ chÕ bÖnh sinh cña mét sè bÖnh khíp.