Quá trình xác lập và bảo vệ chủ quyền vùng biển Tây Nam Bộ thời chúa Nguyễn và vương triều Nguyễn (thế kỷ XVII-XIX)

Bài viết nghiên cứu quá trình xác lập và bảo vệ chủ quyền vùng biển Tây Nam Bộ thời chúa Nguyễn và vương triều Nguyễn từ thế kỷ 17 đến thế kỷ 19 nhằm hoàn chỉnh bản đồ Việt Nam góp phần quan trọng vào công cuộc kiến thiết và bảo vệ an ninh quốc gia.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quá trình xác lập và bảo vệ chủ quyền vùng biển Tây Nam Bộ thời chúa Nguyễn và vương triều Nguyễn (thế kỷ XVII-XIX)QUA TRINH XAC LÀP VA BAO VE CHU QUYEN VÙNG BIÉN TAY NAM BÒ THÒI CHÙA NGUYÈN VA VUONG TRIÈU NGUYÉN (THÈ KY XVII - XIX) Tran Thj Mai Vùng bién Tày Nam Bd ma Iham luàn này de càp Idi bao gdm loàn bd vùng bdbièn, mài nude, dào va quàn dào ngoài khai thudc quyén kiém soàl eùa phù Già Djnh(Ibi ky XVII), irln Ha Tièn va dinh Long HÒ (Ibi ky XVIII), trln Vình Thanh vatran Uà Tièn Ihdi vua Già Long va lù Ihdi vua Minh Ménh thù 13 (1833) ird dithudc dja phàn cai quàn cùa càc tinh Dinh Tudng, Vình Long, Ha Tién. Qua trìnhxàc làp chù quyén cùa càc chùa Nguyén va vuomg trièu Nguyén trèn vùng bién 7 àyNam Bd là mdt qua trình làu dai, trai qua nhiéu bièn ed phùc tap Irong càc thè kyXVII - XIX, gan lién vdi qua trình md mang tao dyng chù quyén trèn vùng dalNam Bd. Cdng cude md mang tao dyng vùng dal mdi Tày Nam Bd duge lién hành banghai phuang thùc ca bàn: phuang thùc di dàn khai khan ty phàt cùa nhàn dàn, chù yéulà ndng dàn Viét va phuang thùc khin boang do chinh quyén tè chùc vdi quy mdIdn huy dgng nhiéu lyc lugng cùng tham già. Tu diu Ibi ky XVII, xult phàt lù nhiéu nguyén nhàn (chién tranh gìùa càc thèlyc phong kién, nan eudng hào dja chù kiém tinh ruòng dal, suu cao thuè nàng, thiènlai, djch bénh...), mgt bò phàn khòng nhò cu dàn ngudi Viét lù mién Bàe, miénTrung di cu ly phàt vào Nam Bd. Dén vùng dll mdi, vdn khdng pbài là vùng dal vd chù, PGS.TS, Truòng Dai hoc Khoa hoc Xà bòi va Nhàn vàn, Dai hoc Quòc già thành phò Ho Chi Minh1. Tày Nam 86 vón là trung tàm cùa vuong quòc Phù Nam tòn tai va phàt Irièn hùng manh trong càc the ky 1 - VI. Dau the ky VII, Phù Nam suy yéu do nhiéu nguyén nhàn, trong dò co nguyén nhàn chinh là qua trinh bién tien cuc bò dà nhàn chìm phàn lành thò quan trong nhàt cùa quòc già thuang mai co này. Su suy tàn nhanh chòng cùa Phù Nam dà tao dièu kién che vuong quòc Chàn Lap cùa nguòi Khmer tu vùng Dòng Bàc Bièn Ho tran xuòng ,àm lugc va chiém dóng. Tuy nhièn, do dàn so it òi. tàp quàn sinh boat va san xuàt khàc bièt, nguòi Khmer dà khòng the thich nghi dugc vói dièu kién tu nhièn ngàp trùng va dàc tinh kinh té bién cùa vùng Phù Nam cu. Do vày, duci thòi Chàn Lap, vùng Tày Nam Bò cùng nhu toàn Nam Bó dcu rai vào tinh trang hoang vu ngu tri.338 QUA TRJNH XÀC LÀP VA BÀO VE CHÙ QUYÉN VÙNG BIÉN...nhùng Idp cu dàn Viét di cu tu phàt mot mal khai phà dal hoang, làp làng tu quàn,niàt khàc chù dòng dung hgp vói càc nhóm cu dàn bàn dia. kèl thành chòm xómchung lung dàu cóit cùng tao dirng cuòc song mdi. Su lièu thành vàn va thirc dja dèu khàng djnh: con dudng di cu tìm din vùngdal mdi cùa càc nhdm luu dàn ngudi Viét trong càc thè ky XVII, XVIII chù yluIheo dircmg bièn. Ho dùng càc phirong lién ghc bau, ihuyén thùng, bè màng... mentheo bd bièn tièn vào càc cùa bièn Chàn Bd (Vùng Tàu), Càn Gid, cùa Tiéu, cùaDai, cùa Ba Lai, cùa Tranh De,... dén tàn vùng cyc Nam Nam Bò là Uà Tièn. Chinhvi thè. nhùng vùng cùa bièn hoàc cùa song là nhùng noi Ihudng dugc khai phàtrucVc tièn, nhu vùng Bà Rja - Vùng Tàu (thudc Ddng Nam Bd) dugc khai phà ritsdm vdi irung tàm là Md Xoài - Bà Rja ngày nay. Ò khu vyc Tày Nam Bd, nhùngvùng dugrc khai phà sdm là Gò Còng. My Tho (Tièn Giang), Ngao Chàu, Bàn Con(Tra Vình), Ha Tién (Kién Giang)... Cùng vdi luu dàn ngudi Viét, mot bd phàn luu dàn ngudi Hoa theo chàn DuangNgan Djch, Hoàng Tién theo cùa Tiéu, cùa Dai, cùa Soi Rap di vào cùng dà ed màirat sdm lai My Tho (1679). Xult Ihàn lù vùng duyén bài Nam Trung Quóc, nhùngnhóm ngudi Hoa theo chàn Duang Ngan Djch, Hoàng Tiln dà nhanh chdng phàthuy vón hiéu bill vi bièn, phàt triln nghl thuang mai trèn biln, ddng làu, giao Ihuomgvdi thuang nhàn Trung Quòc va thwmg nhàn Dòng Nam A. Ò vùng Ha Tién, ngudiHoa cùng lini dén khà sdm. Hg chung sdng xen ke vdi nhùng nhdm cu dàn Khmer,Vigt, Chà Va. Nàm 1680, khi Mac Cùu dén khai Ihàc dal này, cu dàn dà rat ddngdue. Vi thè Mac Cùu nhanh chdng tiln hành xày dyng mot Ida thành ben bd bién,md phd xà, ehiéu mg dàn luu tàn ngudi nude Vici Nam, làp nèn bay thdn xà d càcxù Phù Qudc, Lùng Kè, Càn Bòi, Vùng Thaim, Rach Già, Cà Mau. Vi chd d ed IruyénIhuyét ràng Ihudng ed ngudi lién bién d trèn sdng, nén ggi là Ha Tién. Phuang thùc di dàn ty phàt cùa càc nhdm luu dàn Viét, Hoa tuy nhd, le, thànhqua khai khan han che, song su ed mài sdm cùa hg dà kién tao nén nhùng tién dethuàn Igi cho qua trình tièn vào khai md vùng dal Tày Nam Bd cùa càc chùa Nguyéntheo phuang thùc dàn di Irudc, nhà nude theo sau. Qua trình Id chùc khai khan dàt Tày Nam Bd cùa chùa Nguyén dièn ra mudnhan so vói qua trình di dàn tu phàt cùa luu dàn. Chi sau khi dà thièt làp dugc quanhe chinh trj - ngoai giao khà ben chat vdi chinh quyén Chàn Lap (tbòng ...