Giáo trình bệnh cây đại cương part 6

Tham khảo tài liệu 'giáo trình bệnh cây đại cương part 6', khoa học tự nhiên, nông - lâm phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình bệnh cây đại cương part 6 m«i tr−êng. - V¸ch tÕ b o: CÊu t¹o chñ yÕu tõ nucleoproteit, gåm hai chÊt chÝnh : lipoproteit v polysaccarit víi chøc n¨ng b¶o vÖ h×nh d¹ng cña vi khuÈn v cã tÝnh b¸n thÊm c¸c chÊt ho tan hÊp thô v o trong c¬ thÓ, trong ®ã m ng tÕ b o chÊt d y tõ 50 – 100A0 (angstron), cã chøc n¨ng : + Duy tr× ¸p suÊt thÈm thÊu cña tÕ b o. + B¶o ®¶m viÖc chñ ®éng tÝch luü chÊt dinh d−ìng trong tÕ b o v th¶i c¸c s¶n phÈm trao ®æi chÊt ra ngo i tÕ b o. + L n¬i x¶y ra qu¸ tr×nh sinh tæng hîp mét sè th nh phÇn cña tÕ b o v vá nhên. + L n¬i chøa mét sè enzym cña tÕ b o vi khuÈn. TÕ b o chÊt cã cÊu t¹o d¹ng h¹t, trong tÕ b o chÊt cã nh©n tÕ b o kh«ng ®iÓn h×nh, ng−êi ta gäi ®ã l thÓ nh©n khuÕch t¸n, chñ yÕu cÊu t¹o bëi ADN. Sîi ADN cã chiÒu d i gÊp 20 – 50 lÇn chiÒu d i tÕ b o vi khuÈn. Ngo i ra, trong tÕ b o chÊt cßn cã nh÷ng h¹t tÕ b o chÊt, nh÷ng h¹t n y chñ yÕu chøa ®ùng c¸c hÖ thèng men, ®Æc biÖt l men oxy ho¸ - khö, ë ®ã x¶y ra qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt cña tÕ b o vi khuÈn. Trong h¹t tÕ b o cßn ch−a ARN, ho¹t ®éng gièng nh− bé phËn sinh ra n¨ng l−îng cña tÕ b o thùc vËt. §a sè c¸c lo i vi khuÈn h¹i c©y cã l«ng roi ph¸t sinh tõ trong tÕ b o chÊt ra ngo i, nã cã thÓ cã 1, hoÆc tõ 1 – 3 ë mét ®Çu hay nhiÒu l«ng roi ë quanh m×nh v cã mét lo i vi khuÈn kh«ng cã l«ng roi (Corynebacterium sepedonicum). Trong tÕ b o vi khuÈn còng cã nh÷ng s¾c tè ho tan hay kh«ng ho tan (carotenoide, fluorescein), nhê ®ã khuÈn l¹c cña vi khuÈn cã m u v ng, tr¾ng… v m«i tr−êng vi khuÈn ph¸t triÓn còng cã thÓ cã m u s¾c kh¸c nhau. III. §Æc ®iÓm sinh s¶n cña vi khuÈn g©y bÖnh h¹i c©y Vi khuÈn h¹i c©y sinh s¶n theo ph−¬ng thøc v« tÝnh : ph©n ®«i tÕ b o, nªn kiÓu sinh s¶n cña nã rÊt ®¬n gi¶n. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, qua kÕt qu¶ nghiªn cøu ng−êi ta thÊy r»ng vi khuÈn kh«ng nh÷ng cã h×nh thøc sinh s¶n v« tÝnh m nã cßn t¸i tæ hîp (h×nh thøc sinh s¶n h÷u tÝnh). KÕt qu¶ cña sinh s¶n h÷u tÝnh l t¹o ra nh÷ng dßng vi khuÈn míi, cã tÝnh ®éc v tÝnh g©y bÖnh thay ®æi l m cho kh¶ n¨ng biÕn dÞ cña vi khuÈn x¶y ra dÔ d ng trong tù nhiªn. IV. §Æc tÝnh sinh lý vµ sinh ho¸ vi khuÈn Vi khuÈn g©y bÖnh c©y l nh÷ng b¸n ký sinh cã thÓ nu«i cÊy sinh tr−ëng, ph¸t triÓn tèt trªn c¸c lo¹i m«i tr−êng nh©n t¹o dïng trong vi khuÈn häc. 86 Trư ng ñ i h c Nông nghi p 1 – Giáo trình B nh cây ñ i cương --------------------------------------------------- Tuy phô thuéc v o nh÷ng yÕu tè nhÊt ®Þnh, nh−ng nãi chung sù sinh tr−ëng v sinh s¶n cña vi khuÈn bÖnh c©y b¾t ®Çu ë 5 – 100C, nhiÖt ®é tèi thÝch 25 – 300C, ngõng sinh s¶n ë 33 – 400C. NhiÖt ®é g©y chÕt 40 – 500C (trong 10 phót). Kh¸c víi c¸c lo¹i nÊm bÖnh, ®Ó sinh tr−ëng v sinh s¶n, vi khuÈn bÖnh c©y ®ßi hái m«i tr−êng trung tÝnh - kiÒm