Thể chất chính là trạng thái sức khỏe, mức độ năng suất, sức chịu đựng, tính thích nghi, khả năng chống đỡ bệnh tật của vật nuôi. Vậy yếu tố gì quyết định thể chất con vật?. Cho tới nay vấn đề này vẫn chưa được giải quyết triệt để. Aristote đề ra học thuyết thể dịch cho rằng tỷ lệ khác nhau giữa các chất dịch trong cơ thể (máu đỏ, mật vàng, lách đen) quyết định thể chất gia súc....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Công nghệ chăn nuôi : GIỐNG VÀ CÔNG TÁC GIỐNG VẬT NUÔI part 2
Thể chất chính là trạng thái sức khỏe, mức độ năng suất, sức chịu đựng, tính thích
nghi, khả năng chống đỡ bệnh tật của vật nuôi.
Vậy yếu tố gì quyết định thể chất con vật?. Cho tới nay vấn đề này vẫn chưa được
giải quyết triệt để. Aristote đề ra học thuyết thể dịch cho rằng tỷ lệ khác nhau giữa các
chất dịch trong cơ thể (máu đỏ, mật vàng, lách đen) quyết định thể chất gia súc. Wirohon
cho rằng tổng số các cơ quan trong cơ thể quyết định thể chất. Culexop dựa vào tỷ lệ các
phần của cơ thể phân loại thể chất. Paplốp dựa vào hoạt động của hệ thần kinh mà phân
loại thể chất... Hiện nay người ta đang đi sâu vào yếu tố nội tiết, phát hiện cường độ và
kiểu trao đổi chất để đánh giá thể chất.
2.2.2.2. Phân loại thể chất
Xuất phát từ những cơ sở khác nhau trong việc xác định bản chất của thể chất mà
người ta có những phân loại thể chất khác nhau. Những phân loại có giá trị trong thực
tiễn chọn lọc nhân giống gia súc hiện nay gồm có các hướng sau:
2.2.2.2.1. Phân loại dựa trên quan hệ giữa các phần trong cơ thể (Culexop)
Dựa trên những thực nghiệm khảo sát tỷ lệ các bộ phận: thịt, da, xương, phủ tạng
trong cơ thể, Culexop chia thể chất ra làm 4 loại sau:
- Thể chất thô: là các gia súc có da, xương, cơ phát triển mạnh, ít mỡ. Chúng
thường dùng để cày kéo, lấy lông thô…
- Thể chất thanh: là các gia súc có da mỏng, xương, chân nhỏ, đầu nhẹ, chúng
thường là bò sữa cao sản, ngựa chạy.
- Thể chất săn: là các gia súc có da thịt săn, rắn chắc, lớp mỡ ít phát triển, chúng
thường là bò sữa không phải cao sản, ngựa cưỡi.
- Thể chất sổi: là các gia súc có lớp mỡ dày, da thịt nhão, xương to nhưng không
chắc, chúng thường là bò nuôi vỗ béo lấy thịt, lợn hướng mỡ.
Trong thực tế, thể chất gia súc thường mang tính chất kết hợp thanh săn, thanh sổi,
thô săn, thô sổi.
- Thanh săn: là loại gia súc xương nhỏ nhưng chắc chắn, lớp mỡ dưới da mỏng, da
đàn hồi, lông dày mượt, đầu thanh, chân đùi cứng cáp, mông nở, sức sống dồi dào, thần
kinh nhạy cảm, tính tình linh hoạt. Ngựa cưỡi, bò sữa thuộc loại hình này.
- Thanh sổi: là loại gia súc có lớp cơ mỡ rất phát triển, da mỏng, mịn nhưng nhão,
lông mềm, đầu nhẹ. Thần kinh không nhạy cảm lắm, tính tình trầm tĩnh, dễ vỗ béo. Bò
thịt, lợn hướng nạc thuộc loại thể chất này.
- Thô săn: là loại gia súc có bộ xương to, to và chắc. Ðầu, chân to, dáng nặng nề,
bắp cơ săn, rắn, dày, lông thô cứng, khả năng làm việc khỏe. Ngựa kéo nặng, trâu bò cày
kéo thuộc nhóm này.
- Thô sổi: là loại gia súc có bộ xương thô, to nhưng không chắc chắn, da
dày, thịt nhão, thần kinh kém nhạy cảm, lười nhác, ít vận động. Khả năng làm
việc, cho thịt đều kém. Loại gia súc này không thích hợp với hướng sản xuất nào
cả, thường bị loại thải.
2.2.2.2.2. Phân loại dựa vào hình dáng lồng ngực của vật nuôi
Cách phân loại này dựa vào khả năng trao đổi chất thông qua dung lượng hô hấp và
đặc điểm hình dáng lồng ngực con vật, là căn cứ chủ yếu để phân loại. Theo cách phân
loại này người ta chia ra:
- Thể chất hô hấp: là gia súc có lồng ngực sâu, dài, hơi hẹp, xương sườn hơi xiên.
Bộ xương chắc chắn, da săn nhưng đàn hồi, bộ máy hô hấp và tuần hoàn phát triển, khả
năng trao đổi chất cao. Bò sữa cao sản, ngựa chạy thuộc nhóm thể chất này.
- Thể chất tiêu hóa: là các gia súc có lồng ngực ngắn, rộng, xương sườn thẳng, da
mỏng hơi nhão, lớp mỡ dưới da phát triển, cường độ trao đổi chất chậm, dễ vỗ béo. Gia
súc nuôi lấy thịt, ngựa kéo, trâu bò cày kéo thuộc nhóm thể chất này.
- Thể chất hỗn hợp: là loại hình trung gian giữa 2 loại thể chất trên. Gia súc có thể
chất này thường thuộc loại có hướng sản xuất kiêm dụng.
2.2.2.2.3. Phân loại dựa vào hoạt động thần kinh cao cấp (Paplốp).
Cơ sở của sự phân loại này là sức mạnh của các quá trình hoạt động thần kinh, sự cân
bằng của các tốc độ chuyển dịch giữa 2 trạng thái hưng phấn và ức chế. Paplốp căn cứ vào 3
đặc điểm đó mà chia ra 4 loại thể chất sau:
Sự cân bằng giữa Tốc độ
Sức mạnh Loại thể chất
hưng phấn và ức chế chuyển dịch
Yếu Buồn bã
Không thăng bằng Nóng nảy
Mạnh Thăng bằng Nhanh Linh hoạt
Chậm Bình thản
Một điều đáng chú ý là thể chất luôn gắn liền với sức khỏe, gia súc có thể chất tốt
sẽ có tính thích ứng cao, trái lại, thể chất xấu, tính thích ứng kém, khả năng sản xuất dễ bị
giảm sút khi điều kiện môi trường thay đổi. Trong chăn nuôi công nghiệp hiện nay, chọn
lọc thể thất có ý nghĩa quan trọng làm giảm thấp tỷ lệ loại thải do cách chăm sóc nuôi
dưỡng theo ...