Giáo trình bệnh cây đại cương part 7

Tham khảo tài liệu 'giáo trình bệnh cây đại cương part 7', khoa học tự nhiên, nông - lâm phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình bệnh cây đại cương part 7 XII. Phßng trõ tæng hîp bÖnh vi khuÈn 1. Nguyªn t¾c ®Ó x©y dùng biÖn ph¸p phßng trõ bÖnh do vi khuÈn Trong viÖc tæ chøc v tiÕn h nh biÖn ph¸p phßng trõ bÖnh do vi khuÈn g©y ra cÇn chó ý r»ng vi khuÈn g©y bÖnh rÊt kh¸c nhau vÒ møc ®é ký sinh. Mét nhãm kh¸ lín gåm c¸c lo i vi khuÈn c¨n b¶n l b¸n ho¹i sinh v chØ g©y bÖnh cho c©y trong nh÷ng tr−êng hîp nhÊt ®Þnh. Vi khuÈn n y chØ x©m nhËp v g©y bÖnh cho c©y trong tr−êng hîp c©y v× mét lý do n o ®ã m bÞ suy yÕu nh− ch¨m sãc kÐm, thiÕu ph©n, thiÕu n−íc, thêi tiÕt kh«ng thuËn lîi,v.v...NhiÖm vô chñ yÕu ®Ó phßng trõ víi nhãm vi khuÈn g©y bÖnh c©y n y l lo¹i trõ c¸c ®iÒu kiÖn gióp cho bÖnh x©m nhËp v ph¸t triÓn, ®ång thêi t¨ng c−êng ch¨m sãc cho c©y ®Ó t¨ng tÝnh chèng bÖnh cña c©y. Mét sè lín lo i vi khuÈn g©y bÖnh l nh÷ng lo i ký sinh thùc sù, chóng chØ cã thÓ sèng trªn c©y hoÆc trªn t n d− c©y m th«i. Trong tr−êng hîp n y c¸c biÖn ph¸p kü thuËt canh t¸c kh«ng dÔ d ng ng¨n c¶n sù ph¸t sinh v ph¸t triÓn cña bÖnh, nh−ng ë mét møc ®é nhÊt ®Þnh cã thÓ l m cho bÖnh ph¸t triÓn kÐm ®i v l m gi¶m nhÑ t¸c h¹i cña bÖnh. §Ó tæ chøc tèt viÖc phßng trõ vi khuÈn g©y bÖnh thuéc nhãm n y cÇn n¾m ®−îc quy luËt ph¸t triÓn cña chóng trong tù nhiªn. Mçi lo¹i vi khuÈn trong tù nhiªn cã nh÷ng ®Æc ®iÓm ph¸t triÓn riªng, th−êng l rÊt phøc t¹p. Muèn n¾m ®−îc nh÷ng ®Æc ®iÓm n y cÇn nghiªn cøu t×m hiÓu ®Æc tÝnh sinh vËt häc cña vi khuÈn trong mèi t−¬ng quan cña chóng víi ®iÒu kiÖn m«i tr−êng xung quanh. §Æc ®iÓm ph¸t triÓn cña vi khuÈn g©y bÖnh cã thÓ thay ®æi phô thuéc v o ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh v c¸c ®iÒu kiÖn kü thuËt canh t¸c,v.v. 2. Mét sè biÖn ph¸p chñ yÕu th−êng ®−îc ¸p dông ®Ó phßng trõ bÖnh do vi khuÈn g©y ra - Thùc hiÖn vÖ sinh thùc vËt, lo¹i bá mÇm bÖnh l−u tr÷ ë t n d− c©y bÖnh sau thu ho¹ch. - Lu©n canh víi c¸c lo¹i c©y trång kh«ng ph¶i l ký chñ, kÕt hîp víi tiªu diÖt cá d¹i, t n d− c©y bÖnh ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn c¸ch li v h¹n chÕ sù l©y lan, tÝch luü nguån bÖnh trong ®Êt. - Ch¨m sãc tèt, bãn ph©n c©n ®èi hîp lý, tr¸nh bãn ®¬n thuÇn qu¸ nhiÒu ®¹m v« c¬. T¨ng c−êng sö dông ph©n h÷u c¬, ph©n chuång ® ñ hoai môc. - Chän läc v sö dông gièng chèng chÞu bÖnh vi khuÈn cã n¨ng suÊt cao trong c¸c vïng v c¸c vô dÔ nhiÔm bÖnh nÆng. BiÖn ph¸p sö dông gièng chèng chÞu bÖnh thay thÕ c¸c gièng c¶m nhiÔm bÖnh l biÖn ph¸p chñ yÕu cã ý nghÜa kinh tÕ v hiÖu qu¶ phßng chèng bÖnh vi khuÈn. - Sö dông h¹t gièng, cñ gièng, vËt liÖu l m gièng s¹ch bÖnh : b»ng c¸ch lÊy gièng tõ c¸c c©y kh«ng nhiÔm bÖnh, nh©n gièng b»ng ph−¬ng ph¸p nu«i cÊy m« ph©n sinh (khoai t©y s¹ch Erwinia carotovora pv. atroseptica); xö lý h¹t gièng b»ng n−íc nãng (500C trong Trư ng ñ i h c Nông nghi p 1 – Giáo trình B nh cây ñ i cương --------------------------------------------------- 103 20 phót chèng Xanthomonas campestris, v.v...) hoÆc xö lý b»ng