yÕu, thÝch hîp ë pH 7 – 8. PhÇn lín vi khuÈn bÖnh c©y l h¸o khÝ cÇn oxy nªn ph¸t triÓn m¹nh trªn bÒ mÆt m«i tr−êng ®Æc hoÆc trong m«i tr−êng láng giÇu oxy nhê l¾c liªn tôc trªn m¸y l¾c. Mét sè kh¸c l lo¹i yÕm khÝ tù do cã thÓ dÔ d ng ph¸t triÓn bªn trong c¬ chÊt (m« c©y) kh«ng cã oxy. Vi khuÈn g©y bÖnh c©y l nh÷ng sinh vËt dÞ d−ìng ®èi víi c¸c nguån c¸cbon v nguån ®¹m. Cho nªn ®Ó ph¸t triÓn, vi khuÈn cÇn nhËn ®−îc n¨ng l−îng th«ng qua con ®−êng ph©n gi¶i c¸c chÊt h÷u c¬ cã s½n nh− protein v polysaccarit. Ph©n gi¶i nguån c¸cbon (®−êng, gluxit) t¹o ra axit v khÝ. Tuú theo lo¹i vi khuÈn cã c−êng ®é ho¹t tÝnh m¹nh, yÕu kh¸c nhau trong qu¸ tr×nh ph©n gi¶i n y m ng−êi ta coi ®©y l mét trong nh÷ng chØ tiªu c¬ b¶n ®Ó gi¸m ®Þnh lo i vi khuÈn. Trong c¸c pha sinh s¶n cña vi khuÈn g©y bÖnh c©y trong m«i tr−êng láng th× pha t¨ng tr−ëng sè l−îng (pha log) b¾t ®Çu sau 3 – 4 giê sau khi cÊy truyÒn v pha æn ®Þnh sè l−îng sau 24 – 28 giê. Trªn m«i tr−êng ®Æc (agar) vi khuÈn sinh tr−ëng t¹o th nh khuÈn l¹c. KhuÈn l¹c cã h×nh d¹ng, kÝch th−íc, m u s¾c, ®Æc thï bÒ mÆt, ®é l¸ng bãng, v.v… kh¸c nhau, ®Æc tr−ng cho c¸c nhãm, c¸c lo i vi khuÈn kh¸c nhau. Nãi chung ®èi víi vi khuÈn bÖnh c©y, cã thÓ ph©n biÖt ba d¹ng khuÈn l¹c chñ yÕu nh− sau: D¹ng S: khuÈn l¹c nh½n, l¸ng bãng bÒ mÆt, r×a nh½n. D¹ng R: khuÈn l¹c sï s×, bÒ mÆt trong mê kh«ng nh½n bãng, r×a r¨n reo. D¹ng M: khuÈn l¹c nhÇy nhít. Trong qu¸ tr×nh sinh tr−ëng ph¸t triÓn, vi khuÈn bÖnh c©y cã kh¶ n¨ng t¹o th nh c¸c s¾c tè tuú theo lo i vi khuÈn. S¾c tè cña vi khuÈn l nh÷ng hîp chÊt cã ®¹m (nit¬) t¹o ra trong c¸c c¬ quan m u chromophore hoÆc ë trong v¸ch tÕ b o. Cã nhiÒu lo¹i s¾c tè cã m u kh¸c nhau: m u xanh lôc (fluorescein), m u xanh l¬ (pyocyanin), m u ®á (prodigiosin), m u v ng (carotenoit), m u ®en (melanin, tyrosin). Trong sè n y, cã lo¹i s¾c tè thÈm thÊu khuÕch t¸n v o m«i tr−êng l m biÕn m u m«i tr−êng nh©n t¹o khi nu«i cÊy vi khuÈn nh− s¾c tè flourescein cña lo i Pseudomonas syringae. Còng cã lo¹i s¾c tè kh«ng thÈm thÊu, kh«ng khuÕch t¸n v o trong m«i tr−êng m ë trong tÕ b o chÊt l m khuÈn l¹c cã m u khi nu«i cÊy trªn m«i tr−êng ®Æc nh− s¾c tè v ng carotenoit cña lo i Xanthomonas. §Ó t¹o th nh s¾c tè, vi khuÈn cÇn c¸c chÊt dinh d−ìng trong m«i tr−êng kh¸c nhau, cÇn nguån ®¹m nit¬, mét sè chÊt kho¸ng kim lo¹i Fe, Cu, v.v… v cÇn ®é pH æn ®Þnh. 87 Trư ng ñ i h c Nông nghi p 1 – Giáo trình B nh cây ñ i cương --------------------------------------------------- S¾c tè cã vai trß trong h« hÊp, trong qu¸ tr×nh oxy ho¸ khö, trong trao ®æi chÊt cña vi khuÈn. S¾c tè cßn cã vai trß b¶o vÖ, chèng t¸c ®éng cã h¹i cña ¸nh s¸ng tia tÝm hoÆc cã vai trß nh− mét chÊt cã ho¹t tÝnh kh¸ng sinh, ®èi kh¸ng, v.v… Mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n vÒ sinh lý v tÝnh g©y bÖnh cña vi khuÈn l kh¶ n¨ng s¶n sinh v ho¹t ®éng cña c¸c hÖ thèng enzyme v c¸c ®éc tè. Qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt phøc t¹p trong tÕ b o vi ...