Nguyên nhân thừa cân béo phì

Thức ăn nhanh dễ gây béo phì Người ta gọi béo phì, đề kháng insulin, đái tháo đường và vữa xơ động mạch là bốn "sát thủ” thầm lặng."Sát thủ” đầu tiên là béo phì. Thừa cân béo phì được xem như nhân tố nghiễm nhiên dẫn tới đái tháo đường type 2. Béo phì do đâu mà có? Khó có câu trả lời hoàn chỉnh, càng khó thấy hết những hậu quả sau 5, 10 năm. Theo IOTF (International Obesity Task Force), thế giới có khoảng 1,7 tỉ người thừa cân béo phì. Cuộc điều tra tại Mỹ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nguyên nhân thừa cân béo phì Nguyên nhân thừa cân béo phì Thức ăn nhanh dễ gây béo phì Người ta gọi béo phì, đề kháng insulin, đái tháo đường và vữa xơ độngmạch là bốn sát thủ” thầm lặng. Sát thủ” đầu tiên là béo phì. Thừa cân béo phì được xem như nhân tốnghiễm nhiên dẫn tới đái tháo đường type 2. Béo phì do đâu mà có? Khó có câutrả lời hoàn chỉnh, càng khó thấy hết những hậu quả sau 5, 10 năm. Theo IOTF (International Obesity Task Force), thế giới có khoảng 1,7 tỉngười thừa cân béo phì. Cuộc điều tra tại Mỹ trên người lớn cho thấy sau 20 năm,tỉ lệ thừa cân béo phì tăng đến mức chóng mặt. Đặc biệt tại Nhật Bản, đất nướcrong tảo, tức là chế độ ăn rất chặt chẽ giúp kiểm soát cân nặng, tỉ lệ thừa cân béophì năm 1970 ở trẻ trai 9 tuổi là 2%, năm 1997 là 9,7%. Nguyên nhân hàng đầu của thừa cân béo phì là lối sống với một bộ tứ khácgọi là 4M, gồm viễn thông di động, giàu có, xe hơi, thức ăn nhanh (Mobile phone,Money, Mercedes, McDonalds). Các nguyên nhân khác bao gồm độc thân, thiếu ngủ, cai thuốc, mang thaikhi đã lớn tuổi... Gen (tạm hiểu là yếu tố di truyền): 69% người béo phì có bố hoặcmẹ béo phì. Gen ảnh hưởng đến sự ngon miệng, sự chuyển hóa. Yếu tố gen phảikết hợp với các yếu tố khác. Bệnh lý: bao gồm suy giáp, bệnh Cushing, rối loạntrung tâm no, các thuốc chống trầm cảm, thuốc ngừa thai, chống viêm. Hai sát thủ” giấu mặt Gọi là giấu mặt vì chỉ được phát hiện khi có biến chứng. Béo phì không đơn giản là tình trạng tích tụ mỡ trong cơ thể. Thứ nhất,người béo phì thiếu chất leptin làm họ thèm ăn, rồi rơi vào tình trạng luẩn quẩncàng mập càng thèm. Thứ hai, người béo phì bị giảm adiponectin là một chất tănghiệu quả của insulin. Thứ ba, lượng axít béo (mỡ) tới mức ngộ độc, gây giảm thunhận chất đường và đề kháng insulin. Đây chính là sát thủ” thứ hai. Chất insulin như một chiếc chìa khóa vạn năng mở cổng cho chất đường đivào tế bào. Chiếc chìa khóa này đôi khi bị trục trặc, không mở được cổng vì chìamòn, gỉ, cong... hay ổ khóa bị thay đổi. Khi insulin thiếu hoặc hoạt động khônghiệu quả, cơ thể mất cân bằng theo kiểu máu thừa đường mà tế bào thì đói đườnglàm ta thèm ăn dữ dội, nhất là chất đường. Vì vậy, xuất hiện căn bệnh đái tháođường type 2. Nói cách khác, béo phì chính là con đường dẫn đến đái tháo đườngtype 2, sát thủ” thứ ba. Sát thủ” cuối cùng Là vữa xơ động mạch. Ta cứ nghĩ đê vỡ chính là do lượng nước tràn quaquá lớn, nhưng căn cơ lại chính là bờ đê. Hệ thống mạch máu của người béo phì,đề kháng insulin và đái tháo đường trở nên yếu ớt như bờ đê mỏng manh ấy.Chính tích tụ mỡ và bất thường chuyển hóa các chất gây viêm thành mạch, đóngnhững mảng vữa xơ, làm lòng mạch yếu đi, chít hẹp và tắc nghẽn, tức là bờ đê cóvấn đề. Tăng huyết áp chính là tăng lượng nước trong lòng đê. Có mối liên quan chặt chẽ giữa béo phì và huyết áp, khi chỉ số BMI > 25 ởngười châu Âu và >23 ở người châu Á, tỉ lệ tăng huyết áp tăng cao hơn bìnhthường. Mạch máu vỡ, tai ương ập đến như đê vỡ: nhồi máu cơ tim, bán thân bấttoại, mù..., nghĩa là tàn tật, là gánh nặng cho gia đình và xã hội. Vòng eo bánh mì Từ chuyên môn gọi bộ tứ trên là hội chứng chuyển hóa hay hội chứng Xbao gồm nhiều tiêu chuẩn. Đường huyết tăng, mỡ máu rối loạn, huyết áp tăng vàbéo trung tâm, tức là bạn có vòng eo bánh mì”. Lúc đó, tình trạng thừa cân rất dễdàng phát hiện bằng cách tính chỉ số khối cơ thể BMI = cân nặng (kg)/bìnhphương chiều cao (m). Khi BMI > 23, kiểm tra, tư vấn ngay để giảm vòng eobánh mì” của bạn, đừng để mình có vòng eo bánh bao. Tiến hành ngay việc điều trị giảm cân, đừng chờ tới khi đê vỡ. Giảm cânnặng sẽ giảm mức mỡ máu, giảm huyết áp và tình trạng đề kháng insulin, điều hòađường máu. Việc giảm cân ở người béo phì cực kỳ gay go, vì những quyến rũkhông cưỡng được của thức ăn, những đòi hỏi của cơ thể do các phản xạ hìnhthành từ các cám dỗ và các chu kỳ bài tiết của dạ dày, ruột làm bạn luôn cảm thấyđói khi thật ra bạn đã quá no... Kiểm tra ngay khi có chỉ số BMI cao và điều chỉnhtích cực các thông số đường, mỡ, huyết áp, cân nặng. Quan trọng hơn hết là tăng cường chế độ tập luyện và ăn uống khoa học.Ngưng ngay các thức ăn quá béo và quá ngọt, các loại thức ăn nhanh và nhiềunăng lượng, cũng như bia rượu, tăng cường lượng rau xanh và trái cây. Bạn nhớrằng mình cần ít nhất ba tháng để làm quen với một chế độ sinh hoạt ăn uống mới,việc giảm cân chỉ đến vào tháng thứ tư, đừng vội nản lòng! Bộ ba giảm cân Có một bộ ba đủ mạnh để giúpbạn giảm cân hiệu quả. Người thânđóng vai trò động viên khuyến khíchchia sẻ và kiểm soát. Thầy thuốc đóngvai trò tư vấn hướng dẫn. Nhưng quantrọng hơn hết, chính bạn phải phấn đấukhôn cùng. ...