dung dÞch formol 1 : 90, hoÆc xö lý b»ng mét sè thuèc kh¸ng sinh nh− Phytobacteriomycin, Streptomycin ®Ó phßng chèng vi khuÈn h¹i d−a chuuét, ®Ëu ®ç,v.v... - Phßng trõ c¸c lo¹i c«n trïng m«i giíi truyÒn bÖnh hoÆc g©y vÕt th−¬ng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho vi khuÈn l©y nhiÔm (c¸c lo¹i rÖp, s©u vÏ bïa h¹i cam quÝt,...). - BiÖn ph¸p sinh häc, sö dông chÕ phÈm sinh häc phßng chèng bÖnh vi khuÈn, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c vi sinh vËt ®èi kh¸ng (Pseudomonas fluorescens, Bacillus subtilis, Bacillus polymyxa,... ho¹t ®éng tiªu diÖt v øc chÕ sù ph¸t triÓn cña vi khuÈn h¹i c©y. Trư ng ñ i h c Nông nghi p 1 – Giáo trình B nh cây ñ i cương --------------------------------------------------- 104 Ch−¬ng VII Virus g©y bÖnh c©y I. LÞch sö nghiªn cøu bÖnh virus h¹i thùc vËt * Sù ph¸t hiÖn ra virus h¹i thùc vËt A. Mayer (1886) ® ph¸t hiÖn sù l©y lan cña bÖnh kh¶m thuèc l¸ nh−ng «ng coi ®ã l mét bÖnh vi khuÈn D.Ivanopski (1892) sau khi ph¸t hiÖn bÖnh «ng cho r»ng ®ã l mét chÊt ®éc. M i tíi M.Bayerinck (1898) míi x¸c ®Þnh virus l mét nguyªn nh©n g©y bÖnh míi nhá bÐ h¬n vi khuÈn. C¸c c«ng tr×nh cña A.Mayer, D.Ivanopski, M.Bayerinck v sau n y l cña Loeffler, Frosch, 1898 ® më ®Çu cho m«n virus häc ë thùc vËt v sau n y l c¶ m«n virus häc ë ®éng vËt v ng−êi ph¸t triÓn v trë th nh mét ng nh khoa häc lín hiÖn nay trong sinh häc hiÖn ®¹i cña thÕ giíi. C¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu virus tiÕp sau ® dÇn x¸c ®Þnh chÝnh x¸c c¸c virus h¹i thùc vËt. Virus (TMV) lÇn ®Çu ® ®−îc quan s¸t thÊy v o n¨m 1931 – 1939 trªn kÝnh hiÓn vi ®iÖn tö ®Çu tiªn. Tõ ®ã viÖc nghiªn cøu h×nh th¸i häc virus ® ®−îc ph¸t triÓn nhanh chãng ng−êi ta ph¸t hiÖn ra h×nh th¸i nhiÒu virus. Ph−¬ng ph¸p huyÕt thanh ®−îc sö dông trong nh÷ng n¨m 30 ® t¹o chuyÓn biÕn lín trong nghiªn cøu virus. Tuy vËy, sau nhiÒu n¨m sö dông c¸c ph−¬ng ph¸p quan s¸t huyÕt thanh th«ng th−êng kh«ng cã hiÖu qu¶ cao, ph−¬ng ph¸p Latex còng kh«ng kh¾c phôc ®−îc. N¨m 1977, Clark v Adams lÇn ®Çu tiªn ® ph¸t triÓn ph−¬ng ph¸p ELISA ®Ó chÈn ®o¸n c¸c c©y bÖnh virus – ph−¬ng ph¸p n y ® thu ®−îc kÕt qu¶ rÊt kh¶ quan. §Õn n¨m 1982 ng−êi ta ® sö dông ph−¬ng ph¸p DNA probe v ph−¬ng ph¸p PCR (Polymeraza chain reaction). Ph−¬ng ph¸p n y gióp viÖc chÈn ®o¸n virus thùc vËt chÝnh x¸c v nhanh chãng trong tr−êng hîp c©y chØ cã triÖu chøng bÖnh rÊt nhÑ hay bÖnh ho n to n ë d¹ng Èn còng cã thÓ ph¸t hiÖn ®−îc. C¸c tiÕn bé trªn ®©y còng ® ®−îc øng dông nghiªn cøu t¹o c©y s¹ch, t¹o gièng chèng bÖnh. Ng−êi ta sö dông gen ho¸ m vá protein cña virus ®Ó g©y miÔn dÞch v ph−¬ng ph¸p Cross protection (b¶o vÖ chÐo) ® ®−îc øng dông cã hiÖu qu¶. Ng y nay, víi c¸c ®ãng gãp cña Frankin, M.V.H. Van Regenmortel, C.M. Fauquet, D.H.L. Bishop v nhiÒu t¸c gi¶ trong viÖc ph©n lo¹i virus v nhiÒu nh khoa häc nghiªn cøu sinh lý, sinh ho¸, h×nh th¸i, sinh th¸i häc, m«n virus häc ® trë th nh m«n khoa häc hiÖn ®¹i v ph¸t triÓn, t×m ra nhiÒu quy luËt vÒ sinh häc míi. II. Nh÷ng thiÖt h¹i cña bÖnh virus ë thùc vËt. 2.1. Nh÷ng thiÖt h¹i chung cña bÖnh virus ...