Dịch tễ học phân tích : Đánh giá xét nghiệm chẩn đoán bênh part 2

Tham khảo tài liệu 'dịch tễ học phân tích : đánh giá xét nghiệm chẩn đoán bênh part 2', y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dịch tễ học phân tích : Đánh giá xét nghiệm chẩn đoán bênh part 2 b nh v n là y u t chánh quy t nh giá tr tiên oán. Do ó, c i thi n nh y và chuyên bi t không hy v ng mang l i c i thi n áng k c a giá tr tiên oán. Trên th c t ôi khi chúng ta ch căn c vào k t qu xét nghi m xác nh t l nhi m. i u này có th ch p nh n khi phương pháp ch n oán ó ư c công nh n. Tuy nhiên, vi c tính t l nhi m thông qua k t qu này ch là m t d ng t l nhi m mà ngư i ta g i là t l nhi m bi u ki n (AP: apparent prevalence) và k t qu th t s v t l nhi m tùy thu c vào nh y và chuyên bi t c a phương pháp ch n oán. D a vào b ng sau, AP ư c tính là (a+b)/N. N u g i P là t l nhi m th t m t b nh nào ó trong qu n th , và Se và Sp là nh y và chuyên bi t c a phương pháp ch n oán thì các thành ph n trong b ng ư c mô t như sau: B ng 7.3 K t qu xét nghi m so v i tình tr ng b nh th t s Tình tr nh b nh th c s B nh Không b nh T ng Phương pháp Dương tính Se × P (1-Sp)×(1-P) Se × P+(1-Sp)×(1-P) ch n oán Âm tính (1-Se) × P Sp×(1-P) (1-Se) × P + Sp×(1-P) c n xác nh T ng P 1-P 1 T ó có th tính ư c là AP = Se × P+(1-Sp)×(1-P). Th t ra, chúng ta không th bi t ư c t l nhi m th t s P mà ch có th có AP t m t kh o sát dùng phương pháp ch n oán ã bi t trư c Sp và Se c a nó. T ó có th xác nh t l nhi m th t như sau: (AP + Sp −1) P= (Se + Sp −1) 4. Giá tr tiên oán (predictive value) Trong lâm sàng, bác sĩ luôn t ra câu h i là n u m t con thú ư c ch n oán (b ng phương pháp có nh y Se và chuyên bi t Sp) là dương tính thì xác su t con thú th t s có b nh là bao nhiêu. Ho c là n u con thú ư c ch n oán là âm tính, li u xác su t th t s con thú không b nh là bao nhiêu. Chính vì v y d ch t h c lâm sàng ã ưa ra khái ni m giá tr tiên oán (bao g m giá tr tiên oán âm và dương). Cách tính c a các giá tr này như sau: a P * Se PV(+) = = (a+b) P * Se + (1–P)*(1–Se) 6 d (1–P) * Sp PV(–) = = (c+d) P*(1–Se)+ Sp*(1–P) Như v y giá tr tiên oán ph thu c nhi u vào t l nhi m trong qu n th (P). Giá tr Se và Sp xem như không thay i, v y khi ưa xét nghi m vào ch n oán cho qu n th có t l nhi m th p thì giá tr tiên oán dương tính gi m nhưng giá tr tiên oán âm tính l i tăng lên. Giá tr tiên oán có th ư c c i thi n b ng cách ch n các xét nghi m có chuyên bi t và nh y cao. Xét nghi m có nh y cao s c i thi n giá tr tiên oán âm (ít k t qu âm tính gi ), ngư c l i xét nghi m có chuyên bi t cao s c i thi n ư c giá tr tiên oán dương (ít k t qu dương tính gi ). Tuy nhiên t l nhi m bi n ng r t nhi u và là y u t chính nh hư ng n giá tr tiên oán nên ngư i ta không hy v ng thay i Se và Sp c i thi n giá tr này m t cách áng k . Ví d : Tr l i nghiên c u v phương pháp xác nh Trichinella spiralis b ng phương pháp tiêu cơ (xem như phương pháp chu n) và phương pháp ELISA. Gi s 200 con heo ư cl ym u làm ELISA, sau ó gi t thú l y cơ hoành ch n oán b ng phương pháp tiêu cơ, k t qu nghi nh n như sau: B ng 7.4 K t qu xét nghi m ELISA so v i k t qu c a phương pháp tiêu cơ xác nh Trichinella spiralis Phương pháp chu n (phương pháp tiêu cơ) Dương tính Âm tính T ng Phương pháp Dương tính 29 26 55 ch n oán c n Âm tính 3 142 145 xác nh T ng 32 168 200 (ELISA) Se = 29/32 = 90,625% Sp= 142/168 = 84,524% AP = 55/200 = 27,5% PV+ = 29/55 = 52,72% PV - = 142/145 = 97,93% Có th tính các giá tr này b ng WinEpiscope b ng cách vào menu “Tests” ch n “Evaluation”. i n các giá tr tương ng theo hình 7.2. 5. T s g n gi ng T s g n gi ng (likelihood ratio) là m t ch s cho th y kh năng s d ng trong lâm sàng c a m t xét nghi m. Ch s này di n t m c b t thư ng trên thú có b nh so 7 v i thú không b nh khi dùng m t xét nghi m nào ó. T s g n gi ng ư c tính t 4 giá tr trong b ng 2x2 như khi tính các ch tiêu khác c a m t xét nghi m (B ng 7.5). M t xét nghi m lý tư ng s có t s dương tính g n gi ng t vô h n và t s âm tính g n gi ng là zero. T s g n gi ng có vài ưu i m hơn khi so v i các c ...