Giáo trình Sinh học cơ thể động vật (Sinh học đại cương II): Phần 2

Tiếp nối phần 1, phần 2 cuốn sách trình bày các chương: Hệ nội tiết, hệ máu, hệ tuần hoàn, hệ hô hấp, hệ tiêu hóa, hệ bài tiết, hệ sinh dục. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung giáo trình để nắm bắt nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Sinh học cơ thể động vật (Sinh học đại cương II): Phần 2 CHƯƠNG V HỆ NỘI TIẾTI. Nhđng kháỉ nỉệiii chung 1 . Ctfu tạo chung - định nghbi a - Hệ HỘi tiết ở vật bậc thấp : Trong quá trình phát triến chủng Ỉ09Ì, ở động vật bậc thấp,cflu tạo và dìức nfing của hệ nội oòn chưa hoàn chỉnh, chỉoổ một vàỉ tuyến d sftu bọ và oOn trùng, thỂt tiết chủ ỵỂfti 1&các feromoĐ. ví dụ : - Tuyân gian nfio nỉkm trôn bẻ mật cAa hạdỉ nfio của sậubọ, tifft ra một chát, chât này lại thúc đí^ tayừi tniớc ngục tutl-ra Erdỉaon cổ bản chfit là lipit, ođ tác dụng tĩosg quá tiỉnh ỉộtxác. - Tuyến corpora allta d oftn trùng tỉểft ra juvraỉl, thúc đl^sự lột xác. * - ỏ bướm cái của tầm có feromon bombioon và bướm cáisâu rtím oổ gỉplur nhAm quyốn rũ bướm đực. - Kiến tỉất ra íeromon đánh dâu 4ường đi tìm m(M và béođộng khi gập nguy hiếm. - Ong thợ đánh dấu đường đi báng feromon gerankm. Cònong chúa tiết ra axit 9 xetodecanic nhầm đc chế quá trỉnh phátMến hoống trứng của ong thợ và quyến rữ ong đực khỉ giaohoán. 207 - M(fi chúa, m Tụyêh/ờnỹ ĩu yih y in Tuyến gỉáp Tuyêhcậngiềp (sẳy fuỳíhgìỉh) Tuyih ức Tuyến tuy (fựy đẳo Lđìigềrhans) Tưyêh ýhương ỉhện âơShg ừxừìo T/nh hơấn^Hình VJ. Các tuyén nội tiết ỉroĐg cớ thé ũgếbi 209 Người ta cũQg oòn một sổ bộ phậD của các cơ quan trongoơ thể ra ohdng chất dặc hiệu, ođ hoạt tính dlih học vàthưdng cổ tác dựng tạỉ chA (địa phưhđa dỉ, có tác dụng thúc đấysự lột xác. Mát tuyến này, cổn trùng ngừng lột xác mà chti^nsang t r ^ g thái biến thái. Tiêm juvenO lảm ngừng biến tháỉ vàtiếp tục ỉột xác. Người ta ứng dụng tỉnh chất này trong oổngtác bảo vệ thực vật, phun juveDÌl đế làm Đgùng quá trình lùếiitháỉ cửa cổn trùng thành dạng trưởng thành, oổ khả năng sỉiihsản. Những con ngài cái của tầm tiết ra chát bombỉcon, cònnhữ ng ngài cáỉ củ a sftu rổm tiế i ra Chât gỈỊdor. Hai ch ất n l^thổng qua mùi của nd cổ tác dụng hẩp dẩn ngài đực. Ngưdi taứng dụng tính chát nàytrong nững óghỉ^ b&ng cách tổng hợpcác chất dán dụ cổn trùng đố tíâu diệt chúng.. Một sổ cổn trùng khác, -dùng chất tiết íemoD dế đánh dấuđường đi tkn mổi, hoặc béo động cho đổng loạỉ biểl có nguyhiểm. VI dụ như Idến, ong... Ong thợ tiết ra geranỉon, I& mộtrượu mạnh có mạch phân nhánh gổm 10 nguyén tử caidxHỊ đếđánh dấu đường đi. Ong chúa tiết ra axỉt 9-xetodecanic có tácdụng quyến rũ ong đực ở mùa dnh sản .và dổĐg thM ức chế 8ựphát triến buổng trứng d ong thợ. Mốỉ chúa, mổỉ đực vA mđl lính tỉềt ra chítt đc chế t?-7 ỂDoorporaỉỉata của mối thợ đế khổng cho mối thợ bidh thành mAchúa, mổi đực hay m ứ lính mdi. ỏ một sổ dộng vật bộc cạo cũng tííl ra mót §6 chất oổ mừỉđậc trưng. 2. Cáo. hooomon. vá táe dụng oủa diứng o - Cíc hoocmom : Trong C0 thế, một 80 hoocmoĐ được tỉếl ra đa d dạng hoàn 211dìỉnh yé cẩa. txúo bổa học, một 96 thường trii qua các giai đoạntỉắn boocmon như : Prq>nriosalỉn proiDsuỉhi -» insuUn PreproỊMrathoocmon -* proparathooctnon -» parathoocmon Progtucagon -* {^ucagon Piacaiuritoiiỉiii -* caiuđtonỉii Các, ỈMocnKm đa dạng V0 mật cCu t r ^ bòa học và oổ nguổngSc khác nhau. Dựa vào bia dìất câa chúng, ngưdi ta chia rahaỉ nhdm : - Cấc họocDMm oổ bto chẩít lỉpit, oòn I& các steroỉt nhưhoocmoD cửa |4iấii vỏ toyAi tite thậD (oortìson), của tinh hoán(testoitercni), cAa buđng tning (ostrogen). - Các hoocmon oổ bin d iít protdn. Trong nhđm DÀy, tùymđc độ cẩu trúc má {diAn n : + HoocmoD lá các axỉt amln như adrenalỉn, noradrenalin của[diín tủy tuyốb trto thận và các 8ỢỈ thẩn Unh gỉao cảm tỉât ra. 1 + Hoocmon lÀ các chuA pqptít ngểb như oaợtodn, vasopres-siii, do các tế bào thẩn Unh tỉếit cAa Iqrpotìbalamus titít ra vàtích tụ d thiiợ sau tuyến yếiỊ. Chứng lA nhữog peptìt ngán gổm9 aiỉt amỉn. + Hiooeman ỉà các diuđỉ polypqitìt nhtf ÌĐSuliD của tu3^ gSm 2 niỆdì, một mạdi ckđa 21 a iỉt amln, o6n m9da kiachÚM, SO axlt amỉn. Gỉucagon oOng cAa ttQĩ g0m 29 axỉt•mỉn. 4- Hoocmon 1& một proteỊn, ví dụ hoocmon dnh trưdDg (STH)càa tiợAi ySii, ođ t r ^ ^ itả tử ỉdn, âuqr đổi tùy loài,< y b f v ầ - t t d i - t e i l t e g - jà -2^.500- ậ to - ^adt -amỉn,d lợn 42.500, ^ 46.000.2i2 b- Tác dụng cửa hoocmoH - Tác dụng chung : Độc tính sinh học cửa các hoocmon troDg cơ thế cũng giống ...