Bài giảng Nội cơ sở 2 - Bài 4: Hội chứng giảm hoạt phó giáp

Bài giảng này giúp người học có thể: Trình bày được nguyên nhân của hội chứng giảm hoạt phó giáp, mô tả được các triệu chứng của cơn tetani điển hình, trình bày các dấu hạ calci máu tiềm tàng. Mời các bạn cùng tham khảo.

Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Nội cơ sở 2 - Bài 4: Hội chứng giảm hoạt phó giáp Hội chứng giảm hoạt phó giáp HỘI CHỨNG GIẢM HOẠT PHÓ GIÁPMục tiêu1. Trình bày được nguyên nhân của hội chứng giảm hoạt phó giáp.2. Mô tả được các triệu chứng của cơn Tetani điển hình3. Trình bày các dấu hạ calci máu tiềm tàng.I. ĐỊNH NGHĨA Giảm hoạt phó giáp bao gồm những triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng xảyra hoặc do tuyến phó giáp không tiết đủ lượng hormon phó giáp (PTH) có hoạt tínhsinh học (thường gặp nhất) hoặc do PTH không tạo được đáp ứng sinh học ở mô đích(ít gặp hơn). Giảm hoạt phó giáp bao gồm các rối loạn chuyển hóa trong đó hạ calcimáu và tăng phosphate máuII. NGUYÊN NHÂNCó nhiều cách phân loại về nguyên nhân1. Do tai biến điều trị- Phẫu thuật là nguyên nhân gây giảm hoạt phó giáp thường gặp nhất. Phẫu thuât tuyếngiáp do K, Basedow hay bướu giáp đơn: cắt phải phó giáp, thiếu máu tại chỗ gây hoạitử phó giáp. Có thể xảy ra sớm và thoáng qua ngay sau khi cắt bỏ tuyến phó giáp trongvòng 1 - 2 ngày- Điều trị bằng iode phóng xạ: hiếm.2. Giảm hoạt phó giáp vô căn Hiếm gặp. Là bệnh mắc phải có tính cách gia đình và có bằng chứng đây là mộtbệnh tự miễn vì có sự kết hợp với các bệnh tự miễn khác.Kết hợp giữa suy phó giáp với suy thượng thận, bệnh nấm Candida ở da và niêm mạcgọi là hội chứng đa tuyến tự miễn typ 1 (APS-1: Autoimmune PolyglandularSyndrome type 1) hay hội chứng Whitacker, thường xảy ra ở lứa tuổi nhỏ (5 - 14 tuổi).Còn APS-2 đặc trưng bởi suy thượng thận xảy ra ở người lớn, đái tháo đường típ 1 vàbệnh lý tuyến giáp.3. Giảm hoạt phó giáp chu sinh Giảm hoạt phó giáp bẩm sinh, vĩnh viễn là hậu quả của vô sản phó giáp đơn độchoặc kết hợp với bất sản tuyến hung do sự không phát triển của túi mang thứ 3, đó làhội chứng Di George.4. Giảm hoạt phó giáp cơ năng- Giảm hoạt phó giáp thoáng qua ở trẻ sơ sinh do hậu quả chưa trưởng thành của bàothai hoặc do calci máu tăng của mẹ.- Giảm hoạt phó giáp thoáng qua sau phẫu thuật các tuyến phó giáp bị tăng hoạt. Hội chứng giảm hoạt phó giáp- Giảm hoạt phó giáp có thể là hậu quả của sự thừa hay thiếu hụt magie.5. Giả giảm hoạt phó giáp (pseudohypoparathyroidism: PHP) Giả giảm hoạt phó giáp là một rối loạn di truyền, do hậu quả không nhạy cảmcủa các thụ thể với PTH. Bệnh có tính chất gia đình.III. LÂM SÀNG Biểu hiện lâm sàng của giảm hoạt phó giáp thường được mô tả gián tiếp qua hộichứng hạ calci máu cấp tính như biểu hiện kích thích thần kinh-cơ (tetani, dị cảm,động kinh, hội chứng não) hoặc mãn tính như lắng đọng calci ở tổ chức mềm (đụcthủy tinh thể, calci hóa nhân xám trung ương). Giảm hoạt phó giáp biểu hiện trên lâm sàng liên quan đến mức độ thiếu hụt chấtcalci-ion hóa. Triệu chứng lâm sàng còn tùy thuộc vào diễn biến cấp hay mạn tính củathiếu calci.1. Cơn Tetani điển hình Cơn Tetani có thể xảy ra khi calci huyết tương giảm cấp tính, có thể ở nồng độcao hơn (8 mg% # 2 mmol/l) so với những bệnh nhân có giảm calci máu mạn (6 mg%# 1,5 mmol/l). Cần theo dõi các triệu chứng nghi ngờ cơn Tetani hơn là chờ đợi kếtquả calci huyết tương. Bệnh nhân dễ nhận biết, bắt đầu với cảm giác dị cảm sau đó là các cơn co cứng,thường đối xứng và ở ngọn chi.- Dị cảm : tình trạng tê cóng, cảm giác kiến bò ở quanh miệng, lưng các ngón tay vàđôi khi ở các ngón chân.- Cơn co cứng: bệnh nhân có cảm giác kiến bò ở đầu các chi, đối xứng, lan dần đếncác sợi cơ lưng bàn tay, bàn chân, làm các cơ này giật, các ngón tay run run.+ Chi trên: các ngón tay co quắp như ” bàn tay đỡ đẻ” do co cứng các cơ liên đốt.+ Chi dưới: duỗi các cơ ở cẳng chân, bàn chân.+ Miệng: co cứng các cơ vòng quanh miệng làm môi dẩu ra như mõm cá .+ Thân: co cơ làm cho thân có tư thế ưỡn cong . Sự co cứng các cơ không đau nhưng làm bệnh nhân rất khó chịu, lo lắng, và vãmồ hôi. Thời gian co cơ ít khi kéo dài và đặc biệt khỏi rất nhanh nếu được tiêm calcitĩnh mạch.- Co cơ trơn của nội tạng cùng với sự co cơ vân kể trên, hoặc xuất hiện riêng biệt, gâyra co thắt thanh quản (trẻ sơ sinh), co thắt phế quản, cơ hoành, dạ dày và môn vị.- Tăng thông khí: báo động cơn Tetani bệnh nhân thường thở nhanh và gia tăng một sốlượng epinephrine. Tăng thông khí gây nên giảm CO2 và kiềm máu. Tình trạng này sẽxấu đi do tăng sự liên kết giữa ion calcium và protein huyết tương.- Triệu chứng về giao cảm: lo âu, nhịp tim nhanh, đổ mồ hôi, tái.- Co giật: Thường gặp ở người trẻ, ít khi đơn độc thường kèm với co thắt. Hội chứng giảm hoạt phó giáp Phù gai thị và tăng áp nội sọ do giảm calci huyết phối hợp với các cơn co giậtgiống bệnh cảnh lâm sàng của u não.- Thần kinh: dấu ngoại tháp, hội chứng Parkinson (giảm hoạt phó giáp mạn), múa vờnbất thường ổn định sau khi calci máu bình thường, đôi khi xuất hiện cơn động kinhtoàn thể hay khu trú.- Các biểu hiện tâm thần: đi từ hội chứng trầm cảm đến kích động.2. Dấu hạ calci máu tiềm tàng. Là những triệu chứng tồn tại giữa các cơn, nhưng cũng có thể là triệu chứngduy nhất chứng tỏ có giảm hoạt phó giáp. Các triệu chứng này bình thường không xảyra, có thể phát hiện nhờ một số nghiệm pháp sau :- Nghiệm pháp Chvostek Đây là dấu hiệu của sự kích thích các sợi thần kinh vận động của dây thần kinhmặt. Gõ vào điểm giữa dái tai và mép; gây ra giật khóe môi trên (type I); giật khóe môitrên và cánh mũi (type II); giật toàn bộ nửa bên mặt (type III). Lưu ý dấu type I có thểgặp ở 25% người bình thường, nếu có kèm thêm dấu type II và III thì nghi ngờ Tetanitiềm tàng.- Nghiệm pháp Trousseau Bệnh nhân có dấu “ bàn tay đỡ đẻ” khi buộc garô ở cánh tay hoặc băng ép bằngmáy đo huyết áp trong 3 phút ( với áp lực cao hơn huyết áp tâm thu). Nhằm phát hiện sớm chứng giảm calci huyết, 2 nghiệm pháp trên nên thực hiệnở những bệnh nhân bị phẫu thuật ở